Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thị trường chứng khoán

Cổ phiếu phổ thông cho phép người sở hữu có quyền biểu quyết tại các cuộc họp cổ đông, trong khi cổ phiếu ưu đãi thường bị hạn chế quyền này nhưng có thể có quyền lợi ưu tiên về cổ tức hoặc tài sản khi công ty giải thể.

Thanh khoản thị trường chứng khoán (liquidity) thể hiện khả năng dễ dàng và nhanh chóng chuyển đổi chứng khoán thành tiền mặt hoặc ngược lại, với chi phí giao dịch thấp và ít gây biến động giá lớn. Thị trường có tính thanh khoản cao giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán, giảm rủi ro và chi phí giao dịch.

IPO là viết tắt của Initial Public Offering, chỉ việc một công ty tư nhân lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng, chuyển đổi thành công ty đại chúng và niêm yết trên sàn chứng khoán.

Lãi suất chiết khấu là tỷ lệ lợi nhuận kỳ vọng của nhà đầu tư khi đầu tư vào cổ phiếu, được sử dụng để chiết khấu các dòng tiền tự do (FCF) dự kiến trong tương lai của doanh nghiệp về giá trị hiện tại. Mục đích là xác định giá trị hợp lý của cổ phiếu dựa trên giá trị hiện tại của các dòng tiền tương lai.

Chia tách cổ phiếu là việc công ty tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành bằng cách chia nhỏ mỗi cổ phiếu hiện có thành nhiều cổ phiếu nhỏ hơn. Giá cổ phiếu sẽ giảm theo tỷ lệ chia tách, nhưng tổng giá trị vốn hóa thị trường không đổi. Mục đích thường là tăng tính thanh khoản và hấp dẫn của cổ phiếu đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Chính sách tiền tệ là các biện pháp mà ngân hàng trung ương sử dụng để kiểm soát cung tiền và lãi suất, nhằm ổn định kinh tế vĩ mô. Các công cụ chính sách tiền tệ bao gồm lãi suất điều hành, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, và nghiệp vụ thị trường mở. Chính sách tài khóa (chi tiêu chính phủ và thuế) thuộc về chính sách kinh tế vĩ mô của chính phủ, không phải công cụ của chính sách tiền tệ.

Phân tích cơ bản là phương pháp đánh giá giá trị nội tại của cổ phiếu dựa trên các yếu tố kinh tế vĩ mô (GDP, lãi suất, lạm phát...) và tình hình tài chính của doanh nghiệp (doanh thu, lợi nhuận, nợ...), nhằm xác định cổ phiếu có bị định giá thấp hay cao.

Spread là chênh lệch giữa giá chào mua cao nhất (bid price) và giá chào bán thấp nhất (ask price) của một chứng khoán tại một thời điểm. Spread thể hiện chi phí giao dịch gián tiếp và thường là nguồn lợi nhuận của nhà tạo lập thị trường.

Niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán giúp doanh nghiệp chuyển đổi từ công ty tư nhân sang công ty đại chúng, tăng cường khả năng tiếp cận vốn từ thị trường công chúng thông qua phát hành cổ phiếu, nâng cao uy tín và minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn trong tương lai.

Mặc dù cả HNX và HOSE đều giao dịch cổ phiếu và trái phiếu, HNX thường niêm yết các công ty có quy mô vừa và nhỏ hơn, trong khi HOSE tập trung vào các công ty lớn, có vốn hóa thị trường cao hơn.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư (diversification) là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, vàng,...) hoặc nhiều cổ phiếu thuộc các ngành khác nhau, nhằm giảm thiểu rủi ro không hệ thống (rủi ro đặc thù của từng công ty hoặc ngành) bằng cách không `bỏ tất cả trứng vào một giỏ`.

Thông tin nội bộ là thông tin quan trọng, chưa được công khai ra thị trường, có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá cổ phiếu nếu được công bố. Việc sử dụng thông tin nội bộ để giao dịch (insider trading) là hành vi bất hợp pháp vì tạo ra sự bất bình đẳng, vi phạm nguyên tắc công bằng và minh bạch của thị trường, gây tổn hại cho nhà đầu tư khác.

Nhà đầu tư tổ chức là các tổ chức chuyên nghiệp tham gia thị trường chứng khoán với quy mô vốn lớn, bao gồm các quỹ đầu tư (quỹ tương hỗ, quỹ hưu trí, quỹ phòng hộ), công ty bảo hiểm, ngân hàng, và các tổ chức tài chính khác.

VN-Index là chỉ số chứng khoán đại diện cho toàn bộ thị trường, phản ánh sự biến động giá cổ phiếu của tất cả các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE).

Phân tích kỹ thuật là phương pháp dự đoán xu hướng giá cổ phiếu dựa trên việc nghiên cứu lịch sử giá và khối lượng giao dịch trong quá khứ, sử dụng các công cụ như biểu đồ, đường xu hướng, các chỉ báo kỹ thuật để nhận diện các mẫu hình và xu hướng giá, từ đó đưa ra quyết định đầu tư.

Thị trường sơ cấp là thị trường phát hành (primary market) nơi các chứng khoán mới được phát hành lần đầu tiên từ nhà phát hành đến nhà đầu tư. Thị trường thứ cấp (secondary market) là nơi các chứng khoán đã được phát hành trước đó được mua đi bán lại giữa các nhà đầu tư.

Lạm phát làm giảm sức mua của tiền tệ, do đó làm giảm giá trị thực của lợi nhuận doanh nghiệp và dòng tiền đầu tư trong tương lai. Khi lạm phát tăng cao, ngân hàng trung ương thường có xu hướng tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, điều này có thể làm tăng chi phí vốn của doanh nghiệp và giảm hấp dẫn của cổ phiếu so với các tài sản an toàn hơn như trái phiếu.

Giá cổ phiếu chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như tình hình kinh tế vĩ mô, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, tâm lý nhà đầu tư và kỳ vọng thị trường. Tuy nhiên, tin đồn vô căn cứ, không có cơ sở xác thực, dù có thể gây biến động nhất thời, nhưng không phải là yếu tố nền tảng ảnh hưởng bền vững đến giá cổ phiếu.

Beta (β) là chỉ số đo lường rủi ro hệ thống của một cổ phiếu, thể hiện mức độ biến động giá của cổ phiếu đó so với biến động của thị trường chung (thường được đại diện bởi một chỉ số thị trường như VN-Index). Beta > 1 nghĩa là cổ phiếu biến động mạnh hơn thị trường, Beta < 1 nghĩa là biến động ít hơn.

Cổ tức bằng tiền mặt là phần lợi nhuận sau thuế của công ty được chia cho các cổ đông hiện hữu, dưới hình thức tiền mặt. Đây là một trong những hình thức trả thưởng cho nhà đầu tư cổ phiếu, bên cạnh việc tăng giá cổ phiếu.

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của một tài sản cơ sở khác, như cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, hàng hóa, tiền tệ,... Ví dụ: hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn.

Rủi ro hệ thống là rủi ro thị trường chung, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống hoặc một phần lớn thị trường và không thể loại bỏ hoàn toàn bằng đa dạng hóa. Ví dụ: rủi ro lạm phát, suy thoái kinh tế.

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio) là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS). P/E cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả giá bao nhiêu cho mỗi đồng lợi nhuận của công ty, hoặc thời gian bao lâu để hoàn vốn đầu tư nếu lợi nhuận của công ty duy trì ổn định. P/E cao có thể cho thấy cổ phiếu đang được định giá cao hoặc kỳ vọng tăng trưởng cao.

Giao dịch ký quỹ cho phép nhà đầu tư vay tiền từ công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu, từ đó gia tăng lợi nhuận tiềm năng khi giá cổ phiếu tăng. Tuy nhiên, nó cũng khuếch đại rủi ro thua lỗ.

Lệnh thị trường (market order) là lệnh mua hoặc bán chứng khoán ngay lập tức với giá tốt nhất hiện có trên thị trường. Ưu điểm là đảm bảo khớp lệnh nhanh chóng, nhưng nhà đầu tư có thể không kiểm soát được mức giá cuối cùng giao dịch.

Thuật ngữ `Bull market` (thị trường bò tót) dùng để chỉ giai đoạn thị trường chứng khoán có xu hướng tăng giá mạnh và kéo dài, thể hiện sự lạc quan của nhà đầu tư. `Bear market` (thị trường gấu) ngược lại, chỉ giai đoạn thị trường có xu hướng giảm giá mạnh và kéo dài, thể hiện sự bi quan.

Thị trường chứng khoán là thị trường tài chính, nơi diễn ra các hoạt động giao dịch, mua bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và các công cụ phái sinh.

Cắt lỗ (stop-loss) là một chiến lược quản trị rủi ro, nhà đầu tư đặt lệnh bán cổ phiếu khi giá giảm xuống dưới một mức giá nhất định đã được xác định trước. Mục đích là hạn chế mức thua lỗ tối đa có thể xảy ra nếu giá cổ phiếu tiếp tục giảm sâu hơn dự kiến.

Lệnh ATO (At-The-Open) và ATC (At-The-Close) là các lệnh đặc biệt, chỉ được sử dụng trong phiên giao dịch mở cửa và đóng cửa thị trường chứng khoán, nhằm xác định giá mở cửa và đóng cửa.

Trái phiếu doanh nghiệp thường được coi là có mức độ rủi ro thấp hơn cổ phiếu. Khi doanh nghiệp phá sản, người sở hữu trái phiếu có quyền ưu tiên thanh toán nợ trước cổ đông. Cổ phiếu có tiềm năng lợi nhuận cao hơn nhưng cũng đi kèm rủi ro cao hơn, giá cổ phiếu biến động mạnh hơn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố.