Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Kiểm toán tuân thủ (Compliance Audit) tập trung vào việc xem xét, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật, các quy định, chế độ, chính sách, chuẩn mực của đơn vị được kiểm toán trong quá trình quản lý và sử dụng tài chính công.

Thặng dư hoặc thâm hụt ngân sách, phản ánh kết quả hoạt động tài chính trong một kỳ, thường được trình bày trên Báo cáo kết quả hoạt động (hoặc Báo cáo thu nhập và chi phí).

Tài khoản 333 - Thuế và các khoản phải nộp nhà nước được sử dụng để phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước về các khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp khác. Do đó, đây là tài khoản phù hợp để theo dõi các khoản thu từ thuế.

Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm nhiều loại hình tài sản khác nhau như đất đai, tài nguyên thiên nhiên, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản tại các cơ quan, đơn vị nhà nước, v.v.

Kế toán công hiện nay đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm việc ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, cũng như đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực kế toán đáp ứng yêu cầu ngày càng cao.

Kế toán công tập trung vào các hoạt động tài chính của nhà nước và khu vực công. Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tư nhân thuộc đối tượng của kế toán doanh nghiệp, không phải kế toán công.

Phương pháp kế toán dồn tích (Accrual Basis) yêu cầu ghi nhận doanh thu khi chúng được tạo ra và chi phí khi chúng phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Điều này giúp phản ánh chính xác hơn hiệu quả hoạt động trong một kỳ.

Thâm hụt ngân sách nhà nước xảy ra khi tổng chi ngân sách nhà nước vượt quá tổng thu ngân sách nhà nước trong một kỳ nhất định, thể hiện sự mất cân đối trong thu chi ngân sách.

Nhóm tài khoản loại 3 trong hệ thống tài khoản kế toán công thường được sử dụng để phản ánh các khoản nợ phải trả của đơn vị, bao gồm cả các khoản vay ngắn hạn và dài hạn, cũng như các khoản phải trả khác.

Quy trình lập dự toán ngân sách thường bắt đầu từ các đơn vị dự toán cấp cơ sở (cấp 3, cấp 4), sau đó tổng hợp lên cấp trên (cấp 2, cấp 1), rồi đến các cấp tỉnh và cuối cùng là cấp trung ương để tổng hợp thành dự toán ngân sách nhà nước chung.

Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh đầy đủ và chính xác tình hình thực hiện thu, chi ngân sách nhà nước trong một năm tài chính đã kết thúc, so sánh với dự toán được giao.

Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual basis) quy định rằng các giao dịch và sự kiện kinh tế phải được ghi nhận vào thời điểm phát sinh, khi có quyền và nghĩa vụ kinh tế, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền.

Dự toán ngân sách là một kế hoạch tài chính chi tiết, thể hiện các khoản thu và chi dự kiến của nhà nước hoặc đơn vị công trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm tài chính.

Ngân quỹ nhà nước là khái niệm rộng, bao gồm toàn bộ tiền mặt và các khoản tương đương tiền của Nhà nước, được tập trung và quản lý thống nhất tại Kho bạc Nhà nước để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của ngân sách nhà nước.

Các yêu cầu cơ bản đối với thông tin kế toán công bao gồm tính trung thực, hợp lý, kịp thời, đầy đủ, so sánh được, dễ hiểu và có thể kiểm chứng. Tính bí mật và độc quyền không phải là yêu cầu cơ bản, ngược lại, thông tin kế toán công thường hướng tới sự công khai và minh bạch.

Chi đầu tư phát triển là các khoản chi nhằm tăng cường năng lực sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, thường bao gồm chi cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, dự án đầu tư công, v.v.

Hệ thống Mục lục Ngân sách Nhà nước phân loại các khoản chi theo các yếu tố: Chương (đơn vị quản lý), Loại (khu vực kinh tế), Khoản (loại hình hoạt động), và Mục (nội dung kinh tế của khoản chi).

Mục tiêu chính của kế toán công là quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực công, phục vụ lợi ích chung của xã hội, đảm bảo trách nhiệm giải trình. Trong khi đó, mục tiêu chính của kế toán doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Điểm khác biệt cốt lõi là thời điểm ghi nhận giao dịch. Kế toán tiền mặt ghi nhận thu nhập và chi phí khi thực tế nhận hoặc chi tiền. Kế toán dồn tích ghi nhận khi quyền và nghĩa vụ kinh tế phát sinh, không phụ thuộc vào dòng tiền.

Báo cáo tài chính năm theo quy định thường bao gồm Báo cáo tình hình tài chính, Báo cáo kết quả hoạt động và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Báo cáo quản trị nội bộ không phải là báo cáo tài chính công khai theo chuẩn mực chung.

Kiểm toán báo cáo tài chính trong lĩnh vực công nhằm mục tiêu chính là xác nhận tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính, đảm bảo thông tin tài chính đáng tin cậy cho các bên liên quan. Ngoài ra, kiểm toán công còn chú trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của đơn vị.

Nguyên tắc công khai, minh bạch đòi hỏi mọi thông tin liên quan đến quản lý và sử dụng tài chính công phải được công khai rộng rãi, dễ dàng tiếp cận, trừ những thông tin thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo sự giám sát của xã hội và tăng cường trách nhiệm giải trình.

Theo Luật Kế toán Việt Nam, đơn vị kế toán công bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, và các tổ chức khác có sử dụng vốn nhà nước. Công ty cổ phần tư nhân không thuộc định nghĩa này.

Việc trích lập và sử dụng các quỹ đặc thù của đơn vị sự nghiệp công lập phải tuân thủ theo quy định của pháp luật và phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép, đảm bảo sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.

Quỹ tài chính nhà nước bao gồm Ngân sách nhà nước (trung ương và địa phương) và các quỹ khác do Nhà nước quản lý, ví dụ như Quỹ dự trữ quốc gia, Quỹ bảo hiểm xã hội, Quỹ bảo hiểm y tế, v.v.

Kiểm toán hoạt động (Performance Audit) tập trung vào việc đánh giá tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả của các chương trình, dự án, hoạt động của đơn vị được kiểm toán, hướng tới việc cải thiện việc quản lý và sử dụng nguồn lực công.

Các chức năng cơ bản của kế toán công bao gồm cung cấp thông tin, kiểm tra, phân tích và đánh giá tình hình tài chính và hoạt động của đơn vị công. Quản lý và điều hành sản xuất là chức năng thuộc về quản lý điều hành chung, không phải chức năng cốt lõi của kế toán công.

Mục và Tiểu mục trong Mục lục Ngân sách Nhà nước được sử dụng để chi tiết hóa nội dung kinh tế của các khoản thu và chi ngân sách, giúp phân tích và quản lý ngân sách một cách cụ thể và hiệu quả hơn.

Nguyên tắc trọng yếu nhấn mạnh rằng không phải mọi thông tin đều cần được trình bày chi tiết. Chỉ những thông tin có tính trọng yếu, tức là có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thông tin, mới cần được chú trọng và trình bày đầy đủ.

Chi thường xuyên là các khoản chi có tính chất lặp lại, định kỳ, đảm bảo hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Chi trả lương là một khoản chi thường xuyên điển hình.