Đề 5 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế

Toàn cầu hóa làm tăng sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia. Đối với các nước đang phát triển, điều này có thể dẫn đến sự phụ thuộc lớn hơn vào kinh tế thế giới và dễ bị tổn thương hơn bởi các biến động kinh tế toàn cầu hoặc các cú sốc từ bên ngoài.

Hiện tượng `chạy đua xuống đáy` trong toàn cầu hóa đề cập đến việc các quốc gia có thể cạnh tranh bằng cách hạ thấp các tiêu chuẩn về lao động, môi trường, và an toàn để thu hút đầu tư nước ngoài và tăng khả năng cạnh tranh. Điều này có thể dẫn đến các điều kiện làm việc tồi tệ hơn và suy thoái môi trường.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá cố định và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tiền tệ mở rộng sẽ không có tác động đến sản lượng. Nỗ lực tăng cung tiền sẽ tạo áp lực giảm lãi suất, gây ra dòng vốn chảy ra, làm giảm dự trữ ngoại hối và thu hẹp cung tiền trở lại mức ban đầu để duy trì tỷ giá cố định. Chính sách tiền tệ trở nên vô hiệu trong việc tác động đến sản lượng.

Thuế nhập khẩu là một biện pháp bảo hộ thương mại, có thể được sử dụng để bảo vệ các ngành công nghiệp non trẻ trong nước khỏi cạnh tranh từ hàng nhập khẩu, tạo điều kiện cho chúng phát triển và trưởng thành.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội thấp hơn để sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ so với quốc gia khác, không phụ thuộc vào quy mô kinh tế hay sở thích tiêu dùng.

Trong giai đoạn trưởng thành của vòng đời sản phẩm, sản phẩm đã trở nên tiêu chuẩn hóa, sản xuất chuyển dần sang các nước đang phát triển để tận dụng chi phí lao động thấp hơn. Các nước phát triển trở thành nước xuất khẩu sản phẩm sang các nước đang phát triển.

Khu vực thương mại tự do chủ yếu tập trung vào việc loại bỏ thuế quan giữa các quốc gia thành viên. Một số FTA có thể bao gồm cả việc giảm bớt hàng rào phi thuế quan, nhưng trọng tâm chính vẫn là thuế quan.

Hàng rào kỹ thuật đối với thương mại (TBT) bao gồm các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình đánh giá sự phù hợp liên quan đến chất lượng sản phẩm, an toàn, sức khỏe, môi trường... Các quy định này có thể tạo ra rào cản cho hàng nhập khẩu nếu chúng khác biệt và gây khó khăn cho nhà sản xuất nước ngoài tuân thủ.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng về thương mại. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Mô hình Ricardo tập trung vào sự khác biệt về công nghệ sản xuất giữa các quốc gia là nguồn gốc của lợi thế so sánh. Các quốc gia sẽ chuyên môn hóa và xuất khẩu hàng hóa mà họ có năng suất lao động tương đối cao hơn.

WTO có cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, cho phép các quốc gia thành viên đưa ra khiếu nại và tìm kiếm giải pháp cho các tranh chấp thương mại.

Điều kiện Marshall-Lerner phát biểu rằng để phá giá tiền tệ cải thiện cán cân thương mại, tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu (theo giá trị tuyệt đối) phải lớn hơn 1. Điều này đảm bảo rằng sự thay đổi về lượng do giá cả thay đổi sẽ đủ lớn để bù đắp cho sự thay đổi về giá cả.

Hạn ngạch nhập khẩu là một giới hạn về số lượng hàng hóa được phép nhập khẩu, là một hình thức hàng rào phi thuế quan. Thuế nhập khẩu và xuất khẩu là hàng rào thuế quan, trợ cấp xuất khẩu không phải hàng rào mà là biện pháp khuyến khích xuất khẩu.

IMF tập trung vào ổn định tiền tệ quốc tế, giám sát chính sách kinh tế vĩ mô của các quốc gia thành viên và cung cấp các khoản vay để giúp các quốc gia vượt qua khủng hoảng cán cân thanh toán.

Cơ chế tỷ giá hối đoái `neo` (pegged exchange rate) là một hệ thống tỷ giá hối đoái bán cố định, trong đó đồng tiền của một quốc gia được neo vào một đồng tiền khác (thường là đồng tiền mạnh) hoặc một giỏ tiền tệ và được phép dao động trong một biên độ hẹp xung quanh giá trị neo.

Điểm khác biệt chính giữa FDI và FPI là FDI liên quan đến việc thiết lập quyền kiểm soát quản lý đối với doanh nghiệp ở nước ngoài (ví dụ: mua cổ phần chi phối), trong khi FPI chỉ là đầu tư tài chính thuần túy (ví dụ: mua trái phiếu, cổ phiếu không kiểm soát) mà không có quyền kiểm soát quản lý.

Ngân hàng Thế giới (World Bank) là một tổ chức phát triển quốc tế, tập trung vào việc cung cấp các khoản vay, viện trợ không hoàn lại và hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đang phát triển để giúp họ giảm nghèo, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.

Chính sách nội địa hóa, khuyến khích hoặc bắt buộc sử dụng hàng hóa và dịch vụ sản xuất trong nước, có thể làm giảm hiệu quả kinh tế. Nó hạn chế chuyên môn hóa theo lợi thế so sánh, làm giảm lợi ích từ thương mại quốc tế và có thể dẫn đến chi phí sản xuất cao hơn, chất lượng sản phẩm kém hơn.

Chuyển hướng thương mại xảy ra khi một FTA khiến một quốc gia nhập khẩu hàng hóa từ một đối tác FTA kém hiệu quả hơn (nhưng được hưởng thuế quan ưu đãi) thay vì từ một nhà cung cấp bên ngoài FTA hiệu quả hơn nhưng chịu thuế quan cao hơn.

GDP danh nghĩa tính theo giá hiện hành, không điều chỉnh theo sự khác biệt về mức giá giữa các quốc gia. Để so sánh quy mô kinh tế thực tế, cần sử dụng GDP theo sức mua tương đương (PPP), vì PPP điều chỉnh sự khác biệt về giá cả để phản ánh chính xác hơn sức mua thực tế.

Tỷ giá hối đoái cố định có thể gây ra vấn đề khi các quốc gia muốn theo đuổi chính sách tiền tệ độc lập (vì nó hạn chế khả năng điều chỉnh lãi suất để ứng phó với các cú sốc nội địa), khi có sự khác biệt lớn về lạm phát (dẫn đến tỷ giá thực tế thay đổi và mất khả năng cạnh tranh), và khi dòng vốn quốc tế tự do (gây áp lực lên dự trữ ngoại hối để duy trì tỷ giá cố định).

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng sẽ làm tăng lãi suất, thu hút vốn nước ngoài, làm đồng nội tệ tăng giá. Sự tăng giá đồng nội tệ làm giảm xuất khẩu ròng, triệt tiêu tác động kích thích sản lượng của chính sách tài khóa. Sản lượng không đổi, tỷ giá hối đoái tăng.

Lãi suất trong nước tăng lên so với nước ngoài làm cho tài sản tài chính trong nước trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư quốc tế. Điều này làm tăng cầu về đồng nội tệ để mua tài sản tài chính trong nước.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá của một đơn vị tiền tệ của một quốc gia được biểu thị bằng đơn vị tiền tệ của quốc gia khác. Nó cho biết tỷ lệ trao đổi tiền tệ trực tiếp.

Trong ngắn hạn, sau phá giá, cán cân thương mại có thể xấu đi trước khi cải thiện do hiệu ứng J-curve. Hiệu ứng này xảy ra vì giá trị nhập khẩu (tính theo nội tệ) có thể tăng lên trong ngắn hạn do hợp đồng đã ký trước đó và độ trễ trong điều chỉnh khối lượng xuất nhập khẩu.

Liên minh kinh tế và tiền tệ là hình thức hội nhập cao nhất, đòi hỏi các quốc gia thành viên không chỉ loại bỏ hàng rào thương mại, áp dụng thuế quan chung với bên ngoài, tự do di chuyển yếu tố sản xuất mà còn phải hài hòa hóa chính sách kinh tế vĩ mô và có thể sử dụng chung một đồng tiền.

Liên minh thuế quan là hình thức hội nhập kinh tế mà các quốc gia thành viên loại bỏ thuế quan đối với thương mại nội khối và thiết lập một biểu thuế quan chung áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu từ các nước không phải là thành viên.

Lý thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh của một quốc gia xuất phát từ sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất (lao động, vốn, đất đai...) tương đối dồi dào. Quốc gia sẽ có lợi thế trong sản xuất và xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà quốc gia đó có nhiều.

Hiệu ứng J-curve mô tả hiện tượng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ trước khi cải thiện trong dài hạn. Điều này là do trong ngắn hạn, giá trị nhập khẩu có thể tăng lên (tính theo nội tệ) và độ trễ trong điều chỉnh khối lượng xuất nhập khẩu.

Cán cân thanh toán là một bản ghi kế toán tổng hợp tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.