Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Môi trường và con người

Hạn chế sử dụng và thải bỏ sản phẩm nhựa dùng một lần là biện pháp ưu tiên giảm thiểu lượng rác thải nhựa ngay từ nguồn gốc, bằng cách giảm nhu cầu sản xuất và tiêu thụ nhựa. Tái chế là biện pháp tốt, nhưng giảm thiểu vẫn quan trọng hơn. Đốt và chôn lấp rác thải nhựa có thể gây ô nhiễm môi trường.

Áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn và thân thiện với môi trường là biện pháp chủ động phòng ngừa ô nhiễm môi trường ngay từ quá trình sản xuất, bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ chất thải và khí thải gây ô nhiễm. Các biện pháp khác mang tính khắc phục hoặc kiểm soát ô nhiễm sau khi đã phát sinh.

Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng được nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Ưu tiên tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá, bất chấp tác động môi trường là đi ngược lại với mục tiêu phát triển bền vững vì nó gây ra các vấn đề môi trường và xã hội lâu dài.

Rừng Amazon đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO2 và duy trì đa dạng sinh học toàn cầu. Phá rừng Amazon dẫn đến mất đi môi trường sống của hàng ngàn loài sinh vật, đồng thời làm gia tăng lượng CO2 trong khí quyển, góp phần vào biến đổi khí hậu toàn cầu. Đây là hậu quả lâu dài và nghiêm trọng nhất.

Ban hành luật pháp và các quy định về bảo vệ môi trường tạo ra khuôn khổ pháp lý và chế tài để điều chỉnh hành vi của các tổ chức, cá nhân, đảm bảo thực thi các biện pháp bảo vệ môi trường một cách hiệu quả và đồng bộ. Đây là vai trò quan trọng nhất của nhà nước trong bảo vệ môi trường. Các chính sách khác cũng quan trọng nhưng mang tính hỗ trợ và khuyến khích hơn.

Xây dựng hệ thống đê điều và công trình phòng chống thiên tai là giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, giúp con người và cộng đồng ứng phó với các tác động tiêu cực đã và đang xảy ra do biến đổi khí hậu (như mực nước biển dâng, bão lũ gia tăng). Các giải pháp khác (giảm phát thải, năng lượng tái tạo, trồng rừng) mang tính giảm thiểu biến đổi khí hậu, ngăn chặn vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Du lịch sinh thái (ecotourism) là loại hình du lịch tập trung vào việc khám phá và bảo tồn thiên nhiên, đồng thời mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương và nâng cao nhận thức về môi trường cho du khách. Nó được xem là thân thiện với môi trường nhất so với các loại hình du lịch khác có thể gây ra tác động tiêu cực đến môi trường.

Khí cacbon đioxit (CO2) là một trong những khí nhà kính chính, sự gia tăng nồng độ CO2 trong khí quyển do hoạt động của con người (đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng…) là nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu.

Ở khu vực đô thị, do mật độ dân cư cao, giao thông đông đúc, và hoạt động công nghiệp, ô nhiễm tiếng ồn (từ xe cộ, xây dựng,…) và ô nhiễm không khí (từ khí thải xe cộ, nhà máy,…) là những loại ô nhiễm phổ biến và nghiêm trọng nhất. Các loại ô nhiễm khác có thể có nhưng không phổ biến bằng.

Hoạt động nông nghiệp không bền vững (canh tác quá mức, sử dụng hóa chất nông nghiệp quá nhiều, tưới tiêu không hợp lý) và phá rừng (mất lớp phủ thực vật bảo vệ đất) là những nguyên nhân chính gây ra suy thoái đất (xói mòn, bạc màu, mất chất dinh dưỡng, ô nhiễm đất). Các yếu tố khác có thể góp phần nhưng không phải là nguyên nhân chính.

Tăng cường xây dựng đường cao tốc trong nội đô có thể làm tăng lượng xe cá nhân, gây ùn tắc giao thông, ô nhiễm không khí và tiếng ồn, không phải là giải pháp giao thông đô thị bền vững. Các biện pháp còn lại đều hướng tới giảm lượng xe cá nhân, khuyến khích giao thông công cộng và các phương tiện thân thiện môi trường.

Năng lượng gió (phụ thuộc vào sức gió) và năng lượng mặt trời (phụ thuộc vào ánh sáng mặt trời) phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết. Khi thời tiết xấu (ít nắng, ít gió), khả năng sản xuất điện từ hai nguồn năng lượng này có thể giảm đáng kể. Các loại năng lượng tái tạo khác ít phụ thuộc vào thời tiết hơn.

Biến đổi khí hậu là vấn đề môi trường toàn cầu vì nó ảnh hưởng đến toàn bộ hành tinh, không giới hạn trong phạm vi quốc gia hay khu vực. Khí thải nhà kính từ một quốc gia có thể gây ra tác động đến khí hậu ở các khu vực khác trên thế giới. Các vấn đề khác có thể mang tính khu vực hoặc địa phương hơn.

Ô nhiễm không khí, đặc biệt là các hạt bụi mịn và khí độc hại, có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp và tuần hoàn, gây ra các bệnh nghiêm trọng về đường hô hấp (viêm phổi, hen suyễn, ung thư phổi) và tim mạch (đau tim, đột quỵ), ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tuổi thọ con người.

Nguyên tắc 3R (Reduce - Giảm thiểu, Reuse - Tái sử dụng, Recycle - Tái chế) là hướng dẫn quan trọng trong quản lý chất thải theo hướng bền vững. Nó khuyến khích chúng ta ưu tiên giảm thiểu lượng chất thải phát sinh ngay từ nguồn gốc, sau đó tái sử dụng các vật phẩm khi có thể, và cuối cùng là tái chế chất thải thành các sản phẩm mới.

Tăng cường sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt) làm tăng lượng khí thải nhà kính, là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu. Các biện pháp còn lại đều hướng tới giảm thiểu khí thải nhà kính và hấp thụ CO2, góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Mô hình kinh tế tuần hoàn tập trung vào việc giảm thiểu chất thải, kéo dài vòng đời sản phẩm, tái sử dụng và tái chế tài nguyên, vật liệu, hướng tới một nền kinh tế bền vững và ít chất thải hơn so với mô hình kinh tế tuyến tính (khai thác - sản xuất - thải bỏ).

Năng lượng mặt trời là năng lượng tái tạo vì nó được tạo ra từ nguồn tài nguyên vô tận (ánh sáng mặt trời) và có thể được sử dụng liên tục mà không lo cạn kiệt. Than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên là năng lượng không tái tạo, có nguồn gốc từ hóa thạch và sẽ cạn kiệt theo thời gian.

Mưa axit, do các chất ô nhiễm như sulfur dioxide và nitrogen oxides gây ra, làm tăng độ axit của nước mưa, gây ra tác hại nghiêm trọng cho môi trường như làm suy giảm chất lượng nước, đất, phá hủy rừng và các công trình xây dựng.

Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên và vườn quốc gia giúp bảo vệ môi trường sống tự nhiên của các loài sinh vật, từ đó bảo tồn đa dạng sinh học một cách hiệu quả nhất. Các biện pháp khác có thể gây hại hoặc không trực tiếp bảo tồn đa dạng sinh học.

Thành phần vô sinh của môi trường bao gồm các yếu tố vật lý và hóa học không sống, như ánh sáng mặt trời, nước, không khí, đất, nhiệt độ,… Trong khi đó, thực vật, động vật và vi sinh vật là các thành phần hữu sinh.

Tầng ozon có vai trò hấp thụ phần lớn tia cực tím UV có hại từ Mặt Trời. Suy giảm tầng ozon (do các chất phá hủy tầng ozon như CFCs) dẫn đến tăng cường lượng tia cực tím UV chiếu xuống bề mặt Trái Đất, gây hại cho sức khỏe con người và các sinh vật sống.

Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường tại cộng đồng (ví dụ: trồng cây, dọn rác, tuyên truyền bảo vệ môi trường) thể hiện trách nhiệm của một công dân đối với môi trường. Các hành động khác thể hiện sự vô trách nhiệm và gây hại cho môi trường.

Dấu chân sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu tài nguyên thiên nhiên của con người (ví dụ: đất đai, nước, năng lượng) để duy trì cuộc sống và hoạt động kinh tế, so sánh với khả năng cung cấp tài nguyên và hấp thụ chất thải của Trái Đất. Nó giúp đánh giá tính bền vững của lối sống và hoạt động của con người.

Thủy triều đỏ là hiện tượng tảo nở hoa, do sự phát triển quá mức của một số loài tảo biển. Các loài tảo này có thể tiết ra độc tố, gây chết hàng loạt sinh vật biển (cá, tôm,…) và tích tụ độc tố trong hải sản, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người khi ăn phải.

Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu toàn cầu và khu vực. Cây cối trong rừng hấp thụ CO2, thải ra oxy, ảnh hưởng đến nhiệt độ và lượng mưa thông qua quá trình thoát hơi nước và tạo mây. Rừng cũng giúp duy trì độ ẩm và điều hòa dòng chảy nước.

Mối quan hệ giữa môi trường và con người là mối quan hệ tương hỗ. Con người khai thác tài nguyên, sử dụng các dịch vụ hệ sinh thái từ môi trường để tồn tại và phát triển. Ngược lại, con người cũng có tác động đến môi trường, cả tích cực (bảo vệ, cải tạo) và tiêu cực (ô nhiễm, suy thoái). Vì vậy, con người có trách nhiệm bảo vệ môi trường để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Ngành khai thác khoáng sản thường gây ra tác động tiêu cực nhất đến môi trường tự nhiên do quá trình khai thác tạo ra ô nhiễm đất, nước, không khí, phá hủy cảnh quan, mất rừng và đa dạng sinh học. Các ngành khác có tác động ít tiêu cực hơn, thậm chí du lịch sinh thái và giáo dục môi trường còn có thể góp phần bảo vệ môi trường.

Rừng là `lá phổi xanh′ của Trái Đất, có vai trò hấp thụ CO2 và thải ra oxy. Suy giảm diện tích rừng làm giảm khả năng hấp thụ CO2, dẫn đến nồng độ CO2 trong khí quyển tăng lên, làm gia tăng hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu diễn ra nhanh hơn. Đồng thời, mất rừng cũng gây suy giảm đa dạng sinh học.

Xây dựng các nhà máy xử lý nước thải tập trung là một giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, bằng cách làm sạch nước thải trước khi xả ra môi trường. Các hoạt động còn lại đều góp phần gây ô nhiễm nguồn nước.