Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Sinh lý học

Thụ thể đau (nociceptor) là các đầu dây thần kinh tự do có chức năng phát hiện các kích thích có hại hoặc gây tổn thương cho cơ thể, từ đó tạo ra cảm giác đau để cảnh báo và bảo vệ cơ thể.

Vitamin K đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp các yếu tố đông máu tại gan. Thiếu vitamin K có thể dẫn đến rối loạn đông máu và tăng nguy cơ chảy máu.

Hormone steroid có bản chất lipid, tan trong lipid nên có thể dễ dàng khuếch tán qua màng tế bào và gắn vào thụ thể nằm trong tế bào chất hoặc nhân, tác động trực tiếp lên quá trình phiên mã và dịch mã. Hormone peptide có bản chất protein, tan trong nước nên không thể qua màng tế bào, chúng gắn vào thụ thể trên màng tế bào và kích hoạt các con đường truyền tin thứ hai bên trong tế bào để tạo ra đáp ứng sinh lý.

Acetylcholine (ACh) là chất dẫn truyền thần kinh được giải phóng từ các neuron vận động tại khớp thần kinh cơ. ACh gắn vào thụ thể trên màng tế bào cơ, gây khử cực màng và kích thích co cơ.

Khi đứng lên đột ngột, trọng lực khiến máu dồn xuống chân, có thể gây giảm huyết áp. Cơ chế co mạch phản xạ giúp co các mạch máu ở chi dưới để duy trì lượng máu về tim và đảm bảo huyết áp không giảm quá thấp.

Testosterone là hormone sinh dục nam chính, được sản xuất chủ yếu ở tinh hoàn. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các đặc tính sinh dục thứ phát ở nam giới như giọng nói trầm, râu, lông, cơ bắp phát triển.

Hệ thần kinh trung ương (CNS) gồm não và tủy sống, là trung tâm xử lý thông tin, đưa ra quyết định và điều khiển hoạt động. Hệ thần kinh ngoại biên (PNS) bao gồm các dây thần kinh và hạch thần kinh nằm ngoài CNS, có chức năng dẫn truyền thông tin cảm giác từ cơ quan thụ cảm về CNS và dẫn truyền xung động vận động từ CNS đến cơ quan phản ứng. Đây là sự phân chia cơ bản về cấu trúc và chức năng giữa hai hệ thống này.

Sinh máu (hematopoiesis) là quá trình tạo ra các tế bào máu mới, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Quá trình này chủ yếu diễn ra ở tủy xương đỏ sau khi sinh.

Dịch mật được sản xuất bởi gan và dự trữ ở túi mật. Dịch mật chứa muối mật, có vai trò phân nhũ hóa chất béo trong ruột non, giúp tăng diện tích bề mặt tiếp xúc giữa enzyme lipase và chất béo, từ đó hỗ trợ tiêu hóa và hấp thụ chất béo hiệu quả hơn.

Hệ thần kinh đóng vai trò trung tâm trong việc tiếp nhận thông tin từ môi trường bên trong và bên ngoài, xử lý thông tin và đưa ra các phản ứng thích hợp để điều hòa và phối hợp hoạt động của các cơ quan và hệ cơ quan khác trong cơ thể.

Khi nồng độ CO2 trong máu tăng, trung khu hô hấp ở não bộ sẽ bị kích thích, dẫn đến tăng nhịp thở và nhịp tim để loại bỏ CO2 dư thừa và duy trì pH máu ổn định.

Chuỗi chuyền electron là giai đoạn cuối cùng của hô hấp tế bào diễn ra ở màng trong ti thể. Quá trình này sử dụng năng lượng từ các electron để tạo ra một lượng lớn ATP thông qua quá trình phosphoryl hóa oxy hóa.

Trong điều kiện thiếu oxy (ví dụ khi vận động gắng sức), cơ bắp chuyển sang lên men lactic. Quá trình này tạo ra ít ATP hơn so với hô hấp hiếu khí, nhưng nó có vai trò quan trọng trong việc tái tạo NAD+ từ NADH, cho phép đường phân tiếp tục diễn ra và cung cấp một lượng nhỏ ATP khi thiếu oxy. Tuy nhiên, axit lactic tích tụ là sản phẩm phụ gây mỏi cơ.

Ống bán khuyên là một phần của tiền đình tai trong, chứa các tế bào cảm giác có khả năng phát hiện sự thay đổi vị trí và chuyển động của đầu, từ đó giúp duy trì thăng bằng cho cơ thể.

Tế bào B là một loại tế bào lympho của hệ miễn dịch dịch thể, có chức năng sản xuất kháng thể để nhận diện và vô hiệu hóa các kháng nguyên, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng.

Tế bào là đơn vị sống nhỏ nhất có khả năng thực hiện các chức năng sống cơ bản, từ đó cấu tạo nên các mô, cơ quan và hệ cơ quan trong cơ thể.

Thận là cơ quan chính của hệ tiết niệu, có chức năng lọc máu để loại bỏ chất thải, chất độc và duy trì cân bằng nước, điện giải trong cơ thể, sản phẩm cuối cùng là nước tiểu.

Ống dẫn tinh có chức năng vận chuyển tinh trùng từ mào tinh hoàn đến túi tinh để chuẩn bị cho quá trình xuất tinh. Nếu ống dẫn tinh bị tắc nghẽn (ví dụ do viêm nhiễm, chấn thương), tinh trùng sẽ không thể đi qua, dẫn đến tình trạng vô sinh do tinh dịch không chứa tinh trùng (azoospermia).

Mô cơ có khả năng co rút, tạo ra lực và chuyển động. Có ba loại mô cơ chính: cơ vân, cơ trơn và cơ tim, mỗi loại có chức năng và vị trí khác nhau trong cơ thể, nhưng đều liên quan đến vận động.

Dạ dày là một phần của ống tiêu hóa, nơi thức ăn được nghiền nát và bắt đầu quá trình tiêu hóa hóa học. Phổi thuộc hệ hô hấp, thận thuộc hệ tiết niệu, và tim thuộc hệ tuần hoàn.

Insulin là hormone quan trọng nhất trong việc điều hòa chuyển hóa carbohydrate (đường glucose). Insulin giúp tế bào hấp thụ glucose từ máu, dự trữ glucose dưới dạng glycogen và sử dụng glucose làm năng lượng. Khi thiếu insulin (như trong bệnh tiểu đường type 1), glucose không được tế bào hấp thụ hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết và rối loạn chuyển hóa carbohydrate nghiêm trọng.

Cân bằng nội môi là khả năng duy trì môi trường bên trong cơ thể ổn định. Cả tăng nhịp tim, đổ mồ hôi và thở nhanh hơn đều là các cơ chế phản hồi giúp duy trì cân bằng nội môi khi có sự thay đổi từ môi trường bên ngoài hoặc bên trong cơ thể.

Insulin là hormone được sản xuất bởi tuyến tụy, có vai trò quan trọng trong việc giảm đường huyết bằng cách thúc đẩy tế bào hấp thụ glucose từ máu và dự trữ glucose dưới dạng glycogen ở gan và cơ.

Khớp hoạt dịch là loại khớp linh hoạt nhất, chứa dịch hoạt dịch giúp bôi trơn và giảm ma sát, cho phép các cử động đa dạng như gập, duỗi, xoay, dạng, khép. Ví dụ: khớp vai, khớp háng.

Mao mạch là các mạch máu nhỏ nhất, có thành mỏng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự trao đổi khí (O2 và CO2), chất dinh dưỡng và chất thải giữa máu và các tế bào của cơ thể.

Hệ thần kinh giao cảm là một phần của hệ thần kinh tự chủ, hoạt động mạnh mẽ trong các tình huống căng thẳng, nguy hiểm. Nó kích hoạt phản ứng `chiến đấu hoặc bỏ chạy` bằng cách tăng nhịp tim, nhịp thở, giãn đồng tử, tăng cường cung cấp máu đến cơ bắp và não bộ, chuẩn bị cơ thể đối phó với tình huống khẩn cấp.

Cơ thể mi chứa cơ mi, có khả năng co và giãn để thay đổi độ cong của thủy tinh thể. Khi cơ mi co, thủy tinh thể phồng lên để nhìn gần; khi cơ mi giãn, thủy tinh thể dẹt xuống để nhìn xa. Quá trình này gọi là điều tiết thị giác.

Bài tiết hormone tuyến giáp (T3 và T4) chủ yếu được điều hòa bởi cơ chế phản hồi âm tính. Khi nồng độ hormone tuyến giáp trong máu tăng cao, nó sẽ ức chế vùng dưới đồi (hypothalamus) và tuyến yên (pituitary gland) giải phóng TRH và TSH, làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp. Ngược lại, khi nồng độ hormone tuyến giáp giảm, cơ chế phản hồi âm tính sẽ giảm, kích thích tăng sản xuất hormone tuyến giáp.

Phản xạ không điều kiện là phản xạ bẩm sinh, tự động xảy ra để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Rụt tay lại khi chạm vào vật nóng là một phản xạ không điều kiện điển hình.

Hệ tuần hoàn, bao gồm tim và mạch máu, có chức năng chính là vận chuyển máu chứa oxy, chất dinh dưỡng đến các tế bào và mang chất thải, CO2 từ tế bào đến các cơ quan bài tiết.