Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Quản trị sản xuất

Lập kế hoạch dự án (Project scheduling) phù hợp với các dự án phức tạp, có thời gian thực hiện dài và nhiều công việc liên quan, như xây dựng, sản xuất tàu thuyền, hoặc phát triển phần mềm. Các công cụ như sơ đồ Gantt, sơ đồ PERT∕CPM thường được sử dụng trong lập kế hoạch dự án.

Dự báo định lượng sử dụng dữ liệu số trong quá khứ (ví dụ: doanh số bán hàng lịch sử) và các mô hình toán học để dự đoán xu hướng và nhu cầu trong tương lai. Các phương pháp như trung bình trượt, san bằng hàm mũ, hồi quy là các ví dụ của dự báo định lượng.

Chi phí tồn kho (Holding cost∕Carrying cost) bao gồm tất cả các chi phí liên quan đến việc duy trì và lưu trữ hàng tồn kho trong kho, như chi phí kho bãi, bảo hiểm, vốn đầu tư vào tồn kho, hao hụt, hư hỏng, lỗi thời.

MRP (Material Requirements Planning - Hoạch định nhu cầu vật liệu) là một hệ thống quản lý sản xuất tập trung vào việc đảm bảo có đủ nguyên vật liệu và các bộ phận cần thiết để đáp ứng kế hoạch sản xuất. Nó giúp xác định số lượng và thời điểm cần thiết của từng loại vật liệu.

Hệ thống kéo (Pull system) trong sản xuất (ví dụ: Kanban, JIT) hoạt động dựa trên nhu cầu thực tế. Sản xuất chỉ được bắt đầu khi có tín hiệu hoặc đơn đặt hàng từ khách hàng hoặc công đoạn sản xuất tiếp theo. Điều này giúp giảm tồn kho và lãng phí so với hệ thống đẩy (Push system) dựa trên dự báo.

Tự động hóa trong sản xuất mang lại nhiều lợi ích, bao gồm nâng cao năng suất (sản xuất nhanh hơn, liên tục hơn), cải thiện chất lượng sản phẩm (giảm lỗi do con người), giảm chi phí lao động dài hạn (mặc dù có chi phí đầu tư ban đầu), và tăng tính nhất quán trong quy trình sản xuất.

Hệ thống JIT (Just-in-Time) hướng đến việc giảm thiểu lãng phí, đặc biệt là tồn kho, bằng cách nhận nguyên vật liệu và sản xuất sản phẩm `vừa đúng lúc′ khi cần, không sớm hơn, không muộn hơn. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả và giảm chi phí lưu kho.

Trong mô hình EOQ, tổng chi phí tồn kho là tổng của chi phí đặt hàng và chi phí tồn kho. Khi chi phí đặt hàng tăng lên, EOQ sẽ tăng (lượng đặt hàng tối ưu lớn hơn), dẫn đến số lần đặt hàng trong năm giảm xuống, nhưng chi phí tồn kho trung bình có thể tăng lên (do lượng đặt hàng lớn hơn). Tuy nhiên, ảnh hưởng trực tiếp và lớn nhất là tổng chi phí tồn kho sẽ tăng do chi phí đặt hàng cao hơn.

`Kaizen′ là một thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là `cải tiến liên tục′. Trong quản lý chất lượng, Kaizen là triết lý tập trung vào việc thực hiện các cải tiến nhỏ, dần dần nhưng liên tục trong tất cả các khía cạnh của tổ chức để đạt được chất lượng và hiệu quả cao hơn.

Bố trí theo quy trình (Process layout), còn gọi là bố trí chức năng, sắp xếp các nguồn lực (máy móc, thiết bị, nhân công) theo chức năng hoặc quy trình công việc. Các máy móc tương tự được nhóm lại với nhau, phù hợp với sản xuất đa dạng sản phẩm.

Lean Six Sigma là một phương pháp quản lý kết hợp các nguyên tắc của Lean Manufacturing (tập trung vào giảm lãng phí và tăng tốc độ dòng chảy) và Six Sigma (tập trung vào giảm biến động và cải thiện chất lượng). Mục tiêu của Lean Six Sigma là đạt được hiệu quả và hiệu suất cao hơn bằng cách đồng thời loại bỏ lãng phí và giảm thiểu lỗi trong quy trình sản xuất và kinh doanh.

Điểm đặt hàng lại (Reorder Point - ROP) là mức tồn kho khi cần đặt hàng bổ sung để tránh tình trạng hết hàng. ROP thường được tính toán dựa trên thời gian chờ đợi (Lead time) để nhận hàng sau khi đặt và mức sử dụng trung bình trong thời gian chờ đợi đó, cộng thêm một lượng tồn kho an toàn (safety stock) nếu cần.

Bố trí theo sản phẩm (Product layout), hay bố trí dây chuyền, được thiết kế để sản xuất một loại sản phẩm hoặc một dòng sản phẩm tương tự với số lượng lớn. Các công đoạn sản xuất được sắp xếp theo trình tự thực hiện sản phẩm, tối ưu hóa dòng chảy sản xuất.

Sơ đồ nhân quả, hay sơ đồ xương cá (Fishbone diagram) hoặc sơ đồ Ishikawa, là một công cụ quản lý chất lượng dùng để tìm ra tất cả các nguyên nhân có thể gây ra một vấn đề hoặc hiệu ứng cụ thể. Nó giúp phân tích một cách có hệ thống các yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng.

Chiến lược `Lắp ráp theo đơn hàng′ (Assemble-to-Order - ATO) cho phép doanh nghiệp duy trì tồn kho các bộ phận, linh kiện tiêu chuẩn và chỉ lắp ráp thành phẩm khi có đơn đặt hàng của khách hàng. `Sản xuất theo đơn hàng′ (Make-to-Order - MTO) thì sản xuất toàn bộ sản phẩm, từ nguyên vật liệu đến thành phẩm, chỉ bắt đầu khi có đơn hàng, thường áp dụng cho sản phẩm tùy chỉnh cao.

Phương pháp `5S′ (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng) là một phương pháp quản lý nơi làm việc, tập trung vào việc tạo ra và duy trì một môi trường làm việc sạch sẽ, ngăn nắp, hiệu quả và an toàn. Nó là nền tảng quan trọng cho nhiều hệ thống quản lý sản xuất khác.

Six Sigma là một phương pháp quản lý chất lượng tập trung vào việc giảm thiểu sự biến động và lỗi trong quy trình sản xuất. Mục tiêu của Six Sigma là đạt được mức chất lượng rất cao, với tối đa 3,4 lỗi trên một triệu cơ hội (DPMO - Defects Per Million Opportunities), tương ứng với độ tin cậy 99,99966%.

Đường găng (Critical Path) trong sơ đồ mạng lưới dự án (PERT∕CPM) là đường đi dài nhất về thời gian từ điểm bắt đầu đến điểm kết thúc dự án. Các công việc trên đường găng là các công việc quan trọng, quyết định thời gian hoàn thành toàn bộ dự án, và bất kỳ sự chậm trễ nào ở các công việc này đều sẽ làm chậm toàn bộ dự án.

Mô hình `4Ps′ của quản trị sản xuất hiện đại thường bao gồm: People (Con người - lực lượng lao động), Plants (Nhà máy - cơ sở vật chất), Parts (Bộ phận - nguyên vật liệu), và Processes (Quy trình - phương pháp sản xuất). `Partnerships′ (Đối tác) có thể quan trọng trong chuỗi cung ứng, nhưng không nằm trong 4Ps cốt lõi của quản trị sản xuất theo mô hình này.

Mục tiêu cốt lõi của quản trị sản xuất là sử dụng hiệu quả các nguồn lực (như nguyên vật liệu, lao động, vốn) để tạo ra hàng hóa và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả (đúng sản phẩm, đúng số lượng, đúng thời điểm) và hiệu suất (tối ưu hóa chi phí và nguồn lực).

Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) là một hệ thống phần mềm tích hợp quản lý các khía cạnh khác nhau của một doanh nghiệp, không trực tiếp là một công cụ quản lý chất lượng. Biểu đồ kiểm soát, phân tích Pareto và sơ đồ nhân quả là các công cụ phổ biến trong TQM để cải thiện chất lượng.

Bảy loại lãng phí (7 wastes) trong Lean Manufacturing thường được gọi là TIMWOOD (Transportation, Inventory, Motion, Waiting, Overproduction, Over-processing, Defects). Đầu tư vào công nghệ mới không được xem là một loại lãng phí trong Lean, mà ngược lại, có thể là một cách để giảm lãng phí và cải thiện hiệu quả.

Chiến lược `Sản xuất để tồn kho′ (Make-to-Stock - MTS) thích hợp với các sản phẩm có nhu cầu thị trường ổn định và dễ dự đoán, cho phép doanh nghiệp sản xuất trước và dự trữ hàng hóa trong kho để đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của khách hàng khi phát sinh. Ví dụ: hàng tiêu dùng, sản phẩm đóng gói sẵn.

OEE (Overall Equipment Effectiveness) là một thước đo hiệu suất toàn diện để đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị sản xuất. Nó kết hợp ba yếu tố: Tính sẵn sàng (Availability), Hiệu suất (Performance), và Chất lượng (Quality) để cho biết thiết bị đang được sử dụng hiệu quả đến mức nào.

Bảo trì phòng ngừa (Preventive maintenance) là loại bảo trì được thực hiện thường xuyên, theo lịch trình định kỳ (ví dụ: hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng), nhằm mục đích kiểm tra, bôi trơn, thay thế các bộ phận có tuổi thọ giới hạn, và thực hiện các hoạt động bảo trì khác để ngăn ngừa sự cố và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Biểu đồ kiểm soát (Control chart) là một công cụ thống kê quan trọng trong kiểm soát chất lượng. Nó được sử dụng để theo dõi sự biến động của một quá trình theo thời gian và xác định xem quá trình có ổn định (trong tầm kiểm soát) hay không, giúp phát hiện các nguyên nhân gây ra sự biến động bất thường.

Hoạch định năng lực sản xuất nhằm mục đích xác định và đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ năng lực sản xuất (như máy móc, thiết bị, nhân lực, diện tích nhà xưởng) để đáp ứng nhu cầu hiện tại và tương lai của thị trường. Nó giúp cân bằng giữa khả năng cung ứng và nhu cầu.

Hệ thống Kanban là một hệ thống kéo (pull system) trong sản xuất, sử dụng thẻ Kanban để báo hiệu nhu cầu sản xuất hoặc di chuyển vật liệu. Ưu điểm chính là giảm thời gian chờ đợi, cải thiện dòng chảy công việc, kiểm soát tồn kho và giúp sản xuất `vừa đúng lúc′ khi có nhu cầu.

Sản xuất theo đơn hàng (Job shop production) được thiết kế để sản xuất các sản phẩm độc đáo, tùy chỉnh theo yêu cầu cụ thể của từng khách hàng hoặc dự án. Nó linh hoạt và phù hợp với số lượng sản phẩm nhỏ, đa dạng.

Poka-Yoke, hay `proofing error′ hoặc `mistake-proofing′, là một phương pháp thiết kế quy trình và sản phẩm để ngăn ngừa lỗi xảy ra ngay từ đầu. Mục tiêu là tạo ra các cơ chế hoặc thiết kế giúp người lao động không thể hoặc rất khó mắc lỗi trong quá trình sản xuất.