Đề 15 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thanh toán quốc tế

Rủi ro tỷ giá hối đoái xuất hiện do sự biến động không lường trước của tỷ giá giữa các đồng tiền trong khoảng thời gian từ khi ký kết hợp đồng đến khi thực hiện thanh toán, gây ảnh hưởng đến giá trị thực tế của khoản thanh toán.

Hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ (FX Forward Contract) là một công cụ phái sinh cho phép doanh nghiệp mua hoặc bán một lượng ngoại tệ nhất định vào một ngày xác định trong tương lai với tỷ giá đã được thỏa thuận trước. Điều này giúp cố định tỷ giá và loại bỏ rủi ro do biến động tỷ giá hối đoái bất lợi.

Vận đơn đường biển (Bill of Lading) là chứng từ vận tải quan trọng nhất trong L/C vì nó vừa là biên lai nhận hàng của người chuyên chở, vừa là chứng từ sở hữu hàng hóa, và là chứng từ cần thiết để xuất trình cho ngân hàng để được thanh toán theo L/C.

Hối phiếu (Bill of Exchange), còn gọi là Lệnh phiếu, là một công cụ thanh toán quốc tế quan trọng. Nó là một mệnh lệnh vô điều kiện bằng văn bản do người xuất khẩu (người ký phát) ký phát, yêu cầu người nhập khẩu (người trả tiền) hoặc một bên thứ ba (ví dụ ngân hàng) phải trả một số tiền nhất định vào một thời điểm nhất định hoặc có thể xác định được cho người thụ hưởng hối phiếu.

Trong thanh toán quốc tế, các rủi ro chính bao gồm rủi ro tín dụng (khả năng đối tác không thanh toán), rủi ro hối đoái (biến động tỷ giá), và rủi ro hoạt động (lỗi trong quy trình thanh toán). `Rủi ro đạo đức` không phải là một loại rủi ro tiêu chuẩn trong phân loại rủi ro thanh toán quốc tế.

Sự khác biệt chính giữa Hối phiếu trả ngay (Sight Draft) và Hối phiếu kỳ hạn (Time Draft) nằm ở thời điểm thanh toán. Hối phiếu trả ngay yêu cầu thanh toán ngay khi hối phiếu được xuất trình cho người trả tiền, trong khi Hối phiếu kỳ hạn cho phép thanh toán vào một ngày cụ thể trong tương lai hoặc sau một khoảng thời gian nhất định kể từ ngày ký chấp nhận hối phiếu.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là công cụ hữu ích để người xuất khẩu giảm thiểu rủi ro không thanh toán hoặc thanh toán chậm trễ từ người nhập khẩu, đặc biệt khi giao dịch với thị trường mới, thị trường có rủi ro chính trị hoặc kinh tế cao, hoặc khi thông tin về đối tác nhập khẩu chưa đầy đủ. Trong các trường hợp rủi ro thấp (đối tác uy tín, L/C an toàn), bảo hiểm có thể không cần thiết hoặc ít ưu tiên hơn.

L/C không hủy ngang, có xác nhận (Confirmed Irrevocable L/C) cung cấp mức độ bảo đảm cao nhất cho người xuất khẩu vì có thêm ngân hàng xác nhận (thường là ngân hàng uy tín ở nước người xuất khẩu) cam kết thanh toán, ngoài ngân hàng phát hành. Điều này đặc biệt quan trọng khi người xuất khẩu lo ngại rủi ro từ ngân hàng phát hành hoặc quốc gia của người nhập khẩu.

Incoterms là bộ quy tắc quốc tế quy định về trách nhiệm và chi phí liên quan đến việc giao hàng, bao gồm việc phân chia chi phí vận tải, bảo hiểm, thủ tục hải quan và thời điểm chuyển giao rủi ro từ người bán sang người mua.

Điều khoản thanh toán trả chậm (Deferred Payment), còn gọi là thanh toán kỳ hạn, cho phép người nhập khẩu có một khoảng thời gian (ví dụ 30, 60, 90 ngày...) sau ngày giao hàng hoặc ngày xuất trình chứng từ để thực hiện thanh toán. Điều này giúp người nhập khẩu có thêm thời gian để bán hàng hoặc thu xếp tài chính.

Rủi ro quốc gia (Country Risk) là rủi ro phát sinh do các yếu tố đặc thù của một quốc gia như bất ổn chính trị, khủng hoảng kinh tế, kiểm soát ngoại hối, thay đổi luật pháp, thiên tai... có thể gây ra việc người nhập khẩu không thể hoặc không được phép thanh toán, hoặc việc chuyển tiền ra khỏi quốc gia bị hạn chế.

SWIFT là một mạng lưới viễn thông toàn cầu an toàn, được sử dụng bởi hàng ngàn tổ chức tài chính trên thế giới để trao đổi thông tin về các giao dịch tài chính, bao gồm cả thanh toán quốc tế. SWIFT không phải là một hệ thống thanh toán trực tiếp mà là một kênh truyền thông để các ngân hàng gửi và nhận lệnh thanh toán.

Thương lượng và hòa giải thường được ưu tiên lựa chọn trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế, bao gồm cả tranh chấp thanh toán, vì đây là phương thức ít tốn kém, nhanh chóng và giúp duy trì mối quan hệ kinh doanh giữa các bên. Các phương thức khác như trọng tài hoặc tố tụng thường tốn kém và có thể làm xấu đi quan hệ.

Giấy chứng nhận kiểm định (Inspection Certificate) thường được cấp bởi một tổ chức kiểm định chất lượng độc lập, có uy tín để xác nhận rằng hàng hóa đã được kiểm tra và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng hoặc yêu cầu kỹ thuật đã thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.

Chiết khấu chứng từ (Document Negotiation) là một nghiệp vụ ngân hàng, thường được sử dụng trong phương thức thanh toán Thư tín dụng (L/C) và Nhờ thu kèm chứng từ (Documentary Collection). Người xuất khẩu sau khi xuất trình bộ chứng từ phù hợp cho ngân hàng sẽ được ngân hàng ứng trước một khoản tiền (thường là một phần giá trị bộ chứng từ) trước khi ngân hàng nhận được thanh toán cuối cùng từ người nhập khẩu hoặc ngân hàng phát hành L/C.

Ngân hàng thông báo (Advising Bank), thường là ngân hàng đại lý của ngân hàng phát hành ở nước người xuất khẩu, có trách nhiệm xác minh tính xác thực của L/C nhận được và thông báo L/C đó cho người xuất khẩu. Ngân hàng thông báo không có nghĩa vụ thanh toán hoặc xác nhận thanh toán.

Các quy định về kiểm soát ngoại hối (Exchange Control) thường được các quốc gia áp dụng nhằm ổn định tỷ giá, quản lý dự trữ ngoại hối, hạn chế dòng vốn chảy ra và bảo vệ cán cân thanh toán. Mục tiêu KHÔNG phải của kiểm soát ngoại hối là khuyến khích nhập khẩu và hạn chế xuất khẩu; ngược lại, kiểm soát ngoại hối thường hướng đến việc kiểm soát cả nhập khẩu và xuất khẩu để cân bằng dòng tiền tệ ra vào.

Trong Nhờ thu trả ngay (Sight Collection), ngân hàng nhờ thu sẽ xuất trình bộ chứng từ cho người nhập khẩu và yêu cầu thanh toán ngay lập tức (at sight). Người nhập khẩu phải thanh toán để nhận được chứng từ và có thể nhận hàng.

Phương thức Ghi sổ (Open Account) mang lại nhiều lợi ích cho người nhập khẩu như cải thiện dòng tiền, giảm chi phí và tăng sức mạnh đàm phán. Tuy nhiên, nó không giúp giảm thiểu rủi ro không nhận được hàng hóa, vì việc giao hàng và thanh toán diễn ra độc lập. Rủi ro không nhận hàng là vấn đề liên quan đến lựa chọn nhà cung cấp và kiểm soát chất lượng, không phải phương thức thanh toán.

Forfaiting là một hình thức tài trợ thương mại quốc tế, trong đó một tổ chức tài chính (Forfaiter) mua đứt (không truy đòi) các khoản phải thu có kỳ hạn (thường được thể hiện bằng hối phiếu hoặc lệnh phiếu) phát sinh từ hoạt động xuất khẩu. Forfaiting giúp nhà xuất khẩu chuyển đổi các khoản phải thu dài hạn thành tiền mặt ngay lập tức, loại bỏ rủi ro tín dụng và rủi ro quốc gia liên quan đến khoản phải thu đó.

KYC (Know Your Customer) là quy trình xác minh danh tính và thông tin của khách hàng, được các tổ chức tài chính (bao gồm ngân hàng) thực hiện để tuân thủ các quy định về phòng chống rửa tiền (AML) và tài trợ khủng bố (CFT). Quy trình KYC là một phần quan trọng trong thanh toán quốc tế để đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp của các giao dịch.

Điểm giá trị (Value Date) trong giao dịch chuyển tiền bằng điện (Telegraphic Transfer) là ngày mà số tiền được ghi có vào tài khoản của người thụ hưởng và người thụ hưởng có thể sử dụng số tiền đó. Đây là ngày có hiệu lực thực tế của giao dịch thanh toán đối với người thụ hưởng.

Thư tín dụng chuyển nhượng (Transferable L/C) được thiết kế để sử dụng trong các giao dịch thương mại trung gian, nơi người hưởng lợi đầu tiên (thường là công ty thương mại) có thể chuyển nhượng quyền hưởng lợi L/C cho nhà cung cấp thực sự của họ (người hưởng lợi thứ hai) để thanh toán cho hàng hóa.

Việc sử dụng đồng tiền thanh toán phổ biến và ổn định (như USD, EUR) thường giúp giảm chi phí thanh toán quốc tế vì giảm thiểu chi phí chuyển đổi ngoại tệ và rủi ro tỷ giá. Các yếu tố khác như phương thức thanh toán phức tạp, hệ thống ngân hàng kém phát triển, và yêu cầu chứng từ phức tạp đều có xu hướng làm tăng chi phí giao dịch.

Đối với các giao dịch thương mại điện tử quốc tế, đặc biệt là các giao dịch giá trị nhỏ, lẻ, thanh toán bằng thẻ tín dụng/thẻ ghi nợ quốc tế (Visa, Mastercard,...) là phương thức phổ biến và tiện lợi nhất do tính nhanh chóng, đơn giản và được chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu. Các phương thức khác như L/C hay Nhờ thu thường phức tạp và tốn kém hơn, không phù hợp cho giao dịch nhỏ lẻ.

Trong Nhờ thu kèm chứng từ, ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian thu hộ tiền và giao chứng từ, không có nghĩa vụ thanh toán nếu người nhập khẩu không thanh toán. Trong khi đó, L/C là cam kết thanh toán có điều kiện của ngân hàng phát hành, đảm bảo thanh toán cho người xuất khẩu nếu xuất trình chứng từ phù hợp.

Điều khoản miễn trách nhiệm (Disclaimer Clause) trong chứng từ vận tải, đặc biệt là vận đơn đường biển, thường được người chuyên chở (hãng tàu/công ty vận tải) sử dụng để giới hạn hoặc loại trừ trách nhiệm của họ trong một số trường hợp nhất định, ví dụ như mất mát, hư hỏng hàng hóa do các nguyên nhân bất khả kháng, hoặc do lỗi của người khác không thuộc trách nhiệm của người chuyên chở.

Cam kết bảo lãnh (Bank Guarantee) là một cam kết của ngân hàng, trong đó ngân hàng cam kết sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng của mình (người được bảo lãnh) nếu khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ đó đối với bên thứ ba (người thụ hưởng bảo lãnh). Trong thanh toán quốc tế, bảo lãnh ngân hàng thường được sử dụng để đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ ngoài thanh toán như bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thanh toán thuế...

Điều khoản `Red Clause` (điều khoản đỏ) trong L/C cho phép người xuất khẩu được ứng trước một khoản tiền nhất định từ ngân hàng trước khi giao hàng. Điều này giúp người xuất khẩu có vốn lưu động để chuẩn bị hàng hóa cho lô hàng.

Ghi sổ (Open Account) là phương thức thanh toán mà người xuất khẩu giao hàng và dịch vụ trước khi nhận được thanh toán, do đó chịu rủi ro cao nhất về việc người nhập khẩu không thanh toán hoặc thanh toán chậm trễ.