Đề 7 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Đầu tư quốc tế

Chủ nghĩa bảo hộ đầu tư là các biện pháp chính phủ áp dụng để hạn chế hoặc kiểm soát dòng vốn đầu tư quốc tế, đi ngược lại xu hướng tự do hóa đầu tư.

Thay đổi trong quy định về bảo vệ môi trường ở nước chủ đầu tư có thể ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, nhưng không phải là rủi ro kinh tế vĩ mô chung ảnh hưởng đến toàn bộ môi trường đầu tư quốc tế. Các yếu tố như khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế, lạm phát và lãi suất cao là những rủi ro kinh tế vĩ mô có thể tác động tiêu cực đến đầu tư quốc tế.

Mục tiêu chính của việc thu hút FDI là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, tiếp cận công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh. Giảm sự phụ thuộc vào thị trường trong nước không phải là mục tiêu trực tiếp của việc thu hút FDI mà là mục tiêu của chính các công ty FDI khi mở rộng hoạt động quốc tế. Tuy nhiên, việc có nhiều FDI không trực tiếp làm giảm sự phụ thuộc vào thị trường nội địa của nước nhận đầu tư, mà thường là tăng cường sự hội nhập kinh tế quốc tế.

Trung tâm Quốc tế Giải quyết Tranh chấp Đầu tư (ICSID), thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới, là cơ chế giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế hàng đầu, được thiết kế đặc biệt để giải quyết các tranh chấp giữa nhà nước và nhà đầu tư nước ngoài.

Quốc hữu hóa, tức là chính phủ tịch thu tài sản tư nhân (đặc biệt là của nhà đầu tư nước ngoài), là một rủi ro chính trị nghiêm trọng vì nó gây mất mát trực tiếp và toàn bộ vốn đầu tư.

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) tập trung vào các quy tắc thương mại quốc tế, giảm thiểu rào cản thương mại, giải quyết tranh chấp thương mại, chứ không trực tiếp xúc tiến đầu tư quốc tế. Các cơ quan khác như IPA, phái đoàn ngoại giao, và các tổ chức quốc tế khác có thể tham gia vào hoạt động xúc tiến đầu tư.

Rủi ro chuyển đổi (Transfer risk) là rủi ro liên quan đến khả năng nhà đầu tư không thể chuyển đổi ngoại tệ hoặc chuyển lợi nhuận ra khỏi nước sở tại do các quy định hoặc hạn chế của chính phủ nước đó.

Bảo hộ đầu tư `trước biên giới` (Pre-establishment) liên quan đến việc đảm bảo quyền tiếp cận thị trường và cơ hội đầu tư cho nhà đầu tư nước ngoài ngay từ giai đoạn trước khi họ thực sự thực hiện đầu tư. Cam kết mở cửa thị trường là một biện pháp quan trọng, cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp và hoạt động ở nước sở tại.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tập trung vào việc thiết lập quyền kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đến quản lý doanh nghiệp ở nước ngoài, khác với đầu tư tài chính thuần túy hoặc mua tài sản cá nhân.

Mô hình OLI Paradigm của Dunning giải thích động cơ của FDI dựa trên ba lợi thế: Ownership (O - Lợi thế sở hữu), Location (L - Lợi thế địa điểm), và Internalization (I - Lợi thế nội bộ hóa). Chữ `L` đại diện cho lợi thế địa điểm, tức là các yếu tố hấp dẫn của nước nhận đầu tư.

FDI thường hướng đến việc mở rộng ra thị trường quốc tế và giảm sự phụ thuộc vào thị trường trong nước, không phải tăng cường sự phụ thuộc này.

Nguyên tắc `Đối xử quốc gia` (National Treatment) là một nguyên tắc cơ bản trong luật đầu tư quốc tế, yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với nhà đầu tư nước ngoài không kém thuận lợi hơn so với nhà đầu tư trong nước của mình trong các điều kiện tương tự.

Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) chủ yếu liên quan đến việc mua các công cụ tài chính như cổ phiếu và trái phiếu trên thị trường nước ngoài, không nhằm mục đích kiểm soát doanh nghiệp.

Thị trường hàng hóa nông sản nội địa chủ yếu liên quan đến giao dịch hàng hóa trong phạm vi một quốc gia, không phải là kênh chính cho dòng vốn đầu tư quốc tế. Các thị trường chứng khoán, ngoại hối và bất động sản quốc tế đều là các kênh quan trọng để vốn đầu tư quốc tế lưu chuyển.

Mặc dù một số quốc gia có thể có xu hướng nới lỏng quy định để thu hút đầu tư, nhưng việc này thường gây tranh cãi và không bền vững về lâu dài. Các biện pháp khuyến khích FDI phổ biến và được khuyến khích hơn bao gồm ưu đãi thuế, phát triển khu kinh tế, và cải thiện cơ sở hạ tầng, môi trường kinh doanh.

Đầu tư xanh (Green Investment) là hình thức đầu tư hướng đến các dự án và hoạt động có lợi cho môi trường, thúc đẩy năng lượng tái tạo, giảm thiểu tác động tiêu cực đến khí hậu và tài nguyên thiên nhiên, đóng góp vào phát triển bền vững.

Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) vào trái phiếu đặc biệt nhạy cảm với biến động lãi suất. Khi lãi suất tăng, giá trái phiếu thường giảm, và ngược lại, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị danh mục đầu tư.

Các `Hiệp định đầu tư thế hệ mới` có xu hướng mở rộng phạm vi sang các vấn đề phát triển bền vững, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR), quyền lao động và môi trường, bên cạnh các khía cạnh truyền thống như bảo hộ đầu tư và giải quyết tranh chấp.

Lý thuyết `Vòng đời sản phẩm quốc tế` cho rằng FDI từ nước phát triển sang nước đang phát triển thường xảy ra ở giai đoạn tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái của sản phẩm, khi các công ty tìm kiếm thị trường mới và giảm chi phí sản xuất. Giai đoạn giới thiệu sản phẩm thường tập trung ở thị trường trong nước hoặc các nước phát triển khác.

Đầu tư có trách nhiệm (Responsible Investment) là một cách tiếp cận đầu tư nhấn mạnh việc tích hợp các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) vào quá trình ra quyết định đầu tư, bên cạnh mục tiêu lợi nhuận tài chính truyền thống. Mục tiêu là tạo ra giá trị bền vững cho cả nhà đầu tư và xã hội.

Hiệp định tránh đánh thuế hai lần (DTA) có mục tiêu chính là ngăn chặn tình trạng một khoản thu nhập của doanh nghiệp hoặc cá nhân bị đánh thuế ở cả quốc gia nơi thu nhập phát sinh (nước nguồn) và quốc gia nơi người nhận thu nhập cư trú (nước cư trú), từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư quốc tế.

Đầu tư danh mục (Portfolio Investment) chủ yếu được thực hiện thông qua việc mua các công cụ tài chính như cổ phiếu và trái phiếu trên thị trường chứng khoán, không nhằm mục đích kiểm soát doanh nghiệp mà chủ yếu tìm kiếm lợi nhuận tài chính.

FDI theo chiều dọc (Vertical FDI) thường hướng đến việc phân chia chuỗi giá trị sản xuất giữa các quốc gia. Chi phí lao động thấp và nguồn tài nguyên dồi dào ở nước ngoài là yếu tố hấp dẫn để thực hiện giai đoạn sản xuất nhất định trong chuỗi giá trị.

Đầu tư vào quỹ đầu tư (Investment Funds), đặc biệt là các quỹ đầu tư quốc tế hoặc quỹ đầu tư vào thị trường mới nổi, thường được xếp vào loại hình Đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI). Nhà đầu tư không trực tiếp kiểm soát doanh nghiệp mà thông qua quỹ đầu tư.

FDI thường được kỳ vọng sẽ cải thiện cán cân thương mại bằng cách tăng xuất khẩu hoặc sản xuất thay thế nhập khẩu, chứ không phải tăng nhập khẩu. Tăng nhập khẩu có thể là một tác động tiêu cực tiềm tàng trong một số trường hợp, nhưng không phải là lợi ích chính.

Quyết định đầu tư quốc tế thường dựa trên các yếu tố kinh tế, chính trị, pháp lý và thị trường khách quan. Sở thích cá nhân của CEO không phải là yếu tố quyết định mang tính hệ thống trong phân tích lựa chọn địa điểm đầu tư.

Hiệp định đầu tư song phương (BIT) tập trung vào bảo vệ và khuyến khích đầu tư giữa hai quốc gia. Tự do hóa thương mại hàng hóa thường là nội dung của các hiệp định thương mại tự do (FTA), không phải BIT.

Rủi ro tỷ giá hối đoái là một rủi ro quan trọng trong đầu tư quốc tế, ảnh hưởng đến cả FDI và FPI. Biến động tỷ giá có thể làm giảm giá trị lợi nhuận khi chuyển đổi về đồng tiền của nước chủ đầu tư, hoặc làm tăng chi phí vốn đầu tư khi chuyển đổi sang đồng tiền của nước nhận đầu tư.

Khu kinh tế đặc biệt (SEZ) được thiết kế để tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn nhằm thu hút đầu tư, thường bao gồm ưu đãi về thuế, thủ tục hành chính, hạ tầng tốt và quy định pháp luật linh hoạt hơn (thường là nới lỏng hơn, không nghiêm ngặt hơn) so với bên ngoài SEZ.

Hình thức doanh nghiệp liên doanh (Joint Venture) là một dạng phổ biến của Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), trong đó hai hoặc nhiều bên (thường là một bên nước ngoài và một bên trong nước) hợp tác góp vốn và quản lý một doanh nghiệp mới.