Đề 10 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Mô học đại cương

Sụn sợi có đặc trưng bởi số lượng lớn sợi collagen loại I sắp xếp dày đặc, mang lại khả năng chịu lực nén và sức căng cao, trong khi sụn hyaline có ít sợi collagen hơn và chủ yếu là collagen loại II, mang lại bề mặt trơn láng và linh hoạt hơn.

Bạch cầu đa nhân trung tính là loại bạch cầu chiếm ưu thế trong viêm cấp tính. Chúng là những tế bào thực bào đầu tiên đến vị trí viêm, giúp loại bỏ tác nhân gây hại và mảnh vụn tế bào.

Mô liên kết được xác định chủ yếu bởi chất nền ngoại bào của chúng, bao gồm các sợi (collagen, elastin, sợi võng) và chất nền vô định hình, quyết định tính chất cơ học và chức năng của mô.

Biểu mô lát đơn chỉ có một lớp tế bào dẹt, phù hợp cho khuếch tán và lọc. Biểu mô lát tầng có nhiều lớp tế bào dẹt xếp chồng lên nhau, chức năng chính là bảo vệ chống lại ma sát và mài mòn.

Sarcomere là đơn vị co rút cơ bản của cơ vân, được tạo thành từ các sợi actin và myosin sắp xếp xen kẽ nhau. Sự trượt của các sợi này lên nhau gây ra sự co cơ.

Cơ trơn được kiểm soát bởi hệ thần kinh tự chủ và hormone, hoạt động không tự ý. Cơ vân và cơ tim chịu sự kiểm soát tự ý (cơ vân) hoặc tự động (cơ tim), và có vân ngang do sự sắp xếp của sarcomere.

Đuôi gai là các nhánh bào tương ngắn, phân nhánh từ thân tế bào neuron, có chức năng chính là tiếp nhận tín hiệu (thường là tín hiệu hóa học từ synapse) từ các neuron khác và truyền tín hiệu về thân tế bào.

Nguyên bào sợi là tế bào chủ yếu trong mô liên kết, chúng sản xuất và bài tiết các thành phần của chất nền ngoại bào, bao gồm collagen, elastin và chất nền cơ bản.

Tuyến tiết toàn vẹn (holocrine) tích lũy sản phẩm tiết bên trong tế bào, sau đó tế bào vỡ ra và giải phóng cả sản phẩm tiết và mảnh vụn tế bào. Ví dụ điển hình là tuyến bã nhờn ở da.

Bạch cầu đơn nhân là một loại bạch cầu hạt. Khi chúng di chuyển từ máu vào mô liên kết, chúng biệt hóa thành đại thực bào, tế bào thực bào lớn và quan trọng trong hệ miễn dịch bẩm sinh và viêm.

Mô biểu mô là mô vô mạch, tức là không chứa mạch máu. Chúng nhận dinh dưỡng bằng cách khuếch tán từ mô liên kết bên dưới.

Tế bào mast là tế bào cư trú trong mô liên kết, chứa nhiều hạt bào tương chứa histamine và heparin. Khi hoạt hóa, chúng giải phóng các chất này, gây ra các triệu chứng của phản ứng dị ứng như giãn mạch, tăng tính thấm thành mạch và co thắt cơ trơn.

Xương xốp có cấu trúc dạng bè xương, tạo ra nhiều khoảng trống, làm cho nó nhẹ hơn xương đặc. Mật độ xương xốp thấp hơn xương đặc, nhưng cấu trúc bè xương giúp phân tán lực và giảm trọng lượng xương mà vẫn đảm bảo độ bền cơ học.

Sợi võng là loại sợi collagen loại III mỏng, phân nhánh và tạo thành mạng lưới hỗ trợ mềm dẻo xung quanh tế bào và mạch máu, đặc biệt phổ biến trong các cơ quan lympho và tủy xương. Sợi collagen loại I dày và chắc, chủ yếu cung cấp sức căng và độ bền.

Mô hạt đặc trưng bởi sự tăng sinh mạch máu mới (tân mạch), nguyên bào sợi tăng sinh và chất nền ngoại bào lỏng lẻo. Nó tạo thành nền tảng cho sự tái tạo biểu mô và cuối cùng là hình thành mô sẹo.

Chất nền ngoại bào không chỉ là một chất độn giữa các tế bào mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cấu trúc, điều chỉnh sự phát triển, biệt hóa, di chuyển và chức năng của tế bào, cũng như tạo ra môi trường vật lý và hóa học cho tế bào tồn tại và hoạt động.

Sụn hyaline là loại sụn phổ biến nhất, có bề mặt trơn láng và đàn hồi, được tìm thấy ở bề mặt khớp (sụn khớp), sườn sụn, sụn mũi, khí quản và thanh quản. Nó cung cấp bề mặt ma sát thấp và khả năng chịu nén tốt, phù hợp với chức năng khớp.

Neuron là tế bào chuyên biệt của mô thần kinh, có chức năng chính là tiếp nhận, xử lý và dẫn truyền thông tin dưới dạng xung điện (điện thế hoạt động) đến các neuron khác, tế bào cơ hoặc tế bào tuyến.

Biểu mô trụ giả tầng có lông chuyển, thường có tế bào hình đài tiết chất nhầy, lót phần lớn đường hô hấp. Lông chuyển giúp di chuyển lớp chất nhầy chứa bụi bẩn và vi sinh vật ra khỏi đường hô hấp.

Nguyên bào xương là tế bào tạo xương, chúng tổng hợp và bài tiết chất nền xương (chất nền hữu cơ và chất khoáng), sau đó chất nền này sẽ hóa xương để tạo thành xương mới.

Liên kết kín tạo thành một hàng rào không thấm nước xung quanh các tế bào biểu mô, ngăn chặn chất tan đi qua khoảng gian bào và kiểm soát sự vận chuyển qua lớp biểu mô.

Mô biểu mô có các chức năng chính bao gồm bảo vệ, hấp thụ, bài tiết và lọc, phù hợp với việc bao phủ bề mặt, lót các khoang và tạo tuyến.

Tế bào thần kinh đệm có nhiều vai trò hỗ trợ neuron, bao gồm cung cấp dinh dưỡng, bảo vệ, cách ly neuron, duy trì môi trường nội mô và quan trọng nhất là hình thành myelin bao bọc quanh sợi trục của một số neuron, giúp tăng tốc độ dẫn truyền xung thần kinh.

Khe liên kết trong đĩa gian đốt của cơ tim cho phép các ion đi qua trực tiếp giữa các tế bào cơ tim, tạo điều kiện cho sự khử cực và co bóp lan truyền nhanh chóng và đồng bộ khắp cơ tim.

Tế bào hủy xương là tế bào đa nhân lớn, chịu trách nhiệm cho quá trình hủy xương. Chúng giải phóng enzyme và axit để phá vỡ chất nền xương, giải phóng khoáng chất và các thành phần hữu cơ vào máu, đóng vai trò quan trọng trong tái tạo xương và cân bằng canxi.

Tái tạo mô là quá trình thay thế hoàn toàn mô bị tổn thương bằng loại mô giống hệt ban đầu, khôi phục chức năng và cấu trúc bình thường. Sửa chữa mô là quá trình thay thế mô bị tổn thương bằng mô sẹo (mô liên kết xơ), có thể phục hồi chức năng nhưng cấu trúc có thể khác biệt.

Bốn dấu hiệu kinh điển của viêm là đỏ (rubor), sưng (tumor), nóng (calor) và đau (dolor), cùng với mất chức năng (functio laesa). Lạnh không phải là một dấu hiệu của viêm.

Sợi collagen là loại sợi phổ biến nhất, có đặc tính rất khỏe và cung cấp sức bền kéo lớn cho mô liên kết, giúp chống lại lực kéo và căng.

Biểu mô chuyển tiếp, còn gọi là biểu mô niệu đạo, lót đường tiết niệu (bàng quang, niệu quản, niệu đạo). Nó có khả năng co giãn và thay đổi hình dạng tế bào để thích ứng với sự thay đổi thể tích của nước tiểu, ngăn chặn sự rò rỉ và bảo vệ các lớp mô bên dưới.

Apoptosis là một quá trình sinh lý quan trọng, giúp loại bỏ các tế bào không cần thiết, tế bào bị tổn thương, hoặc tế bào có nguy cơ gây hại một cách có kiểm soát và không gây viêm, đóng vai trò quan trọng trong phát triển phôi, duy trì cân bằng nội môi mô và loại bỏ tế bào ung thư tiềm ẩn.