Đề 9 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thương mại quốc tế

Đàm phán thương mại đa phương tại WTO thường phức tạp, kéo dài và khó đạt được sự đồng thuận của tất cả các quốc gia thành viên. Các RTA, với số lượng thành viên ít hơn, thường cho phép đàm phán nhanh chóng và dễ dàng hơn, đạt được các thỏa thuận sâu rộng hơn về tự do hóa thương mại.

Dumping là hành vi xuất khẩu hàng hóa với giá thấp hơn giá bán thông thường ở thị trường nội địa của nhà xuất khẩu hoặc thấp hơn chi phí sản xuất. Đây được coi là một hành vi cạnh tranh không lành mạnh và có thể bị các quốc gia nhập khẩu áp dụng các biện pháp chống bán phá giá.

Thuế quan nhập khẩu là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá của hàng hóa nhập khẩu cho người tiêu dùng trong nước. Do đó, người tiêu dùng trong nước chịu tác động trực tiếp nhất dưới dạng giá cả cao hơn.

Thặng dư thương mại xảy ra khi giá trị xuất khẩu của một quốc gia lớn hơn giá trị nhập khẩu. Điều này có nghĩa là quốc gia đó đang bán ra nước ngoài nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn là mua từ nước ngoài.

Khi đồng nội tệ mất giá, hàng hóa xuất khẩu trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài, do đó xuất khẩu có xu hướng tăng. Ngược lại, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người tiêu dùng trong nước, do đó nhập khẩu có xu hướng giảm.

Cán cân thanh toán quốc tế (BOP) là một bản ghi thống kê toàn diện về tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, bao gồm cả thương mại hàng hóa, dịch vụ, thu nhập đầu tư, và chuyển giao vốn.

Một trong những lý do phổ biến nhất để biện minh cho chính sách bảo hộ thương mại (như thuế quan hoặc hạn ngạch) là bảo vệ các ngành công nghiệp mới nổi hoặc còn non trẻ trong nước khỏi sự cạnh tranh từ các công ty nước ngoài đã phát triển mạnh hơn.

Điều kiện Marshall-Lerner là một điều kiện kinh tế vĩ mô xác định liệu việc phá giá tiền tệ có thực sự cải thiện cán cân thương mại của một quốc gia hay không. Điều kiện này chủ yếu liên quan đến độ co giãn của cầu xuất khẩu và nhập khẩu theo giá. Nếu tổng độ co giãn (tính theo giá trị tuyệt đối) lớn hơn 1, phá giá tiền tệ có khả năng cải thiện cán cân thương mại.

Hội nhập kinh tế khu vực (RTA) bao gồm các hình thức hợp tác kinh tế giữa các quốc gia trong khu vực, hướng tới tự do hóa thương mại và hội nhập sâu rộng hơn. Chính sách bảo hộ thương mại đơn phương (chỉ một quốc gia áp dụng các biện pháp bảo hộ) ngược lại với xu hướng hội nhập khu vực.

Hạn ngạch nhập khẩu là một giới hạn trực tiếp về số lượng hàng hóa cụ thể có thể được nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Thuế quan nhập khẩu là một loại thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá của hàng hóa nhập khẩu.

Lợi thế tuyệt đối là khả năng sản xuất một hàng hóa hiệu quả hơn (sử dụng ít đầu vào hơn) so với các quốc gia khác. Lợi thế so sánh là khả năng sản xuất một hàng hóa với chi phí cơ hội thấp hơn so với các quốc gia khác, ngay cả khi một quốc gia có lợi thế tuyệt đối trong sản xuất mọi hàng hóa.

Mục tiêu chính của AFTA là thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực ASEAN bằng cách giảm hoặc loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại phi thuế quan giữa các quốc gia thành viên, tạo điều kiện cho thương mại tự do hơn trong khu vực.

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh của một quốc gia xuất phát từ sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất. Các quốc gia có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ có tương đối phong phú (ví dụ, quốc gia có nhiều lao động sẽ xuất khẩu hàng hóa thâm dụng lao động).

WTO tập trung vào việc thiết lập luật lệ thương mại, giải quyết tranh chấp và giám sát các hiệp định thương mại. Viện trợ tài chính cho các quốc gia đang phát triển thường là vai trò của các tổ chức khác như Ngân hàng Thế giới (WB) hoặc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, là một hàng rào thuế quan. Các biện pháp còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định nhãn mác) là các hàng rào phi thuế quan, hạn chế thương mại không thông qua thuế.

Thương mại quốc tế dựa trên nguyên tắc chuyên môn hóa và lợi thế so sánh, cho phép các quốc gia tập trung vào sản xuất hàng hóa và dịch vụ mà họ hiệu quả nhất, sau đó trao đổi với các quốc gia khác để tối đa hóa phúc lợi chung.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá mà một loại tiền tệ có thể được trao đổi với một loại tiền tệ khác. Nó thể hiện giá trị tương đối của hai loại tiền tệ trên thị trường ngoại hối.

Mục tiêu chính của FTA là tự do hóa thương mại giữa các quốc gia thành viên bằng cách giảm hoặc loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại khác, thúc đẩy trao đổi hàng hóa và dịch vụ.

Hàng rào kỹ thuật đối với thương mại (TBT) là các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật và thủ tục đánh giá sự phù hợp mà các quốc gia áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu. Quy định về tiêu chuẩn an toàn sản phẩm điện tử là một ví dụ điển hình về TBT, có thể ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của các nhà sản xuất nước ngoài.

Các quốc gia phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên dễ bị tổn thương bởi sự biến động giá cả trên thị trường thế giới. Giá tài nguyên thiên nhiên có thể dao động mạnh do yếu tố cung cầu toàn cầu, chính trị, hoặc các sự kiện bất ngờ, gây ảnh hưởng lớn đến thu nhập xuất khẩu và nền kinh tế của quốc gia đó.

Điều khoản thương mại đo lường sức mua xuất khẩu của một quốc gia bằng cách so sánh giá xuất khẩu với giá nhập khẩu. Nó thường được tính bằng tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu. Điều khoản thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng lên so với giá nhập khẩu.

Phá giá tiền tệ (chủ động giảm giá trị đồng nội tệ) làm cho hàng hóa xuất khẩu của quốc gia đó trở nên rẻ hơn và hấp dẫn hơn trên thị trường quốc tế, từ đó tăng sức cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu.

Toàn cầu hóa và thương mại quốc tế có thể tạo ra áp lực cạnh tranh đối với người lao động ở các nước phát triển, đặc biệt trong các ngành mà các nước đang phát triển có lợi thế chi phí lao động thấp hơn. Điều này có thể dẫn đến giảm tiền lương hoặc mất việc làm trong một số ngành nhất định ở các nước phát triển.

Thuế quan nhập khẩu làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu. Khi thuế quan giảm, giá hàng hóa nhập khẩu sẽ giảm xuống, làm cho chúng trở nên hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng trong nước, dẫn đến lượng nhập khẩu tăng lên.

Nguyên tắc MFN là một trụ cột của WTO, yêu cầu các quốc gia thành viên đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào (ví dụ: giảm thuế quan) được dành cho một quốc gia thành viên phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Lợi thế quy mô xảy ra khi chi phí sản xuất bình quân giảm khi quy mô sản xuất tăng lên. Trong thương mại quốc tế, các quốc gia có thể tận dụng lợi thế quy mô bằng cách chuyên môn hóa sản xuất một số hàng hóa và sản xuất với số lượng lớn để xuất khẩu, từ đó giảm chi phí và tăng hiệu quả.

Thương mại quốc tế mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng như giá cả thấp hơn, sự lựa chọn đa dạng hơn và chất lượng tốt hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cạnh tranh từ hàng nhập khẩu có thể gây ra áp lực lên các ngành sản xuất trong nước, dẫn đến mất việc làm trong một số ngành nhất định. Đây là một tác động tiêu cực tiềm ẩn, không phải là lợi ích cho người tiêu dùng.

Chuyên môn hóa quá mức có thể khiến một quốc gia trở nên quá phụ thuộc vào một số ngành hoặc thị trường xuất khẩu nhất định. Nếu các ngành này gặp khó khăn hoặc thị trường xuất khẩu suy giảm, nền kinh tế quốc gia có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Liên minh tiền tệ là một hình thức hội nhập kinh tế sâu rộng hơn thị trường chung. Ngoài các đặc điểm của thị trường chung (thương mại tự do, liên minh thuế quan, tự do di chuyển yếu tố sản xuất), liên minh tiền tệ còn có đặc điểm quan trọng là sử dụng một đồng tiền chung và có chính sách tiền tệ chung, thường do một ngân hàng trung ương chung quản lý.

Hiệu ứng J-curve mô tả hiện tượng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi một quốc gia phá giá tiền tệ. Điều này xảy ra do trong ngắn hạn, lượng xuất khẩu và nhập khẩu có thể chưa điều chỉnh ngay lập tức theo tỷ giá mới, trong khi giá trị nhập khẩu tính bằng nội tệ tăng lên. Tuy nhiên, trong dài hạn, khi lượng điều chỉnh, cán cân thương mại sẽ cải thiện.