Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Giao dịch thương mại quốc tế

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại quốc tế phát sinh từ sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất tương đối phong phú giữa các quốc gia. Các quốc gia sẽ có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ dồi dào.

Tỷ giá hối đoái cố định có thể hạn chế khả năng của một quốc gia trong việc sử dụng chính sách tiền tệ độc lập để kiểm soát lạm phát hoặc ứng phó với các cú sốc kinh tế. Để duy trì tỷ giá cố định, quốc gia có thể phải hy sinh chính sách tiền tệ độc lập.

Thương mại công bằng là một phong trào và chính sách nhằm mục đích đảm bảo rằng người sản xuất ở các nước đang phát triển nhận được giá cả công bằng cho sản phẩm của họ và được làm việc trong điều kiện tốt hơn. Nó tập trung vào khía cạnh đạo đức và xã hội của thương mại.

GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) là một hiệp định thương mại đa phương được ký kết năm 1948, và sau đó được thay thế bởi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 1995. WTO kế thừa các nguyên tắc và nhiều quy định của GATT.

WTO là tổ chức quốc tế điều chỉnh thương mại giữa các quốc gia, với vai trò chính là thiết lập luật lệ và giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế.

Thuế nhập khẩu là một biện pháp thuế quan, trong khi các lựa chọn còn lại (tiêu chuẩn kỹ thuật, hạn chế hành chính, quy định về nhãn mác) là các biện pháp phi thuế quan, tức là các rào cản thương mại không phải là thuế.

Liên minh Châu Âu (EU) là một ví dụ về liên minh thuế quan vì các quốc gia thành viên đã loại bỏ thuế quan nội bộ và áp dụng một biểu thuế quan chung đối với hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài khối. NAFTA và ASEAN là khu vực mậu dịch tự do, còn WTO là tổ chức thương mại đa phương.

Điều kiện thương mại là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu của một quốc gia. Nó phản ánh sức mua quốc tế của hàng xuất khẩu của một quốc gia, tức là một đơn vị hàng xuất khẩu có thể đổi được bao nhiêu đơn vị hàng nhập khẩu.

Rào cản kỹ thuật đối với thương mại (TBT) bao gồm các tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật và thủ tục đánh giá sự phù hợp liên quan đến an toàn sản phẩm, sức khỏe, môi trường và các khía cạnh khác của chất lượng sản phẩm. Chúng có thể trở thành rào cản thương mại nếu được sử dụng một cách phân biệt đối xử hoặc tạo ra chi phí tuân thủ quá mức cho các nhà xuất khẩu nước ngoài.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ trước khi cải thiện trong dài hạn. Điều này xảy ra do độ trễ trong phản ứng của khối lượng xuất nhập khẩu và hiệu ứng định giá.

Chính sách bảo hộ mậu dịch là các biện pháp mà chính phủ sử dụng để hạn chế nhập khẩu hoặc khuyến khích xuất khẩu, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi sự cạnh tranh từ hàng hóa và dịch vụ nước ngoài.

Lý thuyết lợi thế tuyệt đối của Adam Smith cho rằng các quốc gia nên chuyên môn hóa vào sản xuất và xuất khẩu những hàng hóa mà họ có thể sản xuất hiệu quả hơn (ít chi phí hơn) so với các quốc gia khác, và nhập khẩu những hàng hóa mà họ sản xuất kém hiệu quả hơn.

Nếu chi phí lao động tăng lên nhanh chóng mà không được bù đắp bằng sự gia tăng tương ứng trong năng suất lao động, hàng hóa và dịch vụ của quốc gia đó sẽ trở nên đắt hơn so với các đối thủ cạnh tranh quốc tế, làm giảm khả năng cạnh tranh.

Hiệp định thương mại song phương cho phép hai quốc gia đàm phán và giải quyết các vấn đề thương mại cụ thể mà họ quan tâm, và có thể đạt được các thỏa thuận sâu rộng hơn so với các hiệp định đa phương trong một số lĩnh vực nhất định.

Khu vực mậu dịch tự do là một khối thương mại mà các quốc gia thành viên loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại khác đối với hàng hóa và dịch vụ lưu chuyển trong nội bộ khối.

Cán cân thương mại là hiệu số giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Thặng dư thương mại khi xuất khẩu lớn hơn nhập khẩu, và thâm hụt thương mại khi ngược lại.

Bán phá giá là hành vi xuất khẩu hàng hóa sang một quốc gia khác với giá thấp hơn giá bán ở thị trường nội địa hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, gây tổn hại cho ngành sản xuất tương tự ở nước nhập khẩu.

Mặc dù toàn cầu hóa thương mại mang lại nhiều lợi ích, một tác động tiêu cực tiềm ẩn là gia tăng bất bình đẳng thu nhập. Toàn cầu hóa có thể làm tăng nhu cầu về lao động có kỹ năng cao ở các nước phát triển, trong khi giảm nhu cầu về lao động phổ thông, dẫn đến phân hóa thu nhập.

Lợi thế so sánh dựa trên việc sản xuất hàng hóa/dịch vụ với chi phí cơ hội thấp hơn, trong khi lợi thế tuyệt đối chỉ đơn thuần là sản xuất hiệu quả hơn (với cùng lượng đầu vào).

Hạn ngạch nhập khẩu giới hạn số lượng hàng hóa được nhập, làm giảm nguồn cung và thường dẫn đến tăng giá hàng hóa nhập khẩu trên thị trường nội địa, đồng thời giảm sự lựa chọn cho người tiêu dùng.

Thuế quan là một loại thuế nhập khẩu, làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu và thường nhằm bảo hộ sản xuất trong nước.

Chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) mô tả cách quá trình sản xuất của một sản phẩm được phân chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, và mỗi giai đoạn có thể được thực hiện ở các quốc gia khác nhau để tận dụng lợi thế về chi phí, kỹ năng hoặc nguồn lực.

Thuế chống bán phá giá là các biện pháp thương mại mà các quốc gia áp dụng để chống lại hành vi bán phá giá. Mục đích là để bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi thiệt hại do hàng nhập khẩu bán phá giá gây ra.

Một trong những lý do được viện dẫn để bảo hộ thương mại là bảo vệ các ngành công nghiệp non trẻ (infant industries) trong nước, cho phép chúng có thời gian phát triển và trở nên cạnh tranh hơn trước khi đối mặt với cạnh tranh quốc tế. Tuy nhiên, tính hiệu quả của chính sách này vẫn còn gây tranh cãi.

Thương mại nội khối (intra-industry trade) là việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ trong cùng một ngành công nghiệp. Ví dụ, một quốc gia vừa xuất khẩu vừa nhập khẩu ô tô. Hiện tượng này phổ biến trong thương mại giữa các nước phát triển.

Quy tắc xuất xứ xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Điều này quan trọng để xác định hàng hóa có đủ điều kiện để được hưởng thuế quan ưu đãi theo các hiệp định thương mại, hoặc để áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (như thuế chống bán phá giá) đối với hàng hóa từ một quốc gia cụ thể.

Yêu cầu giấy phép nhập khẩu là một hình thức rào cản hành chính, vì nó tạo ra thủ tục và quy định hành chính phức tạp, có thể làm chậm hoặc hạn chế nhập khẩu.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải đối xử bình đẳng với tất cả các thành viên khác. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào được dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Phá giá đồng tiền làm cho hàng hóa xuất khẩu của quốc gia đó trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài, và hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người tiêu dùng trong nước, từ đó lý thuyết là cải thiện cán cân thương mại (tuy nhiên hiệu quả thực tế còn phụ thuộc nhiều yếu tố, ví dụ điều kiện Marshall-Lerner).

Giao dịch thương mại quốc tế cốt lõi là hoạt động mua bán hàng hóa và dịch vụ vượt qua biên giới quốc gia.