Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Nguyên tắc giá gốc yêu cầu tài sản phải được ghi nhận ban đầu theo giá mua hoặc giá thành thực tế tại thời điểm mua hoặc hình thành tài sản. Giá gốc là cơ sở đáng tin cậy và khách quan để ghi nhận tài sản trong kế toán.

Theo Mục lục Ngân sách Nhà nước, các khoản thu ngân sách nhà nước thường được phân loại thành: Thuế, phí, lệ phí (các khoản thu mang tính bắt buộc); Thu từ hoạt động sự nghiệp (thu từ các hoạt động dịch vụ công do đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện); và Thu khác (các khoản thu không thuộc hai loại trên).

Khi mua sắm tài sản cố định bằng nguồn vốn ngân sách cấp, tài sản của đơn vị tăng lên (tài sản cố định tăng) và đồng thời nguồn vốn hình thành tài sản đó cũng tăng lên (vốn chủ sở hữu, cụ thể là nguồn vốn ngân sách tăng). Nghiệp vụ này phản ánh sự gia tăng tài sản và nguồn vốn của đơn vị.

Kiểm toán nhà nước là cơ quan kiểm tra tài chính tối cao của nhà nước, có chức năng kiểm toán việc quản lý và sử dụng ngân sách, tiền và tài sản nhà nước. Vai trò chính của Kiểm toán nhà nước là đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và tuân thủ pháp luật trong quản lý tài chính công.

Thuyết minh báo cáo tài chính là một bộ phận không thể tách rời của báo cáo tài chính, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin chi tiết, giải thích các chỉ tiêu, chính sách kế toán và các thông tin bổ sung khác, giúp người sử dụng báo cáo tài chính hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của đơn vị.

Mặc dù bảo mật thông tin là quan trọng, nhưng `tính bảo mật tuyệt đối` không được coi là một trong những yêu cầu cơ bản hàng đầu đối với thông tin kế toán công so với tính thích hợp, đáng tin cậy và kịp thời. Các yêu cầu này đảm bảo thông tin hữu ích cho việc ra quyết định.

Khóa sổ kế toán là một nghiệp vụ quan trọng để đảm bảo tính chính xác và khép kín của dữ liệu kế toán. Trong Kế toán công, việc khóa sổ kế toán thường được thực hiện định kỳ, đặc biệt là vào cuối kỳ kế toán năm để chuẩn bị cho việc lập báo cáo tài chính năm.

Kiểm toán hoạt động (hay còn gọi là kiểm toán hiệu quả) tập trung vào việc đánh giá hiệu quả, tính kinh tế và hiệu lực của các hoạt động, chương trình, dự án hoặc tổ chức. Trong lĩnh vực công, kiểm toán hoạt động đặc biệt quan trọng để đảm bảo nguồn lực công được sử dụng một cách hiệu quả nhất.

Mục tiêu cốt lõi của Kế toán công là cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời về tình hình tài chính, hoạt động của các đơn vị trong khu vực công, hỗ trợ các nhà quản lý và các bên liên quan đưa ra quyết định hiệu quả.

Trong kế toán công, đặc biệt là kế toán ngân sách và quỹ, `Quỹ` là một thực thể kế toán riêng biệt để quản lý và báo cáo về các nguồn lực được giới hạn cho các mục đích cụ thể, tuân thủ các quy định hoặc hạn chế.

Phương pháp kế toán dồn tích là phương pháp kế toán phổ biến trong Kế toán công, theo đó, các giao dịch và sự kiện kinh tế được ghi nhận vào thời điểm phát sinh, không phụ thuộc vào dòng tiền. Điều này giúp phản ánh chính xác hơn tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của đơn vị.

Tài khoản ngoài bảng cân đối kế toán được sử dụng để theo dõi các tài sản, vật tư, tiền vốn mà đơn vị đang quản lý, sử dụng nhưng chưa chính thức thuộc quyền sở hữu của đơn vị (ví dụ: tài sản thuê ngoài, vật tư nhận giữ hộ...). Các khoản mục này không thỏa mãn định nghĩa về tài sản hoặc nợ phải trả để ghi nhận trong bảng cân đối kế toán.

Dự toán ngân sách là một kế hoạch tài chính quan trọng trong khu vực công, thể hiện các khoản thu và chi dự kiến trong một năm tài chính, được phê duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền. Nó là cơ sở pháp lý cho việc thực hiện thu chi ngân sách.

Kế toán công chủ yếu điều chỉnh hoạt động kế toán trong khu vực công, bao gồm các đơn vị hành chính, sự nghiệp công lập và các tổ chức chính trị - xã hội sử dụng vốn nhà nước. Doanh nghiệp tư nhân thuộc khu vực kinh tế tư nhân, chịu sự điều chỉnh của kế toán doanh nghiệp.

Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ phận kế toán, chịu trách nhiệm tổ chức, điều hành và kiểm soát toàn bộ công tác kế toán của đơn vị. Chức năng chính của kế toán trưởng là đảm bảo hệ thống kế toán hoạt động hiệu quả, tuân thủ pháp luật và cung cấp thông tin tài chính trung thực, hợp lý.

Trong bối cảnh hiện nay, yêu cầu về minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả sử dụng nguồn lực công ngày càng cao. Kế toán công phải đối mặt với thách thức lớn trong việc cung cấp thông tin đáng tin cậy, kịp thời và đáp ứng được các yêu cầu này, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, `Vốn chủ sở hữu` thể hiện các quỹ và nguồn vốn hình thành từ ngân sách nhà nước cấp, hoạt động sự nghiệp và các nguồn khác. Các quỹ như Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp và Quỹ khen thưởng phúc lợi là các thành phần chính của vốn chủ sở hữu trong đơn vị sự nghiệp công lập.

Vai trò cốt lõi và quan trọng nhất của Kế toán công đối với xã hội là đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính công. Thông tin kế toán công chính xác, kịp thời và minh bạch là cơ sở để giám sát việc sử dụng nguồn lực công, phòng chống tham nhũng và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phục vụ lợi ích chung của xã hội.

Sự khác biệt cốt lõi nằm ở môi trường pháp lý và mục tiêu. Kế toán công hoạt động trong khuôn khổ pháp luật về ngân sách và quản lý tài sản công, hướng đến việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực công. Kế toán doanh nghiệp tập trung vào lợi nhuận và tuân thủ luật doanh nghiệp và chuẩn mực kế toán doanh nghiệp.

Đơn vị hành chính nhà nước là các tổ chức được thành lập để thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Nguồn kinh phí hoạt động chính của các đơn vị này thường được cấp từ ngân sách nhà nước, thông qua dự toán ngân sách được phê duyệt.

Mục lục Ngân sách Nhà nước là bảng danh mục chuẩn hóa, thống nhất dùng để phân loại các khoản thu và chi của ngân sách nhà nước theo các tiêu chí khác nhau (ngành, lĩnh vực, nội dung kinh tế...). MLNSNN giúp cho việc quản lý, hạch toán và báo cáo ngân sách được thống nhất, minh bạch và hiệu quả.

Chi phí hoạt động trong Kế toán công thường bao gồm các chi phí liên quan đến hoạt động thường xuyên của đơn vị, như chi lương, chi quản lý hành chính, chi dịch vụ công... Chi mua sắm tài sản cố định và chi đầu tư xây dựng cơ bản thường được phân loại là chi đầu tư phát triển, còn chi trả nợ gốc vay là chi trả nợ.

Báo cáo tình hình tài chính (hay còn gọi là Bảng cân đối kế toán) là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát tình hình tài sản và nguồn vốn của đơn vị tại một thời điểm nhất định. Bằng cách so sánh Báo cáo tình hình tài chính giữa đầu kỳ và cuối kỳ, có thể thấy được sự biến động (tăng, giảm) của tài sản và nguồn vốn trong kỳ.

Chế độ Kế toán Hành chính sự nghiệp được áp dụng cho các đơn vị hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức có sử dụng ngân sách nhà nước. Ngân hàng thương mại cổ phần là doanh nghiệp hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và chế độ kế toán doanh nghiệp, không thuộc đối tượng áp dụng chế độ này.

Phương pháp ghi sổ kép, nền tảng của kế toán hiện đại, dựa trên nguyên tắc cân đối kế toán. Mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh đều được ghi nhận đồng thời vào ít nhất hai tài khoản có liên quan, theo hai chiều hướng đối ứng nhau (Nợ và Có), đảm bảo sự cân bằng giữa tài sản và nguồn vốn.

Niên độ kế toán trong Kế toán công (và kế toán nói chung ở Việt Nam) thường được xác định theo năm dương lịch, bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 và kết thúc vào ngày 31 tháng 12 hàng năm. Đây là quy định chung để đảm bảo tính thống nhất và so sánh được giữa các kỳ kế toán.

Trong Kế toán công, báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu ít được nhấn mạnh hơn so với ba báo cáo còn lại. Các báo cáo chủ yếu tập trung vào tình hình tài chính, kết quả hoạt động và lưu chuyển tiền tệ của đơn vị công để phục vụ quản lý và giám sát.

Nguyên tắc hoạt động liên tục là một giả định cơ bản trong kế toán, bao gồm cả kế toán công. Nó cho phép đơn vị lập báo cáo tài chính dựa trên giả định hoạt động liên tục, trừ khi có bằng chứng ngược lại.

Theo nguyên tắc quản lý ngân sách, số dư dự toán chi ngân sách chưa sử dụng hết trong năm tài chính thường phải nộp trả lại ngân sách nhà nước. Việc chuyển số dư sang năm sau hoặc sử dụng cho mục đích khác thường không được phép, trừ khi có quy định đặc biệt.

Quy trình quản lý ngân sách nhà nước thường bắt đầu bằng giai đoạn lập dự toán ngân sách. Trong giai đoạn này, các đơn vị, các cấp chính quyền xây dựng kế hoạch thu chi ngân sách cho năm tài chính tiếp theo. Sau khi dự toán được phê duyệt, các giai đoạn chấp hành, quyết toán và kiểm toán ngân sách sẽ diễn ra theo trình tự.