Đề 10 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Ô nhiễm môi trường

Sử dụng quá nhiều phân bón và thuốc trừ sâu hóa học trong nông nghiệp dẫn đến dư thừa các chất hóa học ngấm vào đất và nước, gây ô nhiễm đất và nguồn nước (cả nước mặt và nước ngầm).

Tái chế chất thải giúp giảm nhu cầu khai thác tài nguyên thiên nhiên sơ cấp (như khoáng sản, gỗ, dầu mỏ), chứ không phải tăng cường khai thác. Các lợi ích khác của tái chế bao gồm giảm chất thải chôn lấp, tiết kiệm năng lượng, và giảm ô nhiễm môi trường so với sản xuất từ nguyên liệu mới.

Xây dựng nhà máy xử lý nước thải chủ yếu liên quan đến bảo vệ nguồn nước, mặc dù gián tiếp cũng có thể giảm ô nhiễm đất do nước thải ngấm vào đất. Các biện pháp 1, 2 (sử dụng có kiểm soát), và 4 đều trực tiếp góp phần bảo vệ và cải thiện chất lượng đất.

Sương mù quang hóa là một dạng ô nhiễm không khí đặc trưng của các đô thị lớn, hình thành khi ánh sáng mặt trời tương tác với các chất ô nhiễm như nitrogen oxides (NOx) và hydrocarbon (VOCs) từ giao thông và công nghiệp, tạo ra ozone và các chất ô nhiễm thứ cấp khác.

Xây dựng thêm đường cao tốc có thể giảm ùn tắc giao thông trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài có thể khuyến khích sử dụng xe cá nhân nhiều hơn, dẫn đến gia tăng tổng lượng khí thải. Các biện pháp 1, 2, và 4 đều trực tiếp giảm thiểu ô nhiễm không khí từ giao thông.

Thách thức lớn nhất trong quản lý ô nhiễm vi nhựa là kích thước cực nhỏ và sự phân tán rộng khắp của chúng trong môi trường (nước, đất, không khí, sinh vật). Điều này khiến việc thu gom, xử lý và loại bỏ vi nhựa trở nên vô cùng khó khăn và tốn kém. Các lựa chọn khác có thể là vấn đề, nhưng kích thước và sự phân tán là rào cản lớn nhất.

Ô nhiễm phóng xạ chủ yếu phát sinh từ các hoạt động liên quan đến vật liệu phóng xạ, bao gồm tai nạn nhà máy điện hạt nhân, thử nghiệm vũ khí hạt nhân, chất thải từ các ứng dụng y tế và công nghiệp sử dụng chất phóng xạ. Các nguồn khác không phải là nguồn chính gây ô nhiễm phóng xạ.

Ô nhiễm tiếng ồn chủ yếu ảnh hưởng đến hệ thần kinh và thính giác. Các tác động bao gồm rối loạn giấc ngủ, căng thẳng, tăng huyết áp, và suy giảm thính lực. Các lựa chọn khác không phải là tác động trực tiếp của ô nhiễm tiếng ồn.

Năng lượng mặt trời, địa nhiệt và gió là các nguồn năng lượng tái tạo sạch, không phát thải trực tiếp các chất gây ô nhiễm không khí trong quá trình vận hành. Năng lượng sinh khối, khi đốt cháy, vẫn phát thải CO2 và các chất ô nhiễm khác, mặc dù có thể được coi là trung hòa carbon trong một chu trình dài hạn.

Mặc dù năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng sạch trong quá trình vận hành, nhưng quá trình sản xuất tấm pin mặt trời đòi hỏi sử dụng nhiều nguyên liệu, năng lượng, và hóa chất, có thể gây ra ô nhiễm môi trường nếu không được quản lý tốt. Sản xuất tuabin gió và nhà máy thủy điện cũng có tác động môi trường, nhưng sản xuất pin mặt trời hiện tại có thể có tiềm năng ô nhiễm cao hơn trong quá trình sản xuất do tính phức tạp của chuỗi cung ứng và vật liệu.

Nguyên tắc 3R (Reduce, Reuse, Recycle) là ba hành động quan trọng trong quản lý chất thải rắn theo hướng bền vững. Reduce (Giảm thiểu) lượng chất thải tạo ra, Reuse (Tái sử dụng) các vật phẩm, và Recycle (Tái chế) chất thải thành vật liệu mới.

Phú dưỡng hóa là hiện tượng dư thừa chất dinh dưỡng (nitrat và phosphat) trong nước, thường do nước thải nông nghiệp và sinh hoạt gây ra. Chất dinh dưỡng dư thừa kích thích tảo và thực vật thủy sinh phát triển quá mức, dẫn đến suy giảm oxy trong nước và gây hại cho các sinh vật khác.

Ô nhiễm nhiệt là sự gia tăng nhiệt độ cục bộ của môi trường, đặc biệt là nước hoặc không khí, thường do nước làm mát từ nhà máy điện, xả thải công nghiệp hoặc đô thị hóa gây ra. Nó ảnh hưởng đến hệ sinh thái thủy sinh và chất lượng không khí cục bộ.

Xử lý sinh học là giai đoạn quan trọng nhất để loại bỏ chất hữu cơ hòa tan và các chất ô nhiễm sinh học khác trong nước thải, thông qua hoạt động của vi sinh vật. Lắng cặn và lọc cơ học loại bỏ chất rắn lơ lửng, khử trùng tiêu diệt vi sinh vật sau xử lý sinh học, nhưng xử lý sinh học là cốt lõi để giảm BOD và COD (chỉ số ô nhiễm hữu cơ).

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế hướng tới việc khép kín vòng đời sản phẩm, tái sử dụng và tái chế tài nguyên, giảm thiểu tối đa chất thải và ô nhiễm môi trường. Nó đối lập với kinh tế tuyến tính (khai thác - sản xuất - tiêu thụ - thải bỏ). Các lựa chọn khác có liên quan đến phát triển bền vững nhưng không phải là định nghĩa cốt lõi của kinh tế tuần hoàn.

Tàu điện ngầm chạy bằng điện và không phát thải trực tiếp khí thải gây ô nhiễm không khí tại đô thị (khí thải có thể phát sinh từ quá trình sản xuất điện, nhưng thường tập trung ở các nhà máy điện xa trung tâm đô thị). Xe buýt diesel, taxi, và xe máy đều phát thải trực tiếp các chất ô nhiễm vào không khí đô thị.

Vết chân sinh thái là thước đo nhu cầu của con người đối với tài nguyên thiên nhiên, được biểu thị bằng diện tích đất và nước cần thiết để cung cấp tài nguyên mà con người tiêu thụ và hấp thụ chất thải mà họ tạo ra. Nó phản ánh áp lực của con người lên hệ sinh thái.

Ô nhiễm ánh sáng là ánh sáng nhân tạo quá mức hoặc không đúng thời điểm, chủ yếu vào ban đêm. Tác động tiêu cực chính là gây rối loạn nhịp sinh học của con người, động vật và thực vật, ảnh hưởng đến giấc ngủ, quá trình sinh sản, và các hoạt động tự nhiên khác.

Carbon dioxide (CO2) là khí nhà kính có nồng độ cao nhất trong khí quyển và có thời gian tồn tại lâu dài, chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch. Mặc dù các khí khác có thể có tiềm năng làm nóng cao hơn, nhưng tổng lượng CO2 phát thải lớn khiến nó đóng góp lớn nhất vào hiệu ứng nhà kính.

Ô nhiễm nhựa đại dương phần lớn bắt nguồn từ rác thải nhựa trên đất liền trôi ra biển. Biện pháp hiệu quả nhất là giải quyết vấn đề từ gốc, tức là giảm thiểu sử dụng nhựa, tăng cường tái chế, và quản lý chất thải nhựa trên đất liền để ngăn chúng xâm nhập vào đại dương.

Thủy triều đỏ là hiện tượng bùng nổ tảo độc hại trong nước, gây đổi màu nước (thường sang màu đỏ) và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển và sức khỏe con người. Đây là một dạng ô nhiễm nước.

Suy giảm tầng ozone là vấn đề ô nhiễm môi trường riêng biệt, chủ yếu do các chất CFCs gây ra. Biến đổi khí hậu chủ yếu liên quan đến hiệu ứng nhà kính và các hậu quả như mực nước biển dâng, thời tiết cực đoan, và thay đổi hệ sinh thái. Mặc dù có liên quan đến ô nhiễm, suy giảm ozone không phải là hậu quả *trực tiếp* của biến đổi khí hậu theo nghĩa thông thường.

Nước mưa tự nhiên, khi rơi xuống, có thể cuốn theo các chất ô nhiễm từ khí quyển và bề mặt đất, nhưng bản thân nước mưa không phải là nguồn *gây* ô nhiễm. Các nguồn ô nhiễm chính bao gồm nước thải công nghiệp, sinh hoạt, và nông nghiệp do các hoạt động của con người tạo ra.

Xả rác bừa bãi là hành động trực tiếp gây ô nhiễm môi trường đất, nước, và không khí, và làm mất mỹ quan đô thị. Các hành động 1, 2, và 4 đều là những hành động tích cực, góp phần giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường.

Chỉ số chất lượng không khí (AQI) là một công cụ được sử dụng để báo cáo hàng ngày về chất lượng không khí, cho biết mức độ ô nhiễm và các nguy cơ sức khỏe liên quan. AQI thường dựa trên nồng độ của các chất ô nhiễm không khí chính như ozone, particulate matter, carbon monoxide, sulfur dioxide, và nitrogen dioxide.

Ô nhiễm tiếng ồn thường được coi là ô nhiễm môi trường không khí, không phải ô nhiễm đất. Các loại ô nhiễm đất phổ biến bao gồm ô nhiễm kim loại nặng, hóa chất nông nghiệp, và rác thải. Tiếng ồn không tồn tại lâu dài trong đất và không gây ra các tác động ô nhiễm đất theo nghĩa thông thường.

Nghị định thư Montreal (Montreal Protocol) là một hiệp ước quốc tế được thiết kế để bảo vệ tầng ozone bằng cách loại bỏ dần việc sản xuất và tiêu thụ các chất làm suy giảm tầng ozone, như CFCs. Công ước Kyoto và Hiệp định Paris tập trung vào biến đổi khí hậu, Công ước Basel về quản lý chất thải nguy hại.

Biện pháp phòng ngừa ô nhiễm hiệu quả nhất là giảm thiểu phát sinh chất thải ngay từ nguồn và sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả (sản xuất sạch hơn, tiêu dùng bền vững). Xử lý chất thải, khắc phục hậu quả, và giám sát/xử phạt là các biện pháp cần thiết nhưng mang tính ứng phó và khắc phục hơn là phòng ngừa từ gốc.

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tiêu cực của môi trường, do các hoạt động (chủ yếu của con người) gây ra, làm cho môi trường không còn phù hợp với sự sống và phát triển bình thường của sinh vật và con người. Đáp án 3 phản ánh định nghĩa này một cách đầy đủ nhất.

Mưa axit được hình thành khi sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx) phát thải vào khí quyển phản ứng với hơi nước, oxy và các chất khác để tạo thành axit sulfuric và axit nitric. Các axit này sau đó rơi xuống mặt đất dưới dạng mưa axit.