Đề 10 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán quốc tế 1

Mục đích của điều chỉnh giao dịch nội bộ (transfer pricing) là đảm bảo các giao dịch giữa các đơn vị liên kết được thực hiện với giá thị trường hợp lý, như thể các đơn vị này là độc lập, để tránh chuyển giá và trốn thuế.

Theo IAS 29 `Báo cáo tài chính trong nền kinh tế siêu lạm phát`, một nền kinh tế được coi là siêu lạm phát khi tỷ lệ lạm phát tích lũy trong ba năm gần như đạt hoặc vượt quá 100%. Môi trường này đòi hỏi các điều chỉnh đặc biệt trong báo cáo tài chính để phản ánh ảnh hưởng của lạm phát.

Ưu điểm lớn nhất của việc áp dụng IFRS là tăng cường tính so sánh của báo cáo tài chính giữa các công ty trên toàn cầu, giúp nhà đầu tư và các bên liên quan dễ dàng đánh giá và so sánh hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp từ nhiều quốc gia khác nhau.

Điều chỉnh chuyển đổi (translation adjustment) phát sinh khi chuyển đổi báo cáo tài chính của công ty con nước ngoài sang đồng tiền trình bày của công ty mẹ sử dụng phương pháp tỷ giá hiện hành. Chênh lệch tỷ giá từ quá trình này được ghi nhận vào vốn chủ sở hữu (OCI) chứ không phải lợi nhuận/lỗ.

Yếu tố quan trọng nhất để xác định đồng tiền chức năng là đồng tiền mà công ty con tạo ra và chi tiêu phần lớn dòng tiền của mình. Các yếu tố khác như đồng tiền của công ty mẹ hoặc đối thủ cạnh tranh ít có ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định đồng tiền chức năng.

IFRS là chuẩn mực dựa trên nguyên tắc, chú trọng bản chất kinh tế của giao dịch và cho phép xét đoán chuyên môn. GAAP (US GAAP) theo quy tắc, cung cấp hướng dẫn chi tiết và cụ thể hơn.

IAS 21 (tương đương VAS 10 tại Việt Nam) quy định chi tiết về cách hạch toán các giao dịch ngoại tệ, chuyển đổi báo cáo tài chính sang đồng tiền khác, và kế toán các khoản mục tiền tệ bằng ngoại tệ.

Báo cáo bộ phận theo IFRS 8 nhằm cung cấp thông tin chi tiết hơn về hiệu quả hoạt động và rủi ro của từng bộ phận khác nhau trong một doanh nghiệp đa ngành, giúp người sử dụng báo cáo tài chính có cái nhìn sâu sắc hơn về doanh nghiệp và đưa ra quyết định tốt hơn.

Rủi ro tỷ giá hối đoái giao dịch (transaction exposure) phát sinh từ các giao dịch thương mại quốc tế mà việc thanh toán bằng ngoại tệ chưa hoàn tất. Biến động tỷ giá có thể làm thay đổi giá trị quy đổi ra đồng tiền trong nước của các khoản phải thu hoặc phải trả bằng ngoại tệ này.

Goodwill phát sinh khi công ty mẹ trả một khoản tiền lớn hơn giá trị hợp lý của tài sản thuần (tài sản trừ nợ phải trả) của công ty con tại ngày mua. Phần chênh lệch này được ghi nhận là goodwill.

Lợi ích cổ đông không kiểm soát (non-controlling interest), trước đây gọi là lợi ích thiểu số, thể hiện phần vốn chủ sở hữu của các cổ đông khác ngoài công ty mẹ trong công ty con bị hợp nhất khi công ty mẹ không sở hữu 100% vốn của công ty con.

Theo IFRS và US GAAP, phương pháp tỷ giá hiện hành (current rate method) thường được sử dụng để chuyển đổi báo cáo tài chính của công ty con ở nước ngoài sang đồng tiền báo cáo của công ty mẹ khi hợp nhất.

Phương pháp tỷ giá hiện hành thường phù hợp khi công ty con hoạt động độc lập về tài chính và vận hành, và đồng tiền chức năng của công ty con là môi trường kinh tế chính của nó. Phương pháp tạm thời thường được sử dụng trong môi trường siêu lạm phát hoặc khi có sự phụ thuộc tài chính lớn vào công ty mẹ.

Đồng tiền chức năng là đồng tiền của môi trường kinh tế chính mà đơn vị hoạt động. Đây thường là đồng tiền mà đơn vị tạo ra và sử dụng phần lớn tiền mặt của mình.

IFRS 8 `Bộ phận kinh doanh` (Operating Segments) quy định về cách thức xác định bộ phận kinh doanh và thông tin cần trình bày về các bộ phận này trong báo cáo tài chính, giúp người sử dụng hiểu rõ hơn về các mảng hoạt động khác nhau của doanh nghiệp.

Thách thức lớn nhất không chỉ là kỹ thuật kế toán mà còn là sự khác biệt về văn hóa kinh doanh, hệ thống pháp luật, và mức độ phát triển kinh tế giữa các quốc gia. Những yếu tố này ảnh hưởng đến cách áp dụng và chấp nhận các chuẩn mực kế toán chung.

Trong kế toán ngoại tệ, đặc biệt theo phương pháp tạm thời, khoản mục tiền tệ (monetary items, ví dụ tiền mặt, khoản phải thu, phải trả) được chuyển đổi theo tỷ giá hiện hành. Khoản mục phi tiền tệ (non-monetary items, ví dụ hàng tồn kho, tài sản cố định) thường được chuyển đổi theo tỷ giá lịch sử tại thời điểm giao dịch ban đầu.

Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là các công cụ phái sinh phổ biến được sử dụng để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái giao dịch bằng cách cố định tỷ giá hối đoái cho các giao dịch ngoại tệ trong tương lai.

Đồng tiền báo cáo (reporting currency) hay đồng tiền trình bày là đồng tiền mà báo cáo tài chính cuối cùng được trình bày cho các cổ đông và các bên liên quan. Đồng tiền này có thể khác với đồng tiền chức năng của công ty.

Theo IFRS (IAS 21), phương pháp tỷ giá hiện hành và phương pháp tạm thời là hai phương pháp chính được sử dụng. Phương pháp đơn vị tiền tệ ổn định (Constant Dollar Method) thường liên quan đến kế toán lạm phát. Phương pháp tỷ giá lịch sử không phải là phương pháp chuyển đổi báo cáo tài chính toàn diện theo IFRS.

Phương pháp tạm thời (temporal method) thường được sử dụng khi công ty con hoạt động trong môi trường siêu lạm phát hoặc khi đồng tiền chức năng của công ty con không ổn định. Phương pháp này nhằm phản ánh giá trị tài sản và nợ phải trả theo giá trị lịch sử quy đổi sang đồng tiền báo cáo.

Theo phương pháp tỷ giá hiện hành, hầu hết các khoản mục trong báo cáo tài chính (tài sản, nợ phải trả, doanh thu, chi phí) được chuyển đổi theo tỷ giá hiện hành vào ngày kết thúc kỳ báo cáo. Vốn cổ phần (vốn góp ban đầu) thường được chuyển đổi theo tỷ giá lịch sử tại thời điểm phát hành cổ phiếu.

Sự tương đồng tuyệt đối về văn hóa kinh doanh không phải là thách thức, mà sự khác biệt về văn hóa kinh doanh *là* một yếu tố ảnh hưởng đến cách áp dụng và diễn giải báo cáo tài chính. Các yếu tố còn lại (chuẩn mực, ngôn ngữ, tiền tệ) đều là những thách thức lớn khi so sánh báo cáo tài chính quốc tế.

Rủi ro tỷ giá hối đoái kinh tế (economic exposure) hay rủi ro hoạt động là rủi ro dài hạn, xuất phát từ việc biến động tỷ giá có thể ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh, doanh thu, chi phí, và cuối cùng là giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai của doanh nghiệp.

Mục tiêu của báo cáo tài chính hợp nhất là cung cấp cái nhìn toàn diện và minh bạch về tình hình tài chính của cả tập đoàn, chứ không phải che giấu thông tin của các đơn vị thành viên. Nó nhằm nâng cao tính minh bạch và cung cấp thông tin hữu ích cho các bên liên quan.

Trong môi trường kinh doanh toàn cầu hóa, hiểu biết về kế toán quốc tế giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định đầu tư, tài chính, và hoạt động hiệu quả hơn khi làm việc với các đối tác, thị trường, và công ty con ở nước ngoài. Nó không chỉ giới hạn ở công ty lớn mà còn quan trọng với doanh nghiệp có hoạt động quốc tế.

IFRS được phát triển và ban hành bởi Quỹ IFRS, một tổ chức độc lập, phi lợi nhuận có trụ sở tại London, Anh.

Giao dịch nội bộ (transfer pricing) xảy ra khi các đơn vị liên kết trong cùng một tập đoàn đa quốc gia (ví dụ: công ty mẹ và công ty con) mua bán hàng hóa, dịch vụ hoặc tài sản cho nhau.

Đo lường lại ngoại tệ (remeasurement) là quá trình chuyển đổi báo cáo tài chính từ đồng tiền trình bày ban đầu sang đồng tiền chức năng của đơn vị. Chuyển đổi (translation) là quá trình chuyển đổi từ đồng tiền chức năng sang đồng tiền trình bày cuối cùng của công ty mẹ (thường cho mục đích hợp nhất).

Hài hòa kế toán quốc tế nhằm mục đích tạo ra một bộ chuẩn mực kế toán chung, dễ hiểu và so sánh được trên phạm vi toàn cầu, từ đó tăng tính minh bạch và khả năng so sánh của báo cáo tài chính.