Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Điều dưỡng cơ bản

Động mạch quay ở cổ tay là vị trí bắt mạch ngoại biên thường quy và dễ tiếp cận nhất để đánh giá mạch trong hầu hết các tình huống. Các vị trí khác như động mạch cảnh, bẹn, đùi thường được sử dụng trong các tình huống đặc biệt hoặc cấp cứu.

Găng tay là phương tiện phòng hộ cá nhân bắt buộc khi tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch tiết của người bệnh để bảo vệ da tay khỏi nguy cơ lây nhiễm. Khẩu trang và kính bảo hộ cũng quan trọng để bảo vệ đường hô hấp và mắt, nhưng găng tay là ưu tiên hàng đầu khi có nguy cơ tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể.

Vệ sinh tay là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng trong mọi quy trình chăm sóc, bao gồm cả thay băng vết thương, để ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Sau khi vệ sinh tay, các bước tiếp theo là chuẩn bị dụng cụ, tháo băng cũ và đánh giá vết thương.

Các đường dùng thuốc qua đường tiêu hóa bao gồm uống (oral), đặt dưới lưỡi (sublingual), đặt trực tràng (rectal) và đặt qua ống thông dạ dày. Tiêm bắp (intramuscular) là đường dùng thuốc ngoài đường tiêu hóa (đường tiêm).

Vị trí tiêm insulin ở bụng KHÔNG nên xoa bóp sau tiêm vì có thể làm tăng hấp thu insulin nhanh hơn dự kiến, dẫn đến nguy cơ hạ đường huyết. Các vị trí khác như đùi, cánh tay, mông có thể xoa nhẹ nhàng sau tiêm để tăng hấp thu, nhưng cần thận trọng và theo hướng dẫn của bác sĩ/điều dưỡng.

Các chỉ số nhân trắc thường dùng để đánh giá tình trạng dinh dưỡng bao gồm cân nặng, chiều cao, vòng eo, vòng cánh tay, độ dày nếp da... Đường kính đồng tử không phải là chỉ số nhân trắc liên quan đến dinh dưỡng mà thường được đánh giá trong khám thần kinh.

Tư thế Fowler (nằm đầu cao, thân trên nâng lên) giúp người bệnh khó thở dễ thở hơn bằng cách tăng dung tích lồng ngực và giảm áp lực lên cơ hoành. Tư thế này không phù hợp cho người bệnh hạ huyết áp, sốc hoặc hôn mê sâu vì có thể làm giảm tưới máu não.

Vận động sớm sau mổ giúp ngăn ngừa hiệu quả các biến chứng hô hấp (ví dụ: viêm phổi, xẹp phổi) và tuần hoàn (ví dụ: huyết khối tĩnh mạch sâu, tắc mạch phổi) do nằm lâu. Vận động cũng góp phần phục hồi sức khỏe, giảm đau và có thể rút ngắn thời gian nằm viện, nhưng mục đích chính và quan trọng nhất là phòng ngừa biến chứng.

Tiếng Korotkoff thứ nhất, tiếng đập đầu tiên nghe được khi xả băng quấn huyết áp, biểu thị huyết áp tâm thu. Tiếng Korotkoff thứ năm (hoặc tiếng cuối cùng nghe được) biểu thị huyết áp tâm trương.

Găng tay vô khuẩn (sterile gloves) là loại găng tay bắt buộc sử dụng khi thực hiện các thủ thuật vô khuẩn để duy trì môi trường vô khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng. Găng tay sạch hoặc găng tay khám bệnh (non-sterile gloves) chỉ được sử dụng trong các thủ thuật sạch, không vô khuẩn.

Bình dẫn lưu màng phổi phải luôn được đặt thấp hơn lồng ngực người bệnh để đảm bảo dịch dẫn lưu chảy theo trọng lực từ khoang màng phổi xuống bình chứa. Đặt bình cao hơn hoặc ngang mức có thể làm dịch dẫn lưu chảy ngược lại vào khoang màng phổi, gây nguy hiểm.

Mục đích quan trọng nhất của vệ sinh tay là ngăn ngừa sự lây lan của vi sinh vật và giảm nguy cơ nhiễm trùng liên quan đến chăm sóc y tế (HAIs) cho người bệnh và nhân viên y tế. Đây là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để kiểm soát nhiễm khuẩn.

Theo quy định về quản lý chất thải y tế, chất thải y tế lây nhiễm, bao gồm cả chất thải không sắc nhọn như bông băng dính máu, phải được đựng trong túi màu vàng. Túi màu xanh lá cây dùng cho chất thải sinh hoạt thông thường, túi màu trắng cho chất thải tái chế, và túi màu đen cho chất thải nguy hại không lây nhiễm.

Trong sốc giảm thể tích, cơ thể sẽ cố gắng bù trừ bằng cách tăng nhịp tim để duy trì cung lượng tim và tưới máu các cơ quan. Do đó, mạch thường là dấu hiệu sinh tồn thay đổi sớm nhất. Huyết áp thường giảm muộn hơn trong giai đoạn sốc mất bù.

Vùng mông (Dorsogluteal) không được khuyến cáo tiêm bắp cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì nguy cơ tổn thương dây thần kinh tọa. Các vị trí an toàn và thường dùng là mặt trước ngoài đùi (Vastus Lateralis) và cơ delta (cho trẻ lớn hơn và khi khối lượng thuốc nhỏ).

Lưu lượng oxy qua ống thông mũi thường được giới hạn tối đa khoảng 6 lít/phút. Lưu lượng cao hơn có thể gây khô và kích ứng niêm mạc mũi họng, làm giảm hiệu quả liệu pháp oxy và gây khó chịu cho người bệnh. Với lưu lượng cao hơn 6 lít/phút, nên cân nhắc sử dụng các phương pháp cung cấp oxy khác như mặt nạ oxy.

Chườm lạnh bằng đá ở trán không được khuyến cáo vì có thể gây co mạch ngoại vi, làm giảm thải nhiệt và có thể gây khó chịu cho người bệnh. Chườm ấm vùng nách, bẹn và lau mát toàn thân bằng nước ấm là các phương pháp hạ sốt vật lý an toàn và hiệu quả hơn. Uống nhiều nước cũng rất quan trọng để bù dịch và hỗ trợ hạ sốt.

Thời gian rửa tay thường quy bằng xà phòng và nước được khuyến cáo tối thiểu là 15-20 giây để đảm bảo loại bỏ hiệu quả vi sinh vật trên bề mặt da tay. Rửa tay kỹ lưỡng trong khoảng thời gian này giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.

Nguyên tắc quan trọng nhất khi di chuyển và nâng đỡ người bệnh là bảo vệ cột sống của điều dưỡng viên. Giữ thẳng lưng và gập gối giúp sử dụng cơ chân và cơ bụng khỏe hơn để nâng, giảm áp lực lên cột sống và phòng ngừa chấn thương lưng. Các nguyên tắc khác cũng quan trọng, nhưng tư thế đúng là yếu tố cốt lõi.

Thay đổi tư thế thường xuyên (thường mỗi 2 giờ) là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa loét ép. Việc này giúp giảm áp lực liên tục lên các điểm tì đè, cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ tổn thương da. Các biện pháp khác như xoa bóp, đệm chống loét và dinh dưỡng cũng quan trọng nhưng thay đổi tư thế là ưu tiên hàng đầu.

Mục tiêu quan trọng nhất của ghi chép hồ sơ bệnh án là đảm bảo tính liên tục và chất lượng chăm sóc người bệnh. Hồ sơ bệnh án là kênh thông tin quan trọng để các nhân viên y tế trao đổi thông tin, theo dõi diễn biến bệnh, kế hoạch chăm sóc và đánh giá kết quả, đảm bảo người bệnh được chăm sóc toàn diện và liên tục.

Màu sắc da (hồng hào, nhợt nhạt, tím tái), nhiệt độ da (ấm, lạnh) và độ ẩm da (khô, ẩm ướt) là các dấu hiệu phản ánh tình trạng tuần hoàn máu. Độ đàn hồi da (skin turgor) chủ yếu đánh giá tình trạng hydrat hóa và độ tuổi của da, ít liên quan trực tiếp đến tuần hoàn máu.

Trong nguyên tắc PQRST đánh giá đau, `Q` đại diện cho `Quality` (chất lượng đau), mô tả tính chất cơn đau của người bệnh (ví dụ: đau nhói, đau âm ỉ, đau quặn...). `P` là Provoking/Palliating factors (yếu tố làm tăng/giảm đau), `R` là Region/Radiation (vị trí/hướng lan), `S` là Severity (mức độ đau), `T` là Timing (thời gian đau).

Các dấu hiệu sinh tồn thường quy bao gồm nhiệt độ, mạch, nhịp thở và huyết áp. Đường huyết mao mạch không phải là dấu hiệu sinh tồn cơ bản mà thường được đánh giá khi có chỉ định hoặc nghi ngờ bệnh lý liên quan đến đường huyết.

Khi có dấu hiệu sưng đau tại vị trí tiêm truyền dịch, điều dưỡng cần ngừng truyền dịch ngay lập tức để tránh dịch truyền tiếp tục tràn ra ngoài mạch máu và gây tổn thương thêm. Sau khi ngừng truyền, các bước tiếp theo có thể bao gồm báo cáo bác sĩ, chườm ấm hoặc lạnh tùy tình huống và theo y lệnh.

Khuyến khích người bệnh có nguy cơ ngã cao tự đi lại thường xuyên mà không có sự hỗ trợ hoặc giám sát là không phù hợp và có thể làm tăng nguy cơ ngã. Các biện pháp khác như nâng cao thành giường, đặt chuông báo gọi điều dưỡng và sử dụng dép chống trượt đều là can thiệp hợp lý để giảm nguy cơ ngã.

Nguyên tắc `5 đúng` trong y lệnh thuốc là: Đúng người bệnh, đúng thuốc, đúng liều dùng, đúng đường dùng và đúng thời điểm. `Đúng bác sĩ kê đơn` không nằm trong nguyên tắc này, mặc dù y lệnh cần phải được bác sĩ có thẩm quyền chỉ định.

Quy trình điều dưỡng bao gồm 5 bước: Đánh giá, Chẩn đoán điều dưỡng, Lập kế hoạch, Thực hiện kế hoạch và Đánh giá kết quả. Chẩn đoán y khoa là một phần của quy trình chẩn đoán và điều trị bệnh tật của bác sĩ, không phải là một thành phần của quy trình điều dưỡng.

Kiểm tra bóng chèn (balloon) trước khi đặt ống thông tiểu là bước quan trọng để đảm bảo bóng không bị rò rỉ hoặc hỏng. Nếu bóng bị hỏng, ống thông sẽ không thể cố định trong bàng quang và gây ra các vấn đề. Kiểm tra này đảm bảo tính toàn vẹn và chức năng của bóng chèn.

Chăm sóc răng miệng thường xuyên cho người bệnh hôn mê là rất quan trọng để ngăn ngừa viêm phổi hít (aspiration pneumonia). Người bệnh hôn mê giảm khả năng ho và phản xạ bảo vệ đường thở, dịch tiết miệng và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào phổi. Vệ sinh răng miệng giúp giảm lượng vi khuẩn trong miệng, giảm nguy cơ này.