Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế

Neo tỷ giá (pegged exchange rate) là một hệ thống tỷ giá hối đoái trong đó một quốc gia gắn giá trị đồng tiền của mình với giá trị của một đồng tiền khác (thường là đồng tiền mạnh) hoặc một rổ tiền tệ, và can thiệp vào thị trường ngoại hối để duy trì tỷ giá này trong một biên độ nhất định.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm nhấn mạnh rằng lợi thế so sánh có thể thay đổi theo giai đoạn phát triển của sản phẩm, từ giai đoạn mới ra mắt (đổi mới công nghệ) đến giai đoạn trưởng thành (tiêu chuẩn hóa sản xuất) và suy thoái (chi phí thấp).

Mô hình Ricardian tập trung vào sự khác biệt về năng suất lao động (công nghệ sản xuất) giữa các quốc gia là nguồn gốc chính của lợi thế so sánh và lợi ích từ thương mại.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư nước ngoài có quyền kiểm soát và quản lý hoạt động của doanh nghiệp ở nước nhận đầu tư, thường thông qua việc thành lập hoặc mua lại cơ sở sản xuất.

Hiệu ứng J-curve xảy ra do trong ngắn hạn, lượng nhập khẩu có thể không giảm ngay lập tức trong khi giá trị nhập khẩu tính bằng đồng nội tệ tăng lên do phá giá, làm cán cân thương mại xấu đi trước khi cải thiện khi lượng xuất khẩu tăng và lượng nhập khẩu giảm trong dài hạn.

Trong dài hạn, cách bền vững nhất để giảm thâm hụt cán cân vãng lai là cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, làm cho hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu hấp dẫn hơn, từ đó tăng xuất khẩu và giảm nhập khẩu một cách tự nhiên.

Tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh, mặc dù có mục đích bảo vệ sức khỏe và an toàn, có thể được sử dụng như một rào cản thương mại tinh vi, khó định lượng và dễ gây tranh cãi do tính chủ quan trong việc áp dụng và đánh giá.

Chính sách tài khóa mở rộng làm tăng lãi suất, thu hút vốn nước ngoài, tăng cầu nội tệ, làm tỷ giá hối đoái tăng. Tuy nhiên, với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước phải bằng lãi suất thế giới, nên sản lượng không đổi (crowding-out hoàn toàn).

Mục tiêu chính của AFTA là tạo ra một khu vực thương mại tự do bằng cách loại bỏ thuế quan và các hàng rào phi thuế quan đối với thương mại hàng hóa giữa các quốc gia thành viên ASEAN.

Hợp đồng kỳ hạn (forward contract) cho phép các bên thỏa thuận tỷ giá hối đoái cho một giao dịch ngoại tệ cụ thể sẽ diễn ra trong tương lai, giúp phòng ngừa rủi ro biến động tỷ giá.

Nguyên tắc MFN yêu cầu một quốc gia thành viên WTO phải dành cho bất kỳ quốc gia thành viên nào một ưu đãi thương mại thì cũng phải dành ưu đãi đó cho tất cả các quốc gia thành viên khác.

Thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng các quốc gia sẽ xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ có tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Cán cân ngân sách nhà nước là một khái niệm trong tài chính công, phản ánh thu chi của chính phủ, không thuộc cán cân thanh toán quốc tế, vốn ghi lại các giao dịch kinh tế giữa một quốc gia và phần còn lại của thế giới.

Giá cả hàng hóa xuất khẩu ảnh hưởng đến lượng cung ngoại hối (di chuyển dọc theo đường cung), chứ không làm dịch chuyển toàn bộ đường cung ngoại hối. Các yếu tố như thu nhập của người nước ngoài (nhu cầu hàng nhập khẩu từ nước ngoài), lãi suất trong nước (thu hút vốn nước ngoài), và kỳ vọng tỷ giá đều làm dịch chuyển đường cung ngoại hối.

Liên minh thuế quan bao gồm khu vực thương mại tự do và thêm vào đặc điểm áp dụng biểu thuế quan chung đối với các nước ngoài khối.

Tỷ lệ trao đổi thương mại là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu của một quốc gia, phản ánh sức mua của hàng xuất khẩu so với hàng nhập khẩu.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội, tức là quốc gia nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội thấp hơn so với quốc gia khác.

Giao dịch giao ngay (spot transaction) là giao dịch mua bán ngoại tệ được thực hiện `ngay tại chỗ`, với tỷ giá được thỏa thuận tại thời điểm giao dịch và việc thanh toán thường diễn ra trong vòng hai ngày làm việc.

Thuyết `Lợi thế cạnh tranh quốc gia` của Porter (Mô hình kim cương) nhấn mạnh vai trò của môi trường cạnh tranh trong nước, điều kiện yếu tố sản xuất, điều kiện nhu cầu trong nước, và các ngành công nghiệp hỗ trợ liên quan trong việc tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh cho một quốc gia trong thương mại quốc tế.

Mô hình trọng lực (Gravity Model) dự đoán rằng thương mại giữa hai quốc gia tỷ lệ thuận với quy mô kinh tế (thường đo bằng GDP) của cả hai quốc gia và tỷ lệ nghịch với khoảng cách địa lý giữa chúng. Quy mô kinh tế lớn hơn tạo ra cả khả năng cung và cầu thương mại lớn hơn.

Hội nhập kinh tế theo chiều sâu vượt ra ngoài việc loại bỏ các rào cản thương mại truyền thống, bao gồm sự phối hợp chính sách sâu rộng trong nhiều lĩnh vực như tiêu chuẩn sản phẩm, chính sách cạnh tranh, chính sách môi trường, và thậm chí cả chính sách tiền tệ và tài khóa.

Lãi suất trong nước tăng làm tăng sức hấp dẫn của tài sản trong nước, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, do đó tăng cầu ngoại hối để đầu tư vào trong nước.

Trong ngắn hạn, tỷ giá hối đoái thả nổi hoàn toàn được xác định bởi lực lượng cung và cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại hối, phản ánh các giao dịch thương mại, đầu tư và đầu cơ.

Tỷ giá hối đoái cố định là một công cụ của chính sách tiền tệ, không trực tiếp can thiệp vào dòng chảy thương mại như thuế quan, hạn ngạch hay trợ cấp.

Khi so sánh GDP danh nghĩa giữa các quốc gia, sự khác biệt về tỷ giá hối đoái có thể làm sai lệch sự so sánh thực tế về quy mô kinh tế. Để khắc phục, thường sử dụng GDP theo ngang giá sức mua (PPP) để loại bỏ ảnh hưởng của tỷ giá.

Với tỷ giá hối đoái cố định và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tiền tệ mở rộng không có tác dụng làm tăng sản lượng. Bất kỳ nỗ lực nào để giảm lãi suất trong nước (thông qua chính sách tiền tệ mở rộng) sẽ dẫn đến dòng vốn chảy ra nước ngoài, làm giảm cung tiền trong nước và đưa lãi suất trở lại mức ban đầu để duy trì tỷ giá cố định. Do đó, sản lượng và tỷ giá hối đoái không thay đổi.

Điều kiện Marshall-Lerner khẳng định rằng phá giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thương mại nếu tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu theo giá (tính theo giá trị tuyệt đối) lớn hơn 1.

Viện trợ tài chính cho các quốc gia đang phát triển chủ yếu là chức năng của các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), không phải WTO.

Để thu hút đầu tư nước ngoài, các quốc gia có thể nới lỏng các quy định về lao động và môi trường, dẫn đến tình trạng `chạy đua xuống đáy`, tức là các tiêu chuẩn lao động và môi trường bị hạ thấp để tạo lợi thế cạnh tranh thu hút vốn đầu tư.

Lập luận bảo hộ thương mại thường bỏ qua chi phí cơ hội, tức là việc bảo hộ một ngành có thể lấy đi nguồn lực và cơ hội phát triển của các ngành khác có lợi thế so sánh hơn, và có thể dẫn đến phân bổ nguồn lực kém hiệu quả trên toàn nền kinh tế.