Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Hồi sức cấp cứu

Ở bệnh nhân ngừng tuần hoàn, bắt mạch cảnh hoặc mạch bẹn là cách đánh giá tuần hoàn nhanh và đáng tin cậy nhất. Huyết áp có thể không đo được, màu sắc da và nghe tim có thể không đủ chính xác trong tình huống cấp cứu.

Việc ngừng hồi sức cấp cứu được cân nhắc khi có các dấu hiệu chắc chắn của tử vong không hồi phục, ví dụ như tử thi lạnh, cứng, hoặc sau một thời gian hồi sức tích cực không có đáp ứng và không có khả năng phục hồi. Các lựa chọn khác không phải là tiêu chí y tế hợp lý để ngừng hồi sức.

Ở phụ nữ mang thai ngừng tuần hoàn, việc nghiêng bệnh nhân sang trái (hoặc dùng tay đẩy tử cung sang trái nếu nằm ngửa) là quan trọng để giảm chèn ép tĩnh mạch chủ dưới do tử cung lớn, từ đó cải thiện tuần hoàn cho cả mẹ và thai nhi. Mổ lấy thai cấp cứu được cân nhắc nếu CPR không hiệu quả sau một thời gian nhất định, không phải là ưu tiên đầu tiên trước CPR.

Khi một mình cấp cứu, ưu tiên đầu tiên là gọi cấp cứu 115 (hoặc số điện thoại cấp cứu tương ứng) để nhận hỗ trợ chuyên nghiệp và đảm bảo có đội cấp cứu đến hiện trường. Sau khi gọi cấp cứu, mới đến các bước CPR khác như ấn tim, khai thông đường thở và nếu có sẵn thì sử dụng AED.

`5 chữ H và 5 chữ T′ là các nguyên nhân có thể đảo ngược của ngừng tuần hoàn. Hạ kali máu (Hypokalemia) thuộc `5 chữ H′ (Hypokalemia, Hypoxia, Hypothermia, Hypovolemia, Hydrogen ion - acidosis). Tràn khí màng phổi (Tension pneumothorax) và Thuyên tắc phổi (Thromboembolism) thuộc `5 chữ T′ (Tension pneumothorax, Tamponade, Toxins, Thrombosis - coronary or pulmonary, Trauma). Hạ đường huyết (Hypoglycemia) không nằm trong danh sách `5H5T′ kinh điển, mặc dù hạ đường huyết nặng cũng có thể gây ngừng tim và cần được điều trị, nhưng thường được xem xét trong nhóm các rối loạn chuyển hóa khác hơn là `5H5T′ chính thống.

Vị trí điện cực chuẩn cho khử rung tim hai pha là dưới xương đòn phải và mỏm tim trái (vị trí mỏm tim). Vị trí này đảm bảo dòng điện đi qua tim một cách hiệu quả nhất.

Trong ngừng tuần hoàn do tamponade tim (chèn ép tim cấp), chọc hút màng ngoài tim là biện pháp can thiệp cấp cứu quan trọng nhất và có thể cứu sống bệnh nhân. Chọc hút màng ngoài tim giúp giải phóng áp lực trong khoang màng tim, cho phép tim giãn nở và bơm máu trở lại hiệu quả. Các biện pháp khác như khử rung tim, truyền dịch hoặc thuốc vận mạch không giải quyết được nguyên nhân cơ bản gây ngừng tuần hoàn trong trường hợp tamponade tim.

Hướng dẫn hiện hành khuyến cáo độ sâu ấn tim tối thiểu là 5 cm (khoảng 2 inch) ở người lớn. Ấn tim đủ sâu là rất quan trọng để tạo ra lưu lượng máu hiệu quả trong CPR.

Mục tiêu hàng đầu của hồi sức ngừng tuần hoàn hô hấp là bảo tồn chức năng não, ngăn chặn tổn thương não không hồi phục do thiếu oxy. Các lựa chọn khác không phản ánh mục tiêu chính xác hoặc không thực tế trong hồi sức cấp cứu.

Adrenaline (Epinephrine) là thuốc điều trị sốc phản vệ hàng đầu và quan trọng nhất. Nó giúp co mạch, tăng huyết áp, giãn phế quản và giảm phù nề đường thở, đảo ngược các triệu chứng nguy hiểm của sốc phản vệ. Các thuốc khác như kháng histamine và corticosteroid có vai trò hỗ trợ nhưng không phải là thuốc ưu tiên hàng đầu trong cấp cứu ngừng tuần hoàn do sốc phản vệ.

Adrenaline (Epinephrine) là thuốc vận mạch thường được sử dụng trong hồi sức ngừng tuần hoàn tim. Nó có tác dụng kích thích co bóp cơ tim, tăng nhịp tim và co mạch, giúp tăng huyết áp và cải thiện lưu lượng máu đến não và tim. Các thuốc khác không có tác dụng này trong bối cảnh ngừng tuần hoàn.

`ROSC′ là viết tắt của `Return of Spontaneous Circulation′, có nghĩa là `Tuần hoàn tự nhiên trở lại′. Đây là mục tiêu chính của hồi sức cấp cứu ngừng tuần hoàn, khi tim bắt đầu đập lại và có tuần hoàn tự nhiên.

Ở người lớn tỉnh táo bị tắc nghẽn đường thở do dị vật, biện pháp đầu tiên là khuyến khích bệnh nhân ho mạnh. Ho là cơ chế tự nhiên và hiệu quả nhất để tống dị vật ra ngoài. Nếu ho không hiệu quả, mới đến các biện pháp khác như nghiệm pháp Heimlich hoặc ấn ngực.

Trong hồi sức nhi khoa, nguyên nhân ngừng tim thường liên quan đến các vấn đề hô hấp. Do đó, việc ưu tiên thông khí và giải quyết các nguyên nhân hô hấp là rất quan trọng. CPR ở trẻ em cũng có những điều chỉnh về kỹ thuật ấn tim và thông khí so với người lớn.

Máy ép tim tự động không được khuyến cáo sử dụng thường quy cho mọi trường hợp ngừng tuần hoàn. Chúng được cân nhắc trong các tình huống đặc biệt khi CPR bằng tay khó duy trì chất lượng, ví dụ như trong quá trình vận chuyển bệnh nhân, trong phòng can thiệp mạch vành, hoặc khi thiếu nhân lực cấp cứu. Việc sử dụng máy ép tim không thay thế CPR bằng tay chất lượng cao mà chỉ hỗ trợ trong những tình huống cụ thể.

Ngửa đầu nâng cằm và hút dịch là biện pháp cơ bản nhất để khai thông đường thở trong hồi sức cấp cứu. Đây là kỹ thuật không xâm lấn, dễ thực hiện và là bước đầu tiên trong quản lý đường thở. Các lựa chọn khác là các biện pháp can thiệp đường thở nâng cao hơn.

Trong đánh giá `ABCDE′ (Airway, Breathing, Circulation, Disability, Exposure), `B′ đại diện cho `Breathing′ (Hô hấp). Đây là bước thứ hai trong đánh giá và xử trí bệnh nhân cấp cứu, tập trung vào việc đảm bảo bệnh nhân thở đầy đủ và hiệu quả.

Sau khi bật máy AED, bước đầu tiên là gắn điện cực lên ngực bệnh nhân theo đúng vị trí được hướng dẫn trên máy hoặc trên điện cực. Sau khi gắn điện cực, máy AED sẽ tự động phân tích nhịp tim và đưa ra hướng dẫn tiếp theo.

Trong ngừng tuần hoàn do hạ thân nhiệt, làm ấm bệnh nhân là yếu tố then chốt. Hạ thân nhiệt có thể bảo vệ não nhưng cũng làm giảm hiệu quả của khử rung tim và thuốc. Do đó, cần làm ấm bệnh nhân tích cực đến nhiệt độ nhất định trước khi quyết định ngừng hồi sức.

Ống hút Yankauer là một loại ống hút miệng rộng, cứng, được sử dụng để hút dịch tiết, máu, hoặc chất nôn từ đường hô hấp trên (miệng và hầu họng). Nó giúp làm sạch đường thở và duy trì đường thở thông thoáng cho bệnh nhân.

Trong ngừng tuần hoàn do hạ kali máu nặng, biện pháp điều trị đầu tiên và quan trọng nhất là truyền kali clorua tĩnh mạch để nhanh chóng bù kali và khôi phục nồng độ kali máu bình thường. Hạ kali máu có thể gây rối loạn nhịp tim nguy hiểm và ngừng tim, do đó việc bù kali là cấp thiết.

Ưu điểm chính của mặt nạ thanh quản (LMA) so với đặt ống nội khí quản là dễ dàng đặt hơn và ít xâm lấn hơn. LMA là một lựa chọn đường thở thay thế ống nội khí quản trong nhiều tình huống cấp cứu, đặc biệt khi đặt ống nội khí quản khó khăn hoặc cần thiết lập đường thở nhanh chóng. Tuy nhiên, LMA không bảo vệ đường thở khỏi sặc tốt bằng ống nội khí quản.

Mục tiêu của chăm sóc sau hồi sức ngừng tuần hoàn bao gồm tối ưu hóa chức năng tim mạch và hô hấp, ngăn ngừa và điều trị tổn thương não thứ phát, và tìm và điều trị nguyên nhân gây ngừng tim để ngăn ngừa tái phát. Mục tiêu KHÔNG phải là đảm bảo bệnh nhân sống sót bằng mọi giá, đặc biệt nếu điều đó dẫn đến tình trạng sống thực vật hoặc chất lượng cuộc sống quá kém. Mục tiêu là cải thiện khả năng sống sót và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Trong ngừng tuần hoàn do tắc mạch phổi, thuốc tiêu sợi huyết (thrombolytics) có thể là biện pháp điều trị đặc hiệu để làm tan cục máu đông gây tắc nghẽn động mạch phổi, giúp khôi phục tuần hoàn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tiêu sợi huyết trong ngừng tuần hoàn vẫn còn tranh cãi và cần cân nhắc lợi ích và nguy cơ chảy máu.

Ở trẻ sơ sinh, vị trí ấn tim được khuyến cáo là 1∕3 dưới xương ức, ngay dưới đường liên núm vú. Vị trí này khác với người lớn và trẻ lớn hơn, do cấu trúc giải phẫu và vị trí tim khác biệt ở trẻ sơ sinh.

Đo nồng độ CO2 cuối thì thở ra (EtCO2) là phương pháp chính xác và khách quan nhất để xác nhận vị trí ống nội khí quản trong ALS. EtCO2 cho biết ống nội khí quản đã vào đúng khí quản và bệnh nhân đang được thông khí hiệu quả. Nghe phổi và quan sát lồng ngực chỉ là các dấu hiệu gợi ý.

Naloxone là thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc opioid. Nó cạnh tranh với opioid tại thụ thể opioid và đảo ngược tác dụng ức chế hô hấp của opioid, giúp khôi phục hô hấp cho bệnh nhân.

Hướng dẫn hiện hành về CPR cơ bản ở người lớn khuyến nghị tỷ lệ ấn tim trên thổi ngạt là 30:2. Tỷ lệ này được thiết kế để tối ưu hóa cả việc cung cấp máu đến não và oxy hóa máu.

Trong trường hợp ngừng tuần hoàn do điện giật, an toàn cho người cấp cứu là ưu tiên hàng đầu. Điều đầu tiên cần làm là ngắt nguồn điện để tránh bị điện giật và đảm bảo môi trường an toàn trước khi tiếp cận bệnh nhân.

Kiểm soát nhiệt độ cơ thể (Liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động - Targeted Temperature Management) là một trong những biện pháp quan trọng nhất để cải thiện tiên lượng thần kinh cho bệnh nhân sau hồi sức ngừng tuần hoàn. Hạ thân nhiệt nhẹ (32-36°C) đã được chứng minh là giúp giảm tổn thương não sau thiếu máu cục bộ và cải thiện kết quả thần kinh.