Đề 4 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Chẩn đoán hình ảnh

Chuỗi xung FLAIR được thiết kế để triệt tiêu tín hiệu từ dịch não tủy (CSF), làm cho các tổn thương ở chất xám và quanh não thất, nơi có nhiều dịch, trở nên dễ thấy hơn. Nó rất hữu ích trong phát hiện các tổn thương như mảng xơ hóa rải rác, viêm màng não, hoặc phù não.

Cản quang (radiopaque) dùng để chỉ các cấu trúc hấp thụ tia X mạnh, do đó chúng sẽ hiển thị màu trắng hoặc sáng trên phim X-quang. Ngược lại, thấu quang (radiolucent) là các cấu trúc cho tia X đi qua dễ dàng và hiển thị màu đen hoặc tối.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) sử dụng tia X, một dạng bức xạ ion hóa, để tạo ra hình ảnh cắt lớp. Các phương pháp khác như siêu âm và MRI không sử dụng bức xạ ion hóa.

Xương chứa nhiều canxi, có khả năng hấp thụ tia X tốt hơn so với mô mềm, không khí và mỡ. Do đó, xương sẽ hiển thị màu trắng (cản quang) trên phim X-quang.

Bóng tim to trên X-quang ngực thẳng là một dấu hiệu gợi ý tình trạng tim bị giãn, thường gặp trong suy tim. Các bệnh lý khác như viêm phổi, tràn khí màng phổi hoặc u trung thất có thể có các dấu hiệu khác trên X-quang ngực.

Khí trong ruột là một trở ngại lớn cho siêu âm vì sóng âm bị phản xạ mạnh ở ranh giới giữa mô mềm và khí, gây nhiễu ảnh và hạn chế khả năng quan sát các cơ quan nằm sau ruột hoặc chứa nhiều khí.

Siêu âm sử dụng sóng âm thanh và MRI sử dụng từ trường và sóng radio, cả hai phương pháp này đều không sử dụng bức xạ ion hóa. Chụp X-quang, CT và y học hạt nhân đều sử dụng bức xạ ion hóa.

Chất tương phản gốc Gadolinium là loại chất tương phản thường được sử dụng trong MRI, đặc biệt trong khảo sát thần kinh trung ương để tăng độ tương phản và phát hiện các tổn thương như u não, viêm tủy sống, hoặc bệnh đa xơ cứng.

Chụp MRI có độ phân giải tương phản mô mềm vượt trội, cho phép đánh giá chi tiết các cấu trúc mô mềm như dây chằng, sụn khớp, gân và cơ. X-quang và CT chủ yếu khảo sát cấu trúc xương.

Trong chụp CT mạch máu, mục tiêu là ghi lại hình ảnh khi thuốc cản quang lấp đầy động mạch. Do đó, thời điểm chụp quan trọng nhất là trong pha động mạch, khi thuốc cản quang đạt nồng độ cao nhất trong động mạch cần khảo sát.

Nén ép vú trong chụp nhũ ảnh có nhiều mục đích quan trọng: giảm độ dày mô vú, từ đó giảm liều bức xạ; cố định vú, giảm nhiễu ảnh do cử động; và tách các cấu trúc mô vú, tăng độ tương phản và khả năng phát hiện tổn thương nhỏ.

Siêu âm và CT là các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thời gian thực, cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp kim sinh thiết hoặc ống dẫn lưu khi thực hiện thủ thuật. Do đó, chúng thường được sử dụng để hướng dẫn các thủ thuật can thiệp.

Xạ hình xương là một kỹ thuật y học hạt nhân rất nhạy trong việc phát hiện các bất thường về chuyển hóa xương, thường được sử dụng để phát hiện sớm di căn xương, viêm xương tủy, hoặc các bệnh lý xương khác. Nó không phải là phương pháp chính để chẩn đoán loãng xương hoặc gãy xương (X-quang tốt hơn cho gãy xương).

Chất tương phản chứa Iod được sử dụng để tăng độ tương phản của mạch máu và các cơ quan trong chụp X-quang và CT. Chất tương phản gốc Gadolinium được sử dụng trong MRI, và các chất phóng xạ trong y học hạt nhân.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để kích thích và ghi nhận tín hiệu từ proton trong cơ thể, từ đó tạo ra hình ảnh. Các phương pháp khác sử dụng các nguyên lý vật lý khác nhau.

Chemical shift artifact là một loại ảnh giả trong MRI, xảy ra do sự khác biệt nhỏ về tần số cộng hưởng giữa proton trong mỡ và nước. Nó thường xuất hiện ở ranh giới giữa mô mỡ và mô nước, gây ra hình ảnh sai lệch về vị trí.

Partial volume artifact xảy ra khi một voxel (điểm ảnh 3D) chứa nhiều loại mô khác nhau. Tín hiệu từ các mô này được trung bình hóa, dẫn đến hình ảnh mờ nhạt hoặc sai lệch về mật độ. Ảnh giả này thường gặp trong CT và MRI do hình ảnh được tạo ra từ các lát cắt.

Artifact là thuật ngữ chỉ các hình ảnh giả xuất hiện trên phim chẩn đoán hình ảnh, không phản ánh cấu trúc giải phẫu hoặc bệnh lý thực sự của bệnh nhân. Artifact có thể do nhiều nguyên nhân kỹ thuật khác nhau và có thể gây khó khăn trong việc diễn giải hình ảnh.

PET/CT kết hợp ưu điểm của PET và CT. PET cung cấp thông tin về chức năng chuyển hóa của tế bào, giúp phát hiện sớm các tế bào ung thư có hoạt động chuyển hóa cao. CT cung cấp thông tin về cấu trúc giải phẫu, giúp định vị chính xác vị trí tổn thương.

Chất cản quang chứa Iod được tiêm vào mạch máu vành để làm cho chúng trở nên cản quang trên X-quang, giúp bác sĩ quan sát rõ ràng hình dạng và các bất thường của mạch máu vành như hẹp hoặc tắc nghẽn.

Siêu âm 4D thực chất là siêu âm 3D thời gian thực, có nghĩa là nó cung cấp hình ảnh không gian ba chiều của thai nhi và các cấu trúc liên quan, đồng thời hiển thị chúng chuyển động theo thời gian thực, cho phép quan sát cử động của thai nhi.

Siêu âm sử dụng sóng âm thanh để tạo hình, không sử dụng bức xạ ion hóa, làm cho nó an toàn hơn, đặc biệt cho phụ nữ mang thai và trẻ em. X-quang và CT đều sử dụng bức xạ ion hóa.

SPECT sử dụng các chất phóng xạ phát ra tia gamma. Các đầu dò gamma sẽ ghi nhận bức xạ này để tạo ra hình ảnh phân bố chất phóng xạ trong cơ thể.

Cửa sổ xương trong CT được thiết lập để tối ưu hóa độ tương phản trong phạm vi mật độ xương, giúp quan sát chi tiết cấu trúc xương như gãy xương, tổn thương xương. Các cửa sổ khác như cửa sổ mô mềm hoặc cửa sổ trung thất được sử dụng để quan sát các cấu trúc tương ứng.

Siêu âm bụng là phương pháp đầu tay thường được lựa chọn trong chẩn đoán viêm ruột thừa ở người lớn và trẻ em vì nó nhanh chóng, không xâm lấn, không sử dụng bức xạ ion hóa và có thể phát hiện các dấu hiệu viêm ruột thừa như ruột thừa giãn, dịch xung quanh ruột thừa, hoặc sỏi phân. CT có thể được sử dụng nếu siêu âm không rõ ràng hoặc cần loại trừ các chẩn đoán khác.

Chụp X-quang bụng không chuẩn bị là phương pháp ban đầu đơn giản, nhanh chóng và hiệu quả để phát hiện tắc ruột, đặc biệt là tắc ruột cơ học, thông qua các dấu hiệu như mức nước hơi và quai ruột giãn. Các phương pháp khác có thể được sử dụng sau nếu cần thêm thông tin.

Siêu âm Doppler màu sử dụng hiệu ứng Doppler để đánh giá tốc độ và hướng dòng chảy của máu trong mạch máu, giúp phát hiện các bất thường về lưu lượng máu như hẹp mạch máu, tắc mạch, hoặc dòng chảy ngược.

Trên chuỗi xung T1W, mô mỡ thường có tín hiệu cao (sáng) do thời gian hồi phục T1 ngắn của proton trong mỡ. Nước thường có tín hiệu thấp trên T1W.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) thường có độ phân giải không gian cao hơn so với MRI và siêu âm, cho phép hiển thị chi tiết cấu trúc giải phẫu nhỏ. Tuy nhiên, MRI lại có ưu thế về độ phân giải tương phản mô mềm.

MRI có độ phân giải tương phản mô mềm vượt trội so với CT, đặc biệt trong khảo sát hệ thần kinh trung ương, giúp phân biệt rõ ràng chất xám, chất trắng, dịch não tủy và các cấu trúc mô mềm khác. CT tốt hơn trong khảo sát xương và thường nhanh hơn.