Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế

Hiện tượng `chạy đua xuống đáy` đề cập đến tình trạng các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển, cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài bằng cách hạ thấp các tiêu chuẩn lao động, môi trường, và thuế, có thể dẫn đến điều kiện làm việc tồi tệ hơn và suy thoái môi trường.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại thay đổi theo giai đoạn vòng đời của sản phẩm. Ban đầu, sản phẩm mới được phát triển và sản xuất ở các nước phát triển. Sau đó, khi sản phẩm trưởng thành và tiêu chuẩn hóa, sản xuất có thể chuyển sang các nước đang phát triển với chi phí lao động thấp hơn.

Thặng dư thương mại xảy ra khi giá trị hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu của một quốc gia lớn hơn giá trị hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định.

Trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi, giá trị của đồng tiền được xác định bởi lực lượng cung và cầu trên thị trường ngoại hối, mà không có sự can thiệp trực tiếp của chính phủ hoặc ngân hàng trung ương để duy trì một mức tỷ giá cố định.

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng quốc gia sẽ xuất khẩu hàng hóa sử dụng yếu tố sản xuất mà quốc gia đó có tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng yếu tố sản xuất mà quốc gia đó khan hiếm.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá mà tại đó một đồng tiền có thể được trao đổi lấy một đồng tiền khác. Nó thể hiện giá trị tương đối của hai đồng tiền trên thị trường ngoại hối.

Lợi thế tuyệt đối đề cập đến khả năng của một quốc gia sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ hiệu quả hơn so với quốc gia khác, thường được đo bằng việc sử dụng ít đầu vào hơn (như lao động, vốn) để sản xuất cùng một lượng đầu ra.

Cán cân thanh toán quốc tế là một báo cáo thống kê ghi lại một cách có hệ thống tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.

Tỷ giá hối đoái thực tế phản ánh sức mua tương đối của đồng tiền giữa hai quốc gia. Nó được tính bằng cách điều chỉnh tỷ giá hối đoái danh nghĩa theo tỷ lệ giữa mức giá chung (hoặc chỉ số giá tiêu dùng) của hai quốc gia. Công thức thường được sử dụng là: Tỷ giá thực tế = Tỷ giá danh nghĩa * (Giá cả nước ngoài / Giá cả trong nước).

Theo mô hình Mundell-Fleming, chính sách tài khóa hiệu quả hơn trong hệ thống tỷ giá hối đoái cố định. Khi chính phủ tăng chi tiêu, lãi suất có xu hướng tăng, thu hút dòng vốn nước ngoài. Để duy trì tỷ giá cố định, ngân hàng trung ương phải can thiệp mua ngoại tệ, tăng cung tiền, làm tăng sản lượng quốc gia.

Hạn ngạch nhập khẩu là một giới hạn về số lượng hoặc giá trị hàng hóa cụ thể được phép nhập khẩu vào một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một loại hàng rào phi thuế quan, khác với thuế quan là hàng rào dựa trên thuế.

Hiệp định TRIPs của WTO nhằm thiết lập các tiêu chuẩn tối thiểu về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (như bằng sáng chế, bản quyền, nhãn hiệu) trên toàn cầu, và đảm bảo rằng các quyền này được thực thi một cách hiệu quả ở các quốc gia thành viên.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bao gồm việc thiết lập một doanh nghiệp mới hoặc mua lại cổ phần kiểm soát trong một doanh nghiệp hiện có ở nước ngoài, nhằm đạt được quyền kiểm soát quản lý. Đầu tư gián tiếp nước ngoài (Portfolio Investment) chỉ đơn thuần là mua các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu mà không có ý định kiểm soát doanh nghiệp.

Cả thị trường chung và liên minh kinh tế đều có khu vực mậu dịch tự do và liên minh thuế quan. Tuy nhiên, liên minh kinh tế tiến thêm một bước nữa bằng cách hài hòa hóa các chính sách kinh tế vĩ mô của các quốc gia thành viên (như chính sách tiền tệ, tài khóa), hướng tới hội nhập kinh tế sâu rộng hơn.

Một trong những lập luận phổ biến chống lại thương mại tự do là nó có thể dẫn đến mất việc làm trong các ngành công nghiệp trong nước không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Các ngành này có thể phải thu hẹp quy mô hoặc đóng cửa, gây ra thất nghiệp và khó khăn kinh tế cho người lao động và cộng đồng liên quan.

Sự khác biệt về văn hóa có thể tạo ra rào cản trong thương mại quốc tế do ảnh hưởng đến giao tiếp, phong cách kinh doanh, giá trị, và cách thức xây dựng mối quan hệ đối tác. Hiểu biết và tôn trọng văn hóa của đối tác là rất quan trọng để thành công trong thương mại quốc tế.

Lợi thế so sánh dựa trên sự khác biệt về chi phí cơ hội giữa các quốc gia trong sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Quốc gia có chi phí cơ hội thấp hơn trong sản xuất một mặt hàng sẽ có lợi thế so sánh trong mặt hàng đó.

Trợ cấp xuất khẩu là khoản thanh toán trực tiếp hoặc gián tiếp từ chính phủ cho các nhà xuất khẩu. Điều này làm giảm chi phí sản xuất và xuất khẩu, cho phép các nhà xuất khẩu bán hàng hóa của họ với giá thấp hơn trên thị trường thế giới.

Chính sách tiền tệ hiệu quả hơn trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi. Khi ngân hàng trung ương tăng cung tiền, lãi suất giảm, làm giảm dòng vốn vào và gây ra sự phá giá đồng nội tệ. Phá giá đồng tiền kích thích xuất khẩu ròng, làm tăng sản lượng quốc gia.

Phá giá đồng nội tệ làm cho hàng hóa xuất khẩu của quốc gia trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài, do đó xuất khẩu tăng. Đồng thời, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, làm giảm nhập khẩu.

Bảo hộ mậu dịch, như thuế quan hoặc hạn ngạch, có thể bảo vệ các ngành công nghiệp non trẻ trong nước khỏi cạnh tranh từ nước ngoài, giúp họ có thời gian phát triển và trưởng thành. Tuy nhiên, về dài hạn, bảo hộ có thể làm giảm hiệu quả và phúc lợi kinh tế tổng thể.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá đồng tiền do giá trị nhập khẩu tính bằng nội tệ tăng lên ngay lập tức, trong khi lượng xuất khẩu và nhập khẩu chỉ điều chỉnh dần theo thời gian. Về dài hạn, cán cân thương mại sẽ cải thiện khi xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm.

Mặc dù toàn cầu hóa mang lại nhiều lợi ích, nhưng các nước đang phát triển có thể gặp phải nhược điểm như bị phụ thuộc vào các nước phát triển về công nghệ và vốn, cũng như dễ bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu hoặc biến động từ bên ngoài.

Điểm khác biệt chính là liên minh thuế quan thiết lập một chính sách thương mại chung đối với các quốc gia không phải thành viên, trong khi FTA thì các quốc gia thành viên duy trì chính sách thương mại riêng đối với bên ngoài.

Toàn cầu hóa kinh tế là quá trình gia tăng sự phụ thuộc lẫn nhau và liên kết giữa các nền kinh tế quốc gia trên toàn thế giới thông qua thương mại, đầu tư, di chuyển lao động, và dòng chảy công nghệ.

Liên Hợp Quốc (UN) là một tổ chức quốc tế bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó có kinh tế, nhưng không phải là một tổ chức kinh tế quốc tế chuyên biệt như WTO, World Bank và IMF, vốn tập trung vào các vấn đề thương mại, phát triển và tiền tệ quốc tế.

Điều kiện Marshall-Lerner quy định rằng để phá giá đồng tiền có thể cải thiện cán cân thương mại, tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu (theo giá cả) phải lớn hơn 1. Điều này đảm bảo rằng sự thay đổi về lượng do thay đổi giá cả sẽ đủ lớn để bù đắp cho sự thay đổi về giá trị.

IMF được thành lập với mục tiêu chính là duy trì sự ổn định của hệ thống tiền tệ quốc tế. Để đạt được mục tiêu này, IMF giám sát chính sách kinh tế của các quốc gia thành viên và cung cấp hỗ trợ tài chính cho những quốc gia gặp khủng hoảng kinh tế hoặc khó khăn về cán cân thanh toán.

Thương mại quốc tế cho phép các quốc gia chuyên môn hóa sản xuất vào những lĩnh vực mà họ có lợi thế so sánh, dẫn đến sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn, tăng năng suất và cuối cùng là nâng cao phúc lợi kinh tế cho các quốc gia tham gia.

Tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh, mặc dù có thể ảnh hưởng đến thương mại, nhưng mục đích chính thường là bảo vệ sức khỏe và an toàn người tiêu dùng, không trực tiếp nhằm mục đích bảo hộ thương mại như hạn ngạch, thuế quan hay trợ cấp.