Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nguyên lý kế toán

Tài khoản `Phải thu khách hàng` (Accounts Receivable) phản ánh số tiền mà khách hàng còn nợ doanh nghiệp do mua hàng hóa hoặc dịch vụ chịu. Đây là một loại tài sản ngắn hạn và theo quy tắc kế toán, tài sản có số dư bên NỢ.

Lợi nhuận gộp (Gross Profit) là chỉ tiêu quan trọng trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, thể hiện hiệu quả hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp. Nó được tính bằng cách lấy Doanh thu thuần trừ đi Giá vốn hàng bán.

Hệ thống kế toán kép (Double-entry bookkeeping) là nền tảng của kế toán hiện đại. Theo nguyên tắc này, mỗi giao dịch kinh tế sẽ ảnh hưởng đến ít nhất hai tài khoản và luôn đảm bảo sự cân bằng của phương trình kế toán (Tổng Nợ = Tổng Có).

Hàng tồn kho (Inventory) là tài sản được doanh nghiệp nắm giữ để bán trong kỳ hoạt động kinh doanh bình thường, đang trong quá trình sản xuất để bán hoặc để sử dụng trong sản xuất, kinh doanh. Do đó, hàng tồn kho thường được phân loại là tài sản ngắn hạn vì dự kiến sẽ được bán hoặc sử dụng trong vòng một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement) tập trung vào việc theo dõi và báo cáo về dòng tiền vào và dòng tiền ra của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Nó phân loại dòng tiền thành ba hoạt động chính: hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính.

Phần mềm kế toán mang lại nhiều ưu điểm như tăng tốc độ, giảm sai sót và cải thiện khả năng phân tích. Tuy nhiên, phần mềm không thể đảm bảo hoàn toàn tính chính xác của báo cáo tài chính nếu dữ liệu đầu vào không chính xác hoặc người dùng thao tác sai. Tính chính xác vẫn phụ thuộc vào người sử dụng và quy trình kiểm soát.

Sự khác biệt giữa lợi nhuận kế toán và lợi nhuận chịu thuế chủ yếu phát sinh do sự khác biệt giữa quy định của luật thuế và chuẩn mực kế toán. Một số khoản mục có thể được ghi nhận là chi phí theo kế toán nhưng không được trừ khi tính thuế, hoặc ngược lại. Chuẩn mực kế toán tập trung vào việc trình bày trung thực, còn luật thuế nhằm mục đích thu ngân sách nhà nước.

Tỷ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là một tỷ số thanh khoản quan trọng, được tính bằng cách chia tài sản ngắn hạn cho nợ ngắn hạn. Nó được sử dụng để đánh giá khả năng của doanh nghiệp trong việc thanh toán các khoản nợ ngắn hạn bằng tài sản ngắn hạn hiện có.

Khi mua máy móc bằng tiền mặt, một tài sản (Máy móc) tăng lên và một tài sản khác (Tiền mặt) giảm đi với cùng một lượng. Do đó, tổng tài sản, tổng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu không thay đổi, phương trình kế toán vẫn cân bằng.

Phương pháp kiểm kê hàng tồn kho định kỳ (Periodic Inventory System) chỉ thực hiện kiểm kê hàng tồn kho thực tế vào cuối kỳ kế toán để xác định số lượng hàng tồn kho cuối kỳ và tính giá vốn hàng bán. Ngược lại, phương pháp kiểm kê thường xuyên (Perpetual Inventory System) cập nhật liên tục số lượng hàng tồn kho sau mỗi giao dịch mua và bán.

Phát hành cổ phiếu cho nhà đầu tư là một nghiệp vụ làm tăng vốn chủ sở hữu. Khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu, vốn góp của chủ sở hữu tăng lên. Các lựa chọn khác (trả nợ vay, mua hàng tồn kho, trả cổ tức) không làm tăng vốn chủ sở hữu.

Lợi nhuận giữ lại (Retained Earnings) là một phần của vốn chủ sở hữu, thể hiện tổng lợi nhuận sau thuế mà doanh nghiệp đã tích lũy được qua các kỳ hoạt động và chưa được chia cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Phần lợi nhuận này thường được giữ lại để tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh.

Phương pháp khấu hao đường thẳng (Straight-line Depreciation) phân bổ đều chi phí khấu hao của tài sản trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của nó. Công thức tính dựa trên giá trị ban đầu của tài sản, giá trị thanh lý ước tính và thời gian sử dụng hữu ích.

Mục đích chính của kiểm toán báo cáo tài chính (Financial Statement Audit) là cung cấp một ý kiến độc lập về việc liệu báo cáo tài chính có được trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ chuẩn mực kế toán được áp dụng hay không. Kiểm toán không nhằm mục đích phát hiện gian lận hay thay thế bộ phận kế toán.

Báo cáo tài chính hợp nhất (Consolidated Financial Statements) là cần thiết đối với các tập đoàn kinh tế vì nó cung cấp một bức tranh tổng quan và toàn diện về tình hình tài chính và kết quả hoạt động của toàn bộ tập đoàn như một thực thể kinh tế duy nhất. Điều này giúp các nhà đầu tư, chủ nợ và các bên liên quan khác có cái nhìn rõ ràng về sức mạnh tài chính của tập đoàn.

Theo quy tắc kế toán, các tài khoản Chi phí và Tài sản tăng lên được ghi NỢ (Debit), trong khi các tài khoản Doanh thu, Vốn chủ sở hữu và Nợ phải trả tăng lên được ghi CÓ (Credit). Do đó, Chi phí được ghi NỢ.

Báo cáo vốn chủ sở hữu (Statement of Owner`s Equity) trình bày chi tiết về sự thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Nó bao gồm các yếu tố như vốn đầu tư ban đầu, lợi nhuận giữ lại, cổ tức đã trả và các giao dịch khác ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu.

Hàng tồn kho là một loại tài sản ngắn hạn và được trình bày trên Bảng cân đối kế toán. Các lựa chọn còn lại (Doanh thu bán hàng, Chi phí lương, Giá vốn hàng bán) là các tài khoản thuộc Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Nguyên tắc giá gốc (Historical Cost) quy định rằng tài sản phải được ghi nhận ban đầu theo giá gốc tại thời điểm mua. Giá gốc là giá phí thực tế mà doanh nghiệp đã bỏ ra để có được tài sản đó.

Kỳ kế toán (Accounting Period) là một khoảng thời gian cụ thể (ví dụ: tháng, quý, năm) mà doanh nghiệp sử dụng để thu thập, xử lý và báo cáo thông tin kế toán. Mục đích là để đánh giá hiệu quả hoạt động và tình hình tài chính trong khoảng thời gian đó.

Phương trình kế toán cơ bản là Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu. Nó thể hiện mối quan hệ cân bằng giữa các nguồn lực kinh tế mà doanh nghiệp kiểm soát (Tài sản) và các quyền đối với các nguồn lực đó (Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu).

Bút toán điều chỉnh (Adjusting Entries) được lập vào cuối kỳ kế toán để đảm bảo nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc dồn tích được tuân thủ. Mục đích chính là phân bổ doanh thu và chi phí cho đúng kỳ kế toán mà chúng phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm dòng tiền.

Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) là báo cáo tài chính trình bày Tài sản, Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể, thường là cuối kỳ kế toán. Nó cho thấy tình hình tài chính và cơ cấu vốn của doanh nghiệp.

Nguyên tắc thận trọng (Conservatism) yêu cầu kế toán viên phải thận trọng trong việc ước tính và ghi nhận. Khi có nhiều phương án kế toán, nên chọn phương án ít lạc quan nhất về tài sản và doanh thu, và bi quan nhất về nợ phải trả và chi phí. Điều này có nghĩa là ghi nhận chi phí khi có khả năng xảy ra và doanh thu khi chắc chắn thu được.

Phương pháp FIFO (First-In, First-Out) giả định rằng hàng tồn kho nào nhập kho trước sẽ được xuất kho và bán ra trước. Do đó, giá vốn hàng bán sẽ được tính theo giá của lô hàng nhập kho đầu tiên, và hàng tồn kho cuối kỳ sẽ bao gồm các lô hàng nhập kho gần nhất.

Nguyên tắc phù hợp (Matching) yêu cầu doanh thu và chi phí phải được ghi nhận trong cùng một kỳ kế toán khi chúng có liên quan đến nhau, không phụ thuộc vào dòng tiền. Điều này đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh chính xác hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong kỳ.

Chi phí sản phẩm (product costs) là các chi phí liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất sản phẩm (nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung). Chi phí thời kỳ (period costs) là các chi phí không liên quan trực tiếp đến sản xuất, mà liên quan đến hoạt động quản lý và bán hàng, ví dụ như chi phí quản lý doanh nghiệp.

Các giả định kế toán cơ bản bao gồm giả định hoạt động liên tục, giả định đơn vị tiền tệ và giả định kỳ kế toán. Giả định lợi nhuận tối đa hóa không phải là một giả định kế toán cơ bản, mà là một mục tiêu kinh doanh phổ biến.

Khi thanh toán nợ phải trả bằng tiền mặt, cả tài sản (Tiền mặt) và nợ phải trả đều giảm đi một lượng tương ứng. Điều này làm giảm cả tổng tài sản và tổng nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán, nhưng phương trình kế toán vẫn cân bằng.

Nguyên tắc nhất quán (Consistency Principle) yêu cầu doanh nghiệp phải áp dụng nhất quán các phương pháp và chính sách kế toán từ kỳ này sang kỳ khác. Nguyên tắc này đặc biệt quan trọng khi so sánh báo cáo tài chính giữa các kỳ của cùng một doanh nghiệp, giúp đảm bảo tính so sánh được và dễ dàng nhận thấy xu hướng phát triển.