Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nội khoa cơ sở

Khám 12 đôi dây thần kinh sọ là một phần quan trọng của khám thần kinh, giúp đánh giá chức năng của não bộ (đặc biệt là thân não) và các dây thần kinh sọ. Mỗi đôi dây thần kinh sọ có chức năng riêng biệt (vận động, cảm giác, hỗn hợp), và khám từng đôi dây thần kinh sọ có thể giúp định khu tổn thương trong hệ thần kinh trung ương và ngoại biên liên quan đến các dây thần kinh này.

Phù mềm, ấn lõm (phù pitting) thường gặp trong các tình trạng gây tăng áp lực thủy tĩnh trong mao mạch, như suy tim phải, suy thận, xơ gan. Trong suy tim phải, tim không bơm máu hiệu quả, gây ứ máu ở ngoại biên và tăng áp lực thủy tĩnh, dẫn đến phù mềm, ấn lõm ở chân và mắt cá.

Dấu hiệu Babinski dương tính (ngón chân cái duỗi lên trên và các ngón chân khác xòe ra khi vuốt dọc bờ ngoài gan bàn chân) là dấu hiệu của tổn thương đường dẫn truyền thần kinh vận động trung ương (neuron vận động trên), thường gặp trong các bệnh lý như đột quỵ, chấn thương tủy sống.

Mỏm tim bình thường ở người lớn khỏe mạnh thường nằm ở khoang liên sườn 5 đường trung đòn trái. Vị trí này có thể thay đổi trong một số tình trạng bệnh lý hoặc thể trạng đặc biệt.

Xét nghiệm protein niệu 24 giờ là một xét nghiệm định lượng protein trong nước tiểu thu thập trong 24 giờ. Xét nghiệm này được sử dụng để đánh giá chức năng thận, đặc biệt là chức năng lọc của cầu thận. Protein niệu tăng cao có thể là dấu hiệu của bệnh thận.

HbA1c (Hemoglobin A1c) là một xét nghiệm máu đo tỷ lệ hemoglobin glycosyl hóa, phản ánh mức đường huyết trung bình trong khoảng 2-3 tháng gần đây. Xét nghiệm HbA1c được sử dụng rộng rãi để theo dõi kiểm soát đường huyết và đánh giá hiệu quả điều trị ở bệnh nhân đái tháo đường.

Thuật ngữ `PARA` trong bệnh sử sản phụ khoa là viết tắt của số lần sinh con Đủ tháng (Parity), sinh con Non tháng (Premature), Sẩy thai (Abortion), và con Sống (Living children). Nó cung cấp thông tin tóm tắt về tiền sử sản khoa và tình trạng con cái của sản phụ.

Nghiệm pháp Murphy là một phần của khám thực thể bụng, được sử dụng để đánh giá tình trạng viêm túi mật (viêm túi mật cấp). Nghiệm pháp dương tính khi bệnh nhân đau chói khi hít sâu vào lúc bác sĩ ấn tay vào vùng hạ sườn phải dưới bờ sườn.

Men gan AST (Aspartate aminotransferase) và ALT (Alanine aminotransferase) là các enzyme chủ yếu có trong tế bào gan. Khi tế bào gan bị tổn thương (do viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, rượu, thuốc, v.v.), các enzyme này sẽ giải phóng vào máu, dẫn đến tăng nồng độ trong xét nghiệm máu, gợi ý tổn thương gan.

Trong bệnh sử tiêu hóa, thông tin về màu sắc, tính chất phân (lỏng, táo, khuôn), và có lẫn máu, nhầy hay không là quan trọng nhất để đánh giá tình trạng bệnh. Các đặc điểm này có thể gợi ý các bệnh lý khác nhau của đường tiêu hóa (viêm nhiễm, xuất huyết, kém hấp thu, v.v.).

Tiền sử gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá nguy cơ mắc các bệnh có yếu tố di truyền mạnh, trong đó tăng huyết áp nguyên phát là một ví dụ điển hình. Các bệnh còn lại thường liên quan nhiều hơn đến yếu tố môi trường hoặc tác nhân nhiễm trùng.

Trong cấp cứu ngừng tuần hoàn, bước đầu tiên và quan trọng nhất là thực hiện ép tim ngoài lồng ngực và thổi ngạt (CPR). CPR giúp duy trì tuần hoàn và oxy hóa máu tối thiểu cho đến khi có các biện pháp can thiệp nâng cao hơn. Các bước khác như đặt đường truyền, dùng thuốc, sốc điện là các bước tiếp theo sau khi CPR đã được thiết lập.

Đái dắt, đái buốt, đái máu là các triệu chứng điển hình của nhiễm trùng đường tiết niệu dưới (viêm bàng quang, viêm niệu đạo). Các triệu chứng này xuất hiện do tình trạng viêm và kích thích niêm mạc đường tiết niệu.

Đau thắt ngực điển hình do thiếu máu cơ tim (cơn đau thắt ngực ổn định) thường có đặc điểm: đau thắt nghẹn hoặc nặng ngực trái, có thể lan lên vai trái, tay trái, hoặc hàm, xuất hiện khi gắng sức (đi bộ nhanh, leo cầu thang, xúc động) và giảm đi khi nghỉ ngơi hoặc ngậm nitroglycerin dưới lưỡi. Các đặc điểm này giúp phân biệt với các loại đau ngực khác.

Điện tâm đồ (ECG) là một xét nghiệm không xâm lấn, ghi lại hoạt động điện của tim. Nó là công cụ chủ yếu để chẩn đoán các bệnh lý tim mạch như rối loạn nhịp tim, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, và các bệnh tim cấu trúc khác.

Thiếu máu mạn tính thường tiến triển chậm và các triệu chứng thường kín đáo. Khó thở khi gắng sức và mệt mỏi kéo dài là những triệu chứng phổ biến do giảm khả năng vận chuyển oxy của máu. Các triệu chứng khác gợi ý các bệnh lý cấp tính hoặc khác.

Xét nghiệm dịch não tủy (DNT) là xét nghiệm quan trọng nhất để chẩn đoán viêm màng não. Phân tích thành phần tế bào (bạch cầu, hồng cầu), protein, glucose, và soi/cấy tìm vi sinh vật trong DNT giúp xác định loại viêm màng não (vi khuẩn, virus, nấm, lao) và định hướng điều trị.

Phản ứng thành bụng (gồng cứng thành bụng) là một dấu hiệu quan trọng trong khám bụng, gợi ý tình trạng viêm phúc mạc cấp tính. Viêm phúc mạc là tình trạng viêm nhiễm màng bụng, thường do thủng tạng rỗng (dạ dày, ruột), viêm ruột thừa vỡ, hoặc các nguyên nhân khác gây nhiễm trùng ổ bụng. Phản ứng thành bụng là một dấu hiệu cảnh báo cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Xét nghiệm bilirubin (toàn phần, trực tiếp, gián tiếp) là một phần quan trọng của đánh giá chức năng gan và đường mật. Bilirubin là sản phẩm chuyển hóa của hemoglobin và được gan xử lý và bài tiết qua mật. Các bất thường về bilirubin có thể chỉ ra bệnh lý gan hoặc tắc nghẽn đường mật.

Nghiệm pháp Valsalva là một nghiệm pháp gắng sức tĩnh, trong đó bệnh nhân cố gắng thở ra mạnh trong khi đóng kín đường thở (nín thở và rặn). Nghiệm pháp này được sử dụng để đánh giá khả năng thay đổi huyết áp và nhịp tim theo tư thế và phản xạ tự động của hệ tim mạch. Nó có thể giúp phát hiện một số rối loạn chức năng tim mạch và thần kinh tự chủ.

Tính chất của đờm (màu sắc, số lượng) là thông tin quan trọng nhất để phân biệt ho do nhiễm trùng và ho do nguyên nhân khác. Đờm mủ (vàng, xanh) thường gợi ý nhiễm trùng, trong khi đờm trong hoặc trắng có thể gặp trong các nguyên nhân dị ứng hoặc không nhiễm trùng khác. Thời gian ho, đau ngực, và thời điểm ho có thể gợi ý nguyên nhân nhưng không đặc hiệu bằng tính chất đờm.

Các dấu hiệu `sưng, nóng, đỏ, đau` tại khớp là các dấu hiệu viêm điển hình. Trong các bệnh lý khớp, viêm khớp nhiễm trùng (viêm khớp do vi khuẩn, virus, nấm) thường gây ra các dấu hiệu viêm rầm rộ nhất, bao gồm sưng, nóng, đỏ, đau tại khớp, kèm theo hạn chế vận động và có thể có sốt.

Epinephrine (Adrenaline) là thuốc `vàng` và được sử dụng đầu tay trong cấp cứu sốc phản vệ. Epinephrine có tác dụng co mạch, tăng huyết áp, giãn phế quản, và giảm giải phóng các chất trung gian hóa học gây dị ứng, giúp đảo ngược nhanh chóng các triệu chứng nguy hiểm của sốc phản vệ.

Tiếng thổi ở tim là âm thanh bất thường tạo ra do dòng máu chảy rối loạn qua tim hoặc các mạch máu lớn. Nó có thể là dấu hiệu của bệnh tim cấu trúc (như bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh) hoặc các bất thường dòng máu khác, nhưng không phải lúc nào cũng chỉ ra bệnh lý nặng và không phải luôn bất thường.

Viêm phế quản mạn tính được định nghĩa lâm sàng là tình trạng ho khạc đờm kéo dài ít nhất 3 tháng trong một năm và liên tiếp trong 2 năm. Đây là tiêu chuẩn chính để chẩn đoán viêm phế quản mạn tính. Các triệu chứng khác gợi ý các bệnh lý hô hấp cấp tính hoặc khác.

Nguyên tắc cơ bản của bù dịch đường truyền tĩnh mạch là đánh giá mức độ mất nước, nguyên nhân mất nước, và bù dịch một cách từ từ, theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn, điện giải đồ và tình trạng lâm sàng của bệnh nhân để điều chỉnh tốc độ và loại dịch truyền phù hợp. Truyền dịch quá nhanh hoặc không đúng loại dịch có thể gây ra các biến chứng.

Đau kiểu `cơn đau quặn thận` là cơn đau dữ dội, xuất hiện từng cơn, lan từ vùng thắt lưng xuống hố chậu, bẹn, và sinh dục, thường gặp trong sỏi niệu quản khi sỏi di chuyển gây tắc nghẽn và co thắt niệu quản.

Trong xét nghiệm công thức máu, số lượng bạch cầu và công thức bạch cầu (tỷ lệ các loại bạch cầu khác nhau) là thông tin quan trọng nhất để đánh giá tình trạng nhiễm trùng. Tăng số lượng bạch cầu, đặc biệt là bạch cầu đa nhân trung tính, thường gặp trong nhiễm trùng do vi khuẩn.

Khó thở ra (thì thở ra kéo dài, cò cử) là triệu chứng điển hình của hen phế quản và các bệnh lý gây tắc nghẽn đường thở nhỏ. Do đường thở bị hẹp lại, không khí khó thoát ra ngoài, dẫn đến thì thở ra kéo dài và có tiếng cò cử thì thở ra.

Các dấu hiệu sinh tồn cơ bản thường bao gồm mạch, nhiệt độ, nhịp thở và huyết áp. Độ bão hòa oxy trong máu (SpO2) tuy quan trọng nhưng thường được xem là dấu hiệu sinh tồn mở rộng hoặc dấu hiệu sinh tồn thứ năm.