Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Giao dịch thương mại quốc tế

Ngoại thương (hay thương mại quốc tế) là giao dịch thương mại giữa các quốc gia. Xuất khẩu giày dép sang Mỹ là giao dịch giữa Việt Nam và Mỹ, do đó là ngoại thương.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ do độ trễ trong điều chỉnh khối lượng xuất nhập khẩu, trước khi cải thiện trong dài hạn khi các hiệu ứng về giá và khối lượng phát huy tác dụng.

Trợ cấp xuất khẩu là một hình thức hỗ trợ xuất khẩu, không phải biện pháp phòng vệ thương mại. Các biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, đối kháng, tự vệ) được sử dụng để bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi cạnh tranh không công bằng hoặc gia tăng nhập khẩu đột biến.

Phá giá tiền tệ làm hàng xuất khẩu trở nên rẻ hơn và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn. Theo lý thuyết, điều này sẽ thúc đẩy xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu, từ đó cải thiện cán cân thương mại (với giả định đáp ứng điều kiện Marshall-Lerner).

Liên minh kinh tế và tiền tệ là hình thức hội nhập sâu rộng nhất, bao gồm khu vực mậu dịch tự do, liên minh thuế quan, thị trường chung và thêm vào đó là phối hợp chính sách kinh tế vĩ mô và có thể có đồng tiền chung.

Hạn ngạch nhập khẩu là biện pháp trực tiếp giới hạn số lượng hàng hóa được phép nhập khẩu, do đó có tác dụng hạn chế nhập khẩu và bảo hộ sản xuất trong nước. Các biện pháp khác (giảm thuế xuất khẩu, tăng trợ cấp xuất khẩu) lại thúc đẩy xuất khẩu, không phải hạn chế nhập khẩu.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm cho rằng mô hình thương mại quốc tế thay đổi theo các giai đoạn phát triển của một sản phẩm mới: giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái. Ban đầu, nước phát triển xuất khẩu; sau đó, khi sản phẩm chuẩn hóa, sản xuất chuyển sang nước đang phát triển và nước phát triển trở thành nhà nhập khẩu.

Lợi thế so sánh dựa trên sự khác biệt về chi phí cơ hội giữa các quốc gia trong sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Quốc gia có chi phí cơ hội thấp hơn trong sản xuất một mặt hàng nên chuyên môn hóa và xuất khẩu mặt hàng đó.

Điều khoản thương mại là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu so với chỉ số giá nhập khẩu. Nó phản ánh sức mua của hàng xuất khẩu của một quốc gia bằng hàng nhập khẩu.

Quá phụ thuộc vào xuất khẩu khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương bởi biến động nhu cầu hoặc suy thoái kinh tế ở các thị trường nhập khẩu chính. Khi nhu cầu bên ngoài giảm, xuất khẩu giảm mạnh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và việc làm.

Thương mại nội khối là thương mại giữa các quốc gia trong cùng một khu vực địa lý hoặc khối kinh tế. Indonesia và Malaysia đều là các nước ASEAN, do đó giao dịch dầu cọ giữa hai nước là thương mại nội khối ASEAN.

Thuyết trọng thương nhấn mạnh vai trò của tích lũy vàng và bạc thông qua thặng dư thương mại. Chủ trương chính sách là khuyến khích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu để tạo ra thặng dư thương mại và gia tăng dự trữ ngoại tệ.

Tỷ giá hối đoái thả nổi được xác định bởi lực lượng cung và cầu trên thị trường ngoại hối mà không có sự can thiệp trực tiếp của chính phủ hoặc ngân hàng trung ương (mặc dù có thể có can thiệp gián tiếp để ổn định thị trường).

FTA hướng tới tự do hóa thương mại, giảm bảo hộ, không phải bảo hộ hoàn toàn. Mục tiêu bảo hộ hoàn toàn đi ngược lại tinh thần của FTA, vốn nhằm mở cửa thị trường và tăng cường cạnh tranh.

Mục tiêu chính của AFTA là giảm thiểu và loại bỏ các rào cản thương mại (thuế quan và phi thuế quan) giữa các quốc gia thành viên ASEAN để thúc đẩy thương mại nội khối và tăng cường liên kết kinh tế khu vực.

Thặng dư thương mại xảy ra khi giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của một quốc gia lớn hơn giá trị nhập khẩu. Ngược lại, thâm hụt thương mại xảy ra khi nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các quốc gia thành viên WTO đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác (với một số ngoại lệ).

Phương thức `tiêu dùng ở nước ngoài` (mode 2 trong GATS) là khi người tiêu dùng dịch vụ (ví dụ: khách du lịch, sinh viên) di chuyển đến nước ngoài để tiêu dùng dịch vụ tại đó (ví dụ: du lịch, giáo dục).

Bán phá giá là hành vi bán hàng hóa xuất khẩu ra thị trường nước ngoài với giá thấp hơn giá bán ở thị trường nội địa hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, gây tổn hại cho ngành sản xuất tương tự ở nước nhập khẩu.

WTO tập trung vào thương mại, không phải viện trợ tài chính. Viện trợ tài chính thường là chức năng của các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (WB) hoặc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Bảo hộ mậu dịch thường được biện minh bằng lý do bảo vệ việc làm và các ngành công nghiệp non trẻ khỏi cạnh tranh nước ngoài, dù về lâu dài có thể gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho nền kinh tế.

Tỷ giá hối đoái thả nổi biến động do cung và cầu ngoại tệ trên thị trường. Các yếu tố như lãi suất, lạm phát, chính sách thương mại đều ảnh hưởng đến cung cầu và gây biến động tỷ giá. Sự ổn định tuyệt đối về cán cân thương mại và đầu tư (điều kiện không thực tế) sẽ giảm thiểu biến động tỷ giá, nhưng trong thực tế, luôn có biến động.

Mục đích chính của TBT là bảo vệ các mục tiêu chính sách công như sức khỏe, an toàn, môi trường thông qua các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Tuy nhiên, TBT cũng có thể bị lợi dụng để bảo hộ trá hình.

Liên minh thuế quan bao gồm khu vực mậu dịch tự do (xóa bỏ rào cản thương mại nội khối) và thiết lập một chính sách thương mại chung với bên ngoài (áp dụng mức thuế quan chung với các nước không phải thành viên).

Sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ có thể tạo ra thách thức cho toàn cầu hóa, nhưng không phải là động lực thúc đẩy. Các yếu tố công nghệ, chi phí vận tải giảm và tự do hóa thương mại là những động lực chính.

Thuế nhập khẩu là một khoản thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Khi có thuế nhập khẩu, chi phí nhập khẩu tăng lên, dẫn đến giá hàng hóa nhập khẩu trên thị trường cũng tăng lên.

Tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh là rào cản phi thuế quan, nhưng chủ yếu tập trung vào chất lượng và an toàn sản phẩm, không trực tiếp giới hạn số lượng như hạn ngạch, giấy phép hoặc cấm vận.

Tỷ giá VND/USD tăng nghĩa là cần nhiều VND hơn để đổi lấy 1 USD, tức VND mất giá. Khi VND mất giá, hàng nhập khẩu từ Mỹ (tính bằng VND) trở nên đắt hơn, và hàng xuất khẩu sang Mỹ (tính bằng USD) trở nên rẻ hơn.

Tài khoản vãng lai ghi nhận các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập và chuyển giao vãng lai. FDI thuộc tài khoản vốn và tài chính (capital and financial account), không thuộc tài khoản vãng lai.

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại quốc tế được xác định bởi sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất giữa các quốc gia. Quốc gia có nguồn lực nào dồi dào sẽ có lợi thế so sánh trong sản xuất hàng hóa sử dụng nhiều nguồn lực đó.