Đề 1 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nhi khoa

Mục đích chính của việc sử dụng dung dịch Oresol trong điều trị tiêu chảy cấp là bù lại lượng nước và điện giải bị mất qua phân và chất nôn, ngăn ngừa tình trạng mất nước và rối loạn điện giải nguy hiểm. Oresol không có tác dụng diệt khuẩn hay cầm tiêu chảy trực tiếp.

Sốt cao liên tục trên 39 độ C là dấu hiệu gợi ý nhiễm trùng nhưng không nằm trong nhóm dấu hiệu nguy hiểm toàn thân theo phân loại của WHO. Các dấu hiệu còn lại (li bì, co giật, bú kém/bỏ bú) là những dấu hiệu cảnh báo tình trạng nặng cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Vaccine Quinvaxem (5 trong 1) phòng ngừa 5 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B và các bệnh do vi khuẩn Hib (Haemophilus influenzae type b) gây ra. Lưu ý, thành phần bại liệt không có trong Quinvaxem, mà có trong các vaccine phối hợp khác như Pentaxim hoặc Infanrix Hexa.

Chườm đá lạnh có thể gây co mạch ngoại vi, khiến trẻ rùng mình và có thể làm thân nhiệt tăng lên, gây khó chịu cho trẻ. Các biện pháp hạ sốt vật lý khác như chườm ấm, lau người bằng nước ấm và mặc quần áo thoáng mát là phù hợp để giúp trẻ hạ sốt.

Ở trẻ dưới 1 tuổi bị hóc dị vật đường thở, biện pháp vỗ lưng và ấn ngực (5 vỗ lưng và 5 ấn ngực) được ưu tiên thực hiện. Nghiệm pháp Heimlich (ấn bụng) thường được áp dụng cho trẻ lớn hơn và người lớn. Gắp dị vật chỉ thực hiện khi nhìn thấy rõ và dễ dàng lấy ra, không nên cố gắng gắp mù quáng.

WHO khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và bắt đầu ăn dặm khi trẻ được 6 tháng tuổi. Thời điểm này hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển đủ để tiếp nhận thức ăn đặc và trẻ cũng cần thêm năng lượng và dưỡng chất từ thức ăn ngoài sữa mẹ.

Bệnh tay chân miệng lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, bọng nước hoặc phân của người bệnh. Đường phân - miệng là con đường lây lan quan trọng nhất.

Vaccine thủy đậu hiện chưa nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia ở Việt Nam (tính đến thời điểm hiện tại). Các vaccine phòng bệnh lao (BCG), ho gà, sởi và nhiều bệnh khác đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng để cung cấp miễn phí cho trẻ em.

Phenobarbital là một loại thuốc chống động kinh thường được sử dụng để kiểm soát cơn động kinh ở trẻ em. Các thuốc khác như Paracetamol (hạ sốt, giảm đau), Amoxicillin (kháng sinh), Salbutamol (giãn phế quản) không có tác dụng điều trị động kinh.

Nhiễm trùng hô hấp cấp, đặc biệt là viêm phổi, vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Các nguyên nhân khác cũng quan trọng nhưng nhiễm trùng hô hấp chiếm tỷ lệ cao nhất.

Sữa mẹ thường không đủ Vitamin D cho trẻ sơ sinh. Bổ sung Vitamin D dự phòng trực tiếp cho trẻ sơ sinh từ khi sinh ra là phương pháp hiệu quả nhất để đảm bảo trẻ nhận đủ lượng Vitamin D cần thiết, đặc biệt ở trẻ bú mẹ hoàn toàn. Tắm nắng và bổ sung Vitamin D cho mẹ có thể hỗ trợ nhưng không đảm bảo đủ nhu cầu cho trẻ.

Nguyên tắc `4 đúng` trong sử dụng kháng sinh là: Đúng thuốc (lựa chọn kháng sinh phù hợp với tác nhân gây bệnh), Đúng liều (sử dụng liều lượng chính xác theo cân nặng và độ tuổi), Đúng thời gian (đảm bảo đủ thời gian điều trị), và Đúng chỉ định (sử dụng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng).

Sử dụng kháng sinh dự phòng không được khuyến cáo để phòng ngừa nhiễm trùng hô hấp cấp do virus ở trẻ em, vì kháng sinh không có tác dụng đối với virus và có thể gây kháng kháng sinh. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm rửa tay, tiêm vaccine, tránh tiếp xúc với người bệnh, và đảm bảo dinh dưỡng tốt.

Khó thở, tím tái là dấu hiệu của suy hô hấp nặng, một tình trạng cấp cứu Nhi khoa cần can thiệp y tế ngay lập tức để đảm bảo đường thở và cung cấp oxy cho trẻ. Các tình trạng khác như sốt nhẹ, tiêu chảy nhẹ, nổi ban đỏ có thể cần theo dõi và điều trị nhưng không phải cấp cứu khẩn cấp như suy hô hấp.

Với viêm thanh quản co thắt (Croup) mức độ nhẹ, biện pháp xông hơi nước ấm tại nhà thường được khuyến cáo đầu tiên để làm dịu đường thở và giảm tình trạng co thắt. Các biện pháp mạnh hơn như khí dung Adrenaline, Corticosteroid hay nhập viện thường dành cho các trường hợp nặng hơn.

Virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Các tác nhân khác như vi khuẩn ít phổ biến hơn trong viêm tiểu phế quản nguyên phát.

Phản xạ bước đi (walking reflex) thường biến mất sớm nhất, thường trong vòng 2 tháng đầu đời. Các phản xạ sơ sinh khác như Moro, bú mút, Babinski thường kéo dài hơn, có vai trò quan trọng trong sự phát triển ban đầu của trẻ và sẽ dần tích hợp vào các vận động có ý thức sau này.

Sữa tươi không được khuyến cáo cho trẻ dưới 1 tuổi vì chứa hàm lượng protein và muối khoáng cao, có thể gây quá tải cho thận của trẻ, đồng thời hàm lượng sắt thấp và khó hấp thu. Sữa mẹ và sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh là lựa chọn tốt nhất. Sữa dê công thức có thể dùng nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Dấu hiệu sớm nhất của dậy thì ở bé gái thường là sự nảy nở vú (telarche). Các dấu hiệu khác như phát triển lông mu, tăng chiều cao và xuất hiện kinh nguyệt xuất hiện sau đó trong quá trình dậy thì.

Sinh đủ tháng không phải là yếu tố làm tăng nguy cơ vàng da sơ sinh. Ngược lại, trẻ sinh non, bất đồng nhóm máu mẹ con, bú mẹ không đủ đều là các yếu tố nguy cơ cao gây vàng da sơ sinh do tăng bilirubin trong máu.

Viêm phổi là bệnh lý nhiễm trùng mắc phải sau sinh, không phải bệnh bẩm sinh. Các bệnh lý còn lại (tim bẩm sinh, hội chứng Down, sứt môi hở hàm ếch) là các dị tật bẩm sinh có thể gặp ở trẻ sơ sinh.

Huyết áp là chỉ số sinh tồn quan trọng nhưng không trực tiếp phản ánh tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Các chỉ số cân nặng theo tuổi, chiều cao theo tuổi, và BMI theo tuổi là các chỉ số антропометрическими chính được sử dụng để đánh giá tình trạng dinh dưỡng và phát triển của trẻ em.

Sốt cao là triệu chứng thường gặp của nhiễm trùng hô hấp, không phải triệu chứng điển hình của hen phế quản. Hen phế quản đặc trưng bởi các triệu chứng như khò khè, ho (đặc biệt về đêm hoặc sáng sớm), và khó thở do co thắt phế quản và viêm đường thở.

Tỷ lệ ép tim và thổi ngạt (CPR) một người lớn thực hiện cho cả người lớn và trẻ em (trừ trẻ sơ sinh) là 30:2. Tức là 30 lần ép tim và 2 lần thổi ngạt. Đối với trẻ sơ sinh hoặc khi có hai người cấp cứu, tỷ lệ có thể là 15:2.

Test sàng lọc sơ sinh gót chân (lấy máu gót chân) thường được thực hiện để phát hiện sớm các bệnh lý nội tiết và chuyển hóa bẩm sinh, trong đó có suy giáp bẩm sinh và bệnh phenylketonuria (PKU). Sàng lọc cũng có thể phát hiện một số bệnh khác tùy theo chương trình sàng lọc của từng quốc gia.

Mắt trũng là một trong những dấu hiệu gợi ý tình trạng mất nước nặng ở trẻ em. Các dấu hiệu khác bao gồm môi khô, da nhăn nheo, li bì, và giảm lượng nước tiểu. Khóc có nước mắt, tiểu nhiều lần và da ẩm là dấu hiệu của tình trạng hydrat hóa tốt hoặc mất nước nhẹ.

Viêm não là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh sởi, có thể gây tử vong hoặc di chứng thần kinh nặng nề. Các biến chứng khác như viêm phổi, tiêu chảy, viêm tai giữa cũng thường gặp nhưng ít nguy hiểm đến tính mạng hơn so với viêm não.

Thóp phồng (fontanelle bulging) là một dấu hiệu quan trọng gợi ý tình trạng tăng áp lực nội sọ ở trẻ nhỏ, có thể do viêm màng não, xuất huyết não, hoặc các nguyên nhân khác gây tăng áp lực trong hộp sọ. Thóp lõm thường gặp trong mất nước.

Vaccine Rotavirus được thiết kế đặc hiệu để phòng ngừa bệnh tiêu chảy do Rotavirus, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy nặng ở trẻ nhỏ. Vaccine này có hiệu quả cao trong việc giảm tỷ lệ mắc và mức độ nặng của tiêu chảy do Rotavirus.

Khi trẻ đang co giật, không nên cố gắng cho trẻ uống bất cứ thứ gì (thuốc, nước) vì có nguy cơ gây sặc vào đường thở. Việc quan trọng là đặt trẻ nằm nghiêng, nới rộng quần áo, theo dõi cơn co giật và nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được xử trí chuyên sâu.