Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nguyên lý kế toán

Hệ thống tài khoản kế toán là tập hợp các tài khoản được sử dụng để phân loại và ghi chép một cách có hệ thống các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Đây là cơ sở để tổng hợp và lập các báo cáo tài chính.

Khi thanh toán nợ vay ngân hàng bằng tiền mặt, tài sản (tiền mặt) của doanh nghiệp giảm xuống và đồng thời nợ phải trả (nợ vay ngân hàng) cũng giảm xuống. Do đó, cả tổng tài sản và tổng nguồn vốn đều giảm, nhưng phương trình kế toán vẫn cân bằng.

Tỷ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là tỷ số giữa tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn. Nó được sử dụng để đánh giá khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp bằng tài sản ngắn hạn hiện có. Tỷ số này càng cao, khả năng thanh toán nợ ngắn hạn càng tốt.

Phương pháp kiểm kê định kỳ (Periodic Inventory System) xác định giá vốn hàng bán và hàng tồn kho cuối kỳ vào cuối kỳ kế toán thông qua kiểm kê thực tế. Phương pháp kê khai thường xuyên (Perpetual Inventory System) theo dõi liên tục sự biến động của hàng tồn kho và giá vốn hàng bán tại mỗi nghiệp vụ phát sinh.

Khi mua chịu vật tư văn phòng, tài sản (vật tư văn phòng) của doanh nghiệp tăng lên và đồng thời nợ phải trả (phải trả người bán) cũng tăng lên. Phương trình kế toán vẫn cân bằng.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency) yêu cầu doanh nghiệp phải áp dụng nhất quán các phương pháp và chính sách kế toán đã chọn từ kỳ này sang kỳ khác. Điều này giúp đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính qua các kỳ.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Statement of Cash Flows) cung cấp thông tin về các dòng tiền vào và dòng tiền ra của doanh nghiệp trong kỳ, phân loại theo hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. Mục đích chính là đánh giá khả năng tạo tiền và nhu cầu sử dụng tiền của doanh nghiệp.

Nợ phải trả (Liabilities) thể hiện nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp phát sinh từ các sự kiện đã qua và doanh nghiệp phải thanh toán bằng tài sản hoặc dịch vụ trong tương lai. Đó là các khoản nợ doanh nghiệp phải trả cho các chủ nợ.

Các tài khoản thuộc loại Tài sản và Chi phí thường có số dư bên Nợ. Chi phí bán hàng là một loại chi phí, do đó nó có số dư bên Nợ. Các tài khoản Doanh thu, Vốn chủ sở hữu và Nợ phải trả thường có số dư bên Có.

Mục tiêu chính của kiểm toán báo cáo tài chính là đưa ra ý kiến độc lập của kiểm toán viên về việc báo cáo tài chính có trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của đơn vị được kiểm toán hay không, phù hợp với khuôn khổ lập pháp và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng.

Doanh nghiệp tư nhân (Sole Proprietorship) là loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình đối với các khoản nợ của doanh nghiệp. Các loại hình doanh nghiệp khác như công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn thường có trách nhiệm hữu hạn (chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp).

Vốn chủ sở hữu thể hiện quyền của chủ sở hữu đối với tài sản ròng của doanh nghiệp. Chia cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông làm giảm lợi nhuận giữ lại, do đó làm giảm vốn chủ sở hữu. Các sự kiện khác như phát hành cổ phiếu, vay ngân hàng và thu doanh thu bán hàng thường làm tăng hoặc không đổi vốn chủ sở hữu.

Quy trình kế toán thường bắt đầu bằng việc thu thập chứng từ gốc (ví dụ: hóa đơn, phiếu thu, phiếu chi) để làm căn cứ ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế, tài chính. Sau đó, các bước tiếp theo bao gồm ghi nhật ký chung, lập bảng cân đối thử và cuối cùng là lập Báo cáo tài chính.

Tài sản ngắn hạn là tài sản có thời gian sử dụng hoặc chuyển đổi thành tiền trong vòng một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh. Hàng tồn kho là tài sản ngắn hạn vì nó được dự kiến bán hoặc sử dụng trong quá trình kinh doanh thông thường trong ngắn hạn.

Lợi nhuận giữ lại (Retained Earnings) là một khoản mục thuộc vốn chủ sở hữu trên Bảng cân đối kế toán, thể hiện phần lợi nhuận sau thuế chưa được chia cho cổ đông (nếu có) mà được giữ lại để tái đầu tư vào doanh nghiệp. Nó là lợi nhuận lũy kế từ trước đến nay.

Giá vốn hàng bán (Cost of Goods Sold - COGS) được tính theo công thức: Giá vốn hàng bán = Hàng tồn kho đầu kỳ + Mua hàng trong kỳ - Hàng tồn kho cuối kỳ. Công thức này phản ánh giá trị hàng hóa đã bán ra trong kỳ.

Nguyên tắc thận trọng (Prudence or Conservatism) yêu cầu kế toán phải đánh giá một cách thận trọng các nghiệp vụ kinh tế. Điều này có nghĩa là không ghi nhận quá cao tài sản và thu nhập, cũng như không ghi nhận quá thấp nợ phải trả và chi phí.

Trong Bảng cân đối kế toán theo hình thức chữ T, Tài sản được trình bày ở bên Trái (bên Nợ), còn Nguồn vốn (bao gồm Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu) được trình bày ở bên Phải (bên Có). Đây là hình thức trình bày truyền thống và dễ hình dung sự cân bằng của phương trình kế toán.

Chi phí thời kỳ (Period cost) là các chi phí không liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất sản phẩm mà liên quan đến hoạt động chung của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Chi phí quản lý doanh nghiệp là một ví dụ điển hình của chi phí thời kỳ, được ghi nhận vào chi phí trong kỳ phát sinh.

Chi phí khấu hao tài sản cố định là việc phân bổ giá trị tài sản cố định vào chi phí trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của nó. Do đó, chi phí khấu hao được ghi nhận vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh như một khoản chi phí hoạt động.

Nguyên tắc phù hợp (Matching Principle) yêu cầu doanh thu và chi phí phải được ghi nhận cùng nhau khi có mối quan hệ trực tiếp. Doanh thu được ghi nhận khi hàng hóa hoặc dịch vụ đã được chuyển giao hoặc cung cấp, tức là khi doanh nghiệp đã hoàn thành nghĩa vụ của mình.

Kỳ kế toán năm (Fiscal Year) thường kéo dài 12 tháng. Phổ biến nhất, kỳ kế toán năm trùng với năm dương lịch và kết thúc vào ngày 31 tháng 12. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể chọn kỳ kế toán năm khác, ví dụ kết thúc vào ngày 30 tháng 6 hoặc 30 tháng 9, tùy theo đặc điểm hoạt động.

Nguyên tắc giá gốc (Historical Cost) quy định tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc tại thời điểm mua. Giá gốc bao gồm giá mua và các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng.

Phương trình kế toán cơ bản là Tài sản = Nợ phải trả + Nguồn vốn chủ sở hữu. Nó thể hiện sự cân bằng giữa nguồn lực kinh tế của doanh nghiệp (Tài sản) và nguồn hình thành các nguồn lực đó (Nợ phải trả và Nguồn vốn chủ sở hữu).

Kế toán tài chính (Financial Accounting) tập trung vào việc lập báo cáo tài chính cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp (nhà đầu tư, ngân hàng,...), tuân thủ các chuẩn mực kế toán chung. Kế toán quản trị (Management Accounting) phục vụ nhu cầu quản lý nội bộ, linh hoạt và không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực chung.

Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual Basis) ghi nhận doanh thu và chi phí khi chúng phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Điều này giúp phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch trong kỳ kế toán.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement) trình bày tình hình doanh thu, chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp trong một kỳ. Vốn chủ sở hữu là yếu tố thuộc Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet), không phải Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Phương pháp khấu hao đường thẳng (Straight-line depreciation) tính chi phí khấu hao hàng năm bằng cách chia giá trị ban đầu của tài sản (giá gốc trừ giá trị thanh lý ước tính) cho thời gian sử dụng hữu ích của tài sản. Chi phí khấu hao hàng năm là một số tiền cố định trong suốt thời gian sử dụng.

Nguyên tắc bút toán kép (Double-entry bookkeeping) yêu cầu mỗi nghiệp vụ kinh tế phải được ghi nhận ít nhất vào hai tài khoản, một bên Nợ và một bên Có, với tổng số tiền ghi bên Nợ phải bằng tổng số tiền ghi bên Có. Điều này đảm bảo phương trình kế toán luôn cân bằng.

Các đặc điểm chất lượng của thông tin kế toán bao gồm tính thích hợp, tính đáng tin cậy, tính có thể so sánh, tính dễ hiểu và tính kịp thời. Tính phức tạp không phải là một đặc điểm chất lượng mà ngược lại, thông tin kế toán nên được trình bày một cách đơn giản và dễ hiểu.