Đề 7 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phân tích tài chính doanh nghiệp

Khi doanh nghiệp dùng tiền mặt (tài sản ngắn hạn) để thanh toán nợ phải trả ngắn hạn, cả tử số (tài sản ngắn hạn) và mẫu số (nợ ngắn hạn) của hệ số thanh toán hiện hành đều giảm một lượng bằng nhau. Trong hầu hết các trường hợp, hệ số thanh toán hiện hành sẽ không thay đổi đáng kể hoặc thay đổi rất ít (trong trường hợp tỷ lệ không phải là 1:1). Nếu tỷ lệ hiện hành > 1, thì hệ số sẽ tăng nhẹ; nếu < 1 thì giảm nhẹ; nếu = 1 thì không đổi.

Phân tích dọc (hay phân tích quy mô chung) chuẩn hóa báo cáo tài chính bằng cách biểu diễn mỗi khoản mục dưới dạng tỷ lệ phần trăm của một cơ sở chung (ví dụ: tổng tài sản trong bảng cân đối kế toán, doanh thu thuần trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh), giúp dễ dàng so sánh cấu trúc tài chính và hiệu quả hoạt động qua thời gian hoặc giữa các doanh nghiệp có quy mô khác nhau.

Sử dụng giá trị hợp lý giúp báo cáo tài chính phản ánh giá trị hiện tại của tài sản và nợ phải trả, cung cấp thông tin hữu ích hơn cho việc ra quyết định, đặc biệt trong môi trường kinh tế biến động. Tuy nhiên, việc xác định giá trị hợp lý có thể mang tính chủ quan và kém khách quan hơn so với giá gốc.

Mặc dù đối thủ cạnh tranh có thể quan tâm đến thông tin tài chính của doanh nghiệp, nhưng họ không phải là đối tượng sử dụng báo cáo tài chính theo mục đích chính thức và thường xuyên như nhà đầu tư, nhà quản lý, chủ nợ và cơ quan quản lý nhà nước.

Phân tích xu hướng (hay phân tích theo chiều ngang) xem xét sự thay đổi của các chỉ tiêu tài chính qua nhiều kỳ kế toán liên tiếp để nhận diện xu hướng tăng, giảm hoặc ổn định, giúp đánh giá hiệu quả hoạt động và tình hình tài chính của doanh nghiệp theo thời gian.

Hệ số khả năng trả lãi vay (Interest Coverage Ratio) đo lường khả năng doanh nghiệp sử dụng lợi nhuận trước lãi vay và thuế (EBIT) để thanh toán chi phí lãi vay. Chỉ số này càng cao, doanh nghiệp càng có khả năng trả lãi vay và ít rủi ro mất khả năng thanh toán.

Phân tích SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức) sử dụng thông tin từ phân tích báo cáo tài chính để đánh giá tình hình nội tại của doanh nghiệp, xác định các điểm mạnh (ví dụ: khả năng sinh lời cao, thanh khoản tốt) và điểm yếu (ví dụ: nợ vay cao, vòng quay hàng tồn kho thấp). Cơ hội và thách thức thường được xác định từ phân tích môi trường bên ngoài.

Biên lợi nhuận hoạt động (Operating Profit Margin) đo lường lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp (trước chi phí lãi vay và thuế) trên mỗi đồng doanh thu. Nó phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp.

Vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover) đo lường hiệu quả doanh nghiệp sử dụng tổng tài sản để tạo ra doanh thu. Chỉ số này càng cao, doanh nghiệp càng hiệu quả trong việc sử dụng tài sản để tạo ra doanh thu.

Phân tích ngang (trend analysis) là phương pháp so sánh các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp qua nhiều kỳ kế toán để nhận diện xu hướng và đánh giá sự thay đổi hiệu quả hoạt động theo thời gian.

Tỷ lệ chi phí lãi vay trên doanh thu (Interest Expense Ratio) cho biết tỷ lệ phần trăm doanh thu bị sử dụng để trả chi phí lãi vay. Chỉ số này càng cao, chi phí lãi vay càng chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và rủi ro tài chính của doanh nghiệp.

Bán tài sản cố định là hoạt động liên quan đến đầu tư và thanh lý tài sản dài hạn, do đó được xếp vào dòng tiền từ hoạt động đầu tư (Cash Flow from Investing Activities).

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu cao cho thấy doanh nghiệp sử dụng nhiều nợ vay so với vốn chủ sở hữu để tài trợ hoạt động. Điều này làm tăng rủi ro tài chính, vì doanh nghiệp phải trả lãi vay và có nghĩa vụ trả nợ gốc, đặc biệt khi lợi nhuận giảm sút.

Vòng quay hàng tồn kho thấp (hay kỳ luân chuyển hàng tồn kho dài) có thể cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc bán hàng, hàng tồn kho bị ứ đọng, hoặc quản lý hàng tồn kho không hiệu quả, dẫn đến chi phí lưu kho tăng cao và rủi ro hàng hóa bị lỗi thời.

Phân tích báo cáo tài chính cung cấp thông tin quan trọng để nhà quản lý, nhà đầu tư và các bên liên quan đưa ra các quyết định kinh doanh, đầu tư và quản lý rủi ro một cách sáng suốt.

Hệ số thanh toán nhanh thấp hơn cho thấy doanh nghiệp có ít tài sản có tính thanh khoản cao (ngoại trừ hàng tồn kho) so với nợ ngắn hạn, do đó khả năng thanh toán nợ ngắn hạn có thể bị suy giảm.

ROA (Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản) thấp hơn trung bình ngành có thể do doanh nghiệp sử dụng tài sản kém hiệu quả (vòng quay tài sản thấp) hoặc tạo ra lợi nhuận thấp hơn trên mỗi đồng doanh thu (biên lợi nhuận thấp) so với các đối thủ trong ngành.

Kỳ thu tiền bình quân tăng lên cho thấy doanh nghiệp mất nhiều thời gian hơn để thu hồi các khoản phải thu từ khách hàng. Điều này có thể do doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thu nợ, chính sách tín dụng nới lỏng quá mức, hoặc chất lượng khoản phải thu suy giảm.

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (CFO) âm thường phản ánh hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp không tạo ra đủ tiền mặt. Điều này có thể do doanh nghiệp bị lỗ hoặc do sự gia tăng đáng kể trong vốn lưu động (ví dụ: tăng hàng tồn kho, tăng các khoản phải thu) làm giảm tiền mặt từ hoạt động kinh doanh.

Nhà đầu tư thường đặc biệt quan tâm đến khả năng sinh lời của doanh nghiệp, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận đầu tư của họ. ROE (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) là một chỉ số quan trọng phản ánh khả năng sinh lời trên vốn đầu tư của chủ sở hữu, do đó được nhà đầu tư rất chú trọng.

Hệ số thanh toán tiền mặt (Cash Ratio) là chỉ số đo lường mức độ thanh khoản tức thời, cực đoan nhất của doanh nghiệp. Nó chỉ xem xét tiền mặt và các khoản tương đương tiền có sẵn để thanh toán nợ ngắn hạn, thể hiện khả năng thanh toán ngay lập tức.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tập trung vào dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp, không phải để xác định lợi nhuận ròng. Lợi nhuận ròng được trình bày trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là một chỉ số thanh khoản, đo lường khả năng doanh nghiệp sử dụng tài sản ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn.

Phân tích DuPont phân tách ROE thành ba thành phần chính: Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin), Vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover), và Đòn bẩy tài chính (Equity Multiplier). Công thức DuPont: ROE = Biên lợi nhuận ròng × Vòng quay tổng tài sản × Đòn bẩy tài chính.

Bảng cân đối kế toán (hay Bảng tình hình tài chính) là báo cáo tài chính mô tả tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể, thường là cuối kỳ kế toán.

Giả định hoạt động liên tục là một nguyên tắc kế toán cơ bản, cho rằng doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động bình thường trong tương lai đủ dài để thực hiện các mục tiêu và nghĩa vụ của mình. Giả định này cho phép doanh nghiệp ghi nhận tài sản và nợ phải trả theo giá gốc và phân bổ chi phí theo thời gian.

So sánh tỷ số tài chính với trung bình ngành giúp đánh giá vị thế tương đối của doanh nghiệp trong ngành, xác định điểm mạnh, điểm yếu so với các đối thủ và xu hướng chung của ngành.

Phân tích báo cáo tài chính chủ yếu dựa trên thông tin công khai, thường không thể cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động nội bộ sâu sắc của doanh nghiệp. Các lựa chọn khác đều là những hạn chế phổ biến của phân tích BCTC.

ROE (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) đo lường lợi nhuận ròng mà doanh nghiệp tạo ra trên mỗi đơn vị vốn chủ sở hữu, phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của chủ sở hữu.

Báo cáo tài chính hợp nhất phản ánh tình hình tài chính của một tập đoàn kinh tế như một thực thể duy nhất. Khi phân tích báo cáo hợp nhất, cần đặc biệt chú ý đến các giao dịch nội bộ giữa các công ty con và công ty mẹ, vì các giao dịch này cần được loại trừ để tránh phóng đại doanh thu, chi phí và lợi nhuận của tập đoàn.