Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phân tích báo cáo tài chính

Dòng tiền tự do (Free Cash Flow - FCF) là dòng tiền mà doanh nghiệp tạo ra sau khi đã chi trả cho các chi phí đầu tư cần thiết để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh. FCF phản ánh khả năng doanh nghiệp tạo ra tiền mặt dư thừa có thể được sử dụng để trả cổ tức, trả nợ, hoặc tái đầu tư.

Phân tích Dupont (DuPont Analysis) là một phương pháp phân tích chi tiết ROE (Return on Equity) bằng cách phân tách ROE thành các thành phần nhỏ hơn: Biên lợi nhuận ròng, Vòng quay tổng tài sản và Hệ số đòn bẩy tài chính. Điều này giúp xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến ROE và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách toàn diện hơn.

Hệ số thanh toán tiền mặt (Cash Ratio) đo lường khả năng doanh nghiệp thanh toán nợ ngắn hạn chỉ bằng tiền mặt và các khoản tương đương tiền. Hệ số này rất thấp cho thấy doanh nghiệp có ít tiền mặt và có thể gặp rủi ro không đủ tiền mặt để thanh toán các nghĩa vụ nợ đến hạn ngay lập tức, gây ra vấn đề về thanh khoản cấp bách.

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán. Hệ số lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) tăng lên có thể do giá vốn hàng bán giảm (ví dụ: giảm chi phí nguyên vật liệu, tăng hiệu quả sản xuất) hoặc giá bán sản phẩm tăng lên (tăng sức mạnh định giá, thay đổi cơ cấu sản phẩm).

So sánh các chỉ số tài chính của doanh nghiệp với trung bình ngành giúp đánh giá vị thế cạnh tranh tương đối của doanh nghiệp. Nếu các chỉ số của doanh nghiệp tốt hơn trung bình ngành, có thể cho thấy doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn so với các đối thủ. Ngược lại, nếu kém hơn, cần xem xét các vấn đề cần cải thiện.

Hệ số thanh toán nhanh (Quick Ratio) loại trừ hàng tồn kho khỏi tài sản ngắn hạn khi tính toán khả năng thanh toán nợ ngắn hạn. Nếu hệ số này thấp hơn nhiều so với trung bình ngành, đặc biệt khi so sánh với hệ số thanh toán hiện hành, có thể cho thấy doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào hàng tồn kho để thanh toán nợ và có thể gặp khó khăn nếu hàng tồn kho khó chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng.

Giá vốn hàng bán (Cost of Goods Sold - COGS) bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất hoặc mua hàng hóa dịch vụ được bán ra trong kỳ, ví dụ như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung (nếu là doanh nghiệp sản xuất) hoặc giá mua hàng (nếu là doanh nghiệp thương mại).

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement) thường được coi là quan trọng nhất đối với nhà đầu tư khi đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp vì nó trình bày chi tiết doanh thu, chi phí và lợi nhuận, là cơ sở để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh và tiềm năng sinh lời trong tương lai.

Vòng quay khoản phải thu (Receivables Turnover) đo lường hiệu quả quản lý nợ phải thu của doanh nghiệp, cho biết bao nhiêu lần khoản phải thu được chuyển thành tiền mặt trong một kỳ. Vòng quay khoản phải thu cao thường cho thấy doanh nghiệp thu hồi nợ nhanh chóng và quản lý nợ phải thu hiệu quả.

Hoạt động đầu tư (Investing Activities) trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm các giao dịch liên quan đến việc mua sắm và thanh lý tài sản dài hạn (như tài sản cố định, bất động sản đầu tư, các khoản đầu tư tài chính dài hạn) và các khoản cho vay.

Hệ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là chỉ số thanh khoản đo lường khả năng doanh nghiệp sử dụng tài sản ngắn hạn để trả nợ ngắn hạn. Hệ số này càng cao cho thấy khả năng thanh toán nợ ngắn hạn càng tốt.

Phân tích báo cáo tài chính không thể dự đoán chính xác biến động giá cổ phiếu trong ngắn hạn vì giá cổ phiếu chịu tác động của nhiều yếu tố khác ngoài tình hình tài chính, như yếu tố tâm lý thị trường, tin tức kinh tế - chính trị, v.v. Các lựa chọn 1, 2, 4 đều là những hạn chế của phân tích báo cáo tài chính.

Vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover) đo lường hiệu quả sử dụng tổng tài sản của doanh nghiệp để tạo ra doanh thu. Chỉ số này càng cao cho thấy doanh nghiệp sử dụng tài sản càng hiệu quả.

Phân tích báo cáo tài chính tập trung vào việc đánh giá hiệu quả hoạt động, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và tình hình tài chính tổng thể của doanh nghiệp để đưa ra quyết định kinh tế.

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh âm (negative operating cash flow) thường là một dấu hiệu tiêu cực, cho thấy hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp không đủ tạo ra tiền mặt để trang trải các chi phí hoạt động hàng ngày. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về thanh khoản trong tương lai.

EBITDA là viết tắt của Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization, nghĩa là Lợi nhuận trước lãi vay, thuế, khấu hao. EBITDA là một chỉ tiêu tài chính thường được sử dụng để đánh giá khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp, loại trừ ảnh hưởng của cấu trúc vốn (lãi vay), chính sách thuế và chính sách kế toán (khấu hao).

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-Equity Ratio) đo lường cơ cấu vốn của doanh nghiệp, cụ thể là tỷ lệ giữa nợ vay và vốn chủ sở hữu. Hệ số này cao cho thấy doanh nghiệp sử dụng nhiều nợ vay để tài trợ cho hoạt động, có thể làm tăng rủi ro tài chính.

Hệ số thanh toán hiện hành = Tài sản ngắn hạn / Nợ ngắn hạn. Khi doanh nghiệp dùng tiền mặt (tài sản ngắn hạn) để trả nợ ngắn hạn, cả tử số và mẫu số đều giảm. Nếu tỷ lệ giảm của nợ ngắn hạn lớn hơn tỷ lệ giảm của tài sản ngắn hạn, hệ số sẽ tăng. Ngược lại, nếu tỷ lệ giảm của tài sản ngắn hạn lớn hơn, hệ số sẽ giảm. Do đó, hệ số có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào giá trị cụ thể của tài sản và nợ trước và sau giao dịch.

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings Ratio) là một chỉ số định giá cổ phiếu phổ biến, được tính bằng cách chia giá cổ phiếu cho lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS). P/E cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả giá bao nhiêu cho mỗi đồng lợi nhuận của doanh nghiệp. P/E thường được sử dụng để so sánh định giá tương đối giữa các cổ phiếu.

Phân tích dọc (vertical analysis) hay còn gọi là phân tích tỷ trọng, tập trung vào việc tính toán và xem xét tỷ trọng của từng khoản mục trong một báo cáo tài chính (ví dụ: tỷ trọng của giá vốn hàng bán so với doanh thu thuần trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh).

ROE (Return on Equity) là tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, đo lường khả năng sinh lời trên mỗi đồng vốn chủ sở hữu đầu tư vào doanh nghiệp. Đây là một chỉ số quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu.

Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin) được tính bằng công thức: (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần) x 100%. Chỉ số này đo lường tỷ lệ lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp thu được trên mỗi đồng doanh thu thuần, phản ánh khả năng sinh lời cuối cùng của doanh nghiệp.

Chính sách kế toán (Accounting Policies) ảnh hưởng trực tiếp đến cách các giao dịch và sự kiện được ghi nhận và trình bày trên báo cáo tài chính. Để đảm bảo tính so sánh và đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, nhà phân tích cần hiểu rõ và so sánh chính sách kế toán của doanh nghiệp với các doanh nghiệp khác trong ngành, đặc biệt là các chính sách liên quan đến ghi nhận doanh thu, chi phí, khấu hao, hàng tồn kho, v.v.

Vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover) đo lường số lần hàng tồn kho được bán ra và thay thế trong một kỳ. Vòng quay hàng tồn kho thấp có thể cho thấy doanh nghiệp bán hàng chậm, hàng tồn kho ứ đọng, có thể dẫn đến chi phí lưu kho cao và rủi ro hàng tồn kho bị lỗi thời, giảm giá trị.

Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính đối với nhà quản lý là hỗ trợ quản lý và điều hành doanh nghiệp hiệu quả hơn, bao gồm đánh giá hiệu quả hoạt động, xác định điểm mạnh yếu, lập kế hoạch và kiểm soát tài chính. Dự đoán giá cổ phiếu trong ngắn hạn để tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông không phải là mục tiêu chính của phân tích báo cáo tài chính từ góc độ quản lý doanh nghiệp.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement) trình bày kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán, bao gồm doanh thu, chi phí và lợi nhuận/lỗ. Vốn chủ sở hữu là một khoản mục thuộc Bảng cân đối kế toán, phản ánh nguồn vốn của chủ sở hữu doanh nghiệp, không được trình bày trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Phân tích xu hướng (trend analysis) hay phân tích theo chiều ngang (horizontal analysis) tập trung vào việc xem xét sự thay đổi của các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp qua nhiều kỳ kế toán (ví dụ: so sánh doanh thu, lợi nhuận, các chỉ số tài chính qua 3-5 năm). Phương pháp này giúp nhận diện xu hướng phát triển và các biến động quan trọng trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Bảng cân đối kế toán (hay Bảng tình hình tài chính) là báo cáo tài chính trình bày một cách tổng quát giá trị tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể, thường là cuối kỳ kế toán.

Khấu hao tài sản cố định (Depreciation) được ghi nhận là chi phí trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, làm giảm lợi nhuận. Đồng thời, giá trị hao mòn lũy kế của tài sản cố định cũng được trình bày trên Bảng cân đối kế toán, làm giảm giá trị còn lại của tài sản cố định.

Hệ số beta (Beta) là một chỉ số đo lường rủi ro hệ thống, hay rủi ro thị trường, của một cổ phiếu hoặc danh mục đầu tư so với thị trường chung. Beta đo lường mức độ biến động giá của cổ phiếu so với biến động của thị trường. Beta > 1 cho thấy cổ phiếu có rủi ro cao hơn thị trường, Beta < 1 cho thấy rủi ro thấp hơn.