Đề 11 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thị trường chứng khoán

Thanh khoản (liquidity) của cổ phiếu thể hiện khả năng mua bán cổ phiếu một cách nhanh chóng, dễ dàng và với chi phí giao dịch thấp, không gây ra biến động giá lớn. Cổ phiếu có thanh khoản cao dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt và ngược lại.

Chia tách cổ phiếu (stock split) là việc công ty chia nhỏ mệnh giá cổ phiếu, làm giảm giá cổ phiếu trên thị trường nhưng đồng thời tăng số lượng cổ phiếu mà nhà đầu tư nắm giữ theo tỷ lệ tương ứng. Tổng giá trị danh mục đầu tư của nhà đầu tư không thay đổi ngay lập tức, nhưng về mặt tâm lý có thể làm cổ phiếu hấp dẫn hơn với nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Lệnh MP (Market Order) là lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường, đảm bảo giao dịch được thực hiện nhanh chóng. Lệnh LO (Limit Order) là lệnh mua/bán chứng khoán tại một mức giá xác định trước hoặc tốt hơn, đảm bảo giá thực hiện theo mong muốn nhưng có thể không được khớp lệnh nếu giá thị trường không đạt đến mức giá giới hạn.

Nhà đầu tư tổ chức (institutional investor) là các tổ chức chuyên nghiệp thực hiện đầu tư chứng khoán với quy mô vốn lớn, bao gồm các quỹ đầu tư (quỹ tương hỗ, quỹ hưu trí, quỹ đầu cơ...), công ty bảo hiểm, ngân hàng đầu tư, các tổ chức tài chính khác, và các tổ chức nhà nước.

Lệnh ATO (At-The-Opening) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh này chỉ được nhập vào hệ thống trong phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa (ví dụ: 9h00 đến 9h15 trên sàn HOSE).

VN-Index là chỉ số chứng khoán đại diện cho toàn bộ thị trường, được tính toán dựa trên biến động giá của một rổ cổ phiếu tiêu biểu niêm yết trên sàn HOSE. Nó phản ánh xu hướng chung của thị trường chứng khoán.

IPO (Initial Public Offering) là quá trình một công ty tư nhân lần đầu tiên chào bán cổ phiếu ra công chúng, chuyển đổi thành công ty đại chúng và niêm yết trên sàn chứng khoán để huy động vốn từ nhà đầu tư.

Nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng rút vốn khỏi thị trường chứng khoán mới nổi khi rủi ro kinh tế vĩ mô toàn cầu gia tăng (ví dụ: khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế), hoặc khi đồng nội tệ của thị trường mới nổi mất giá so với đồng tiền mạnh (USD), do lo ngại rủi ro và mong muốn bảo toàn vốn.

Phân tích cơ bản (fundamental analysis) là phương pháp đánh giá giá trị nội tại của cổ phiếu dựa trên việc phân tích các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp như báo cáo tài chính, mô hình kinh doanh, ngành nghề, đội ngũ quản lý, và triển vọng phát triển.

Đầu tư giá trị (value investing) là trường phái đầu tư dựa trên việc tìm kiếm và mua cổ phiếu của các công ty tốt, có nền tảng cơ bản vững chắc nhưng đang bị thị trường định giá thấp hơn giá trị nội tại thực sự của chúng. Nhà đầu tư giá trị tin rằng giá cổ phiếu sẽ điều chỉnh về giá trị thực trong dài hạn.

Cổ tức (dividend) là một phần lợi nhuận sau thuế của công ty được chia cho các cổ đông hiện hữu, thường được trả bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu, thể hiện lợi ích mà cổ đông nhận được từ việc sở hữu cổ phần của công ty.

Công ty chứng khoán (securities company) là tổ chức trung gian trên thị trường chứng khoán, cung cấp các dịch vụ chính như môi giới mua bán chứng khoán, tư vấn đầu tư, lưu ký và quản lý chứng khoán cho khách hàng, tự doanh chứng khoán, và bảo lãnh phát hành chứng khoán.

Khi lãi suất điều hành tăng, chi phí vay vốn của doanh nghiệp tăng lên, ảnh hưởng đến lợi nhuận và triển vọng tăng trưởng. Đồng thời, lãi suất tiền gửi ngân hàng tăng lên, làm tăng tính hấp dẫn của kênh đầu tư ít rủi ro này so với cổ phiếu, có thể khiến dòng tiền dịch chuyển khỏi thị trường chứng khoán.

`Blue-chip` là thuật ngữ chỉ cổ phiếu của các công ty hàng đầu, có vị thế vững chắc trên thị trường, thường có lịch sử lợi nhuận và cổ tức ổn định, ít biến động và được coi là an toàn hơn so với các cổ phiếu khác.

Lạm phát thường khiến ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiểm soát, làm tăng chi phí vốn của doanh nghiệp và giảm sức hấp dẫn tương đối của cổ phiếu so với các kênh đầu tư khác như trái phiếu hoặc tiền gửi tiết kiệm, do đó có thể gây áp lực giảm giá lên thị trường chứng khoán.

Mục tiêu chính của việc công bố thông tin trên thị trường chứng khoán là bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư bằng cách cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời và chính xác về các công ty niêm yết và thị trường, từ đó giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và đảm bảo tính minh bạch, công bằng của thị trường.

Các yếu tố vĩ mô là các yếu tố kinh tế tổng thể, có ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế và thị trường chứng khoán nói chung. Kết quả kinh doanh của một công ty cụ thể là yếu tố vi mô, chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu của công ty đó, không phải là yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến toàn thị trường.

Rủi ro pha loãng cổ phiếu (dilution risk) xảy ra khi công ty phát hành thêm cổ phiếu mới (ví dụ: phát hành thêm cổ phiếu, phát hành quyền mua cổ phiếu), làm tăng tổng số lượng cổ phiếu đang lưu hành, dẫn đến giảm tỷ lệ sở hữu và lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS) của các cổ đông hiện hữu, trừ khi lợi nhuận của công ty tăng trưởng tương ứng.

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio) là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu hiện tại và lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS) của doanh nghiệp, cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả giá bao nhiêu đồng cho mỗi đồng lợi nhuận của công ty, thường được dùng để so sánh mức định giá giữa các cổ phiếu hoặc so với trung bình ngành.

`Bong bóng chứng khoán` (stock market bubble) là tình trạng giá cổ phiếu tăng lên mức quá cao và phi lý so với giá trị nội tại thực sự của doanh nghiệp, thường được thúc đẩy bởi tâm lý đầu cơ, kỳ vọng quá mức và sự hưng phấn quá độ của nhà đầu tư. Bong bóng thường kết thúc bằng sự sụp đổ giá mạnh khi nhà đầu tư nhận ra sự phi lý này.

Rủi ro hệ thống (systematic risk) hay còn gọi là rủi ro thị trường, là loại rủi ro không thể đa dạng hóa được, xuất phát từ các yếu tố kinh tế vĩ mô, chính trị, xã hội... có tác động đến toàn bộ thị trường chứng khoán.

Room ngoại (Foreign Ownership Limit - FOL) là quy định giới hạn tỷ lệ cổ phần tối đa mà nhà đầu tư nước ngoài được phép sở hữu trong một công ty niêm yết tại Việt Nam, nhằm kiểm soát vốn ngoại và bảo vệ lợi ích quốc gia trong một số ngành.

Đường trung bình động (Moving Average - MA) là một chỉ báo kỹ thuật phổ biến, được sử dụng để làm mượt biến động giá, xác định xu hướng giá và các vùng hỗ trợ, kháng cự tiềm năng, giúp nhà đầu tư nhận diện tín hiệu mua bán.

Margin trading (giao dịch ký quỹ) cho phép nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy tài chính, vay tiền từ công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu, từ đó có thể giao dịch với khối lượng lớn hơn vốn tự có và gia tăng lợi nhuận (hoặc rủi ro).

Đa dạng hóa danh mục đầu tư (portfolio diversification) là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản...) hoặc nhiều cổ phiếu thuộc các ngành khác nhau, nhằm giảm thiểu rủi ro phi hệ thống (rủi ro đặc thù của từng công ty hoặc ngành) và ổn định lợi nhuận chung của danh mục.

Quyền chọn mua (call option) là một hợp đồng phái sinh cho phép người mua quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua một lượng tài sản cơ sở (ví dụ: cổ phiếu) với một mức giá xác định trước (giá thực hiện) vào hoặc trước một ngày xác định (ngày đáo hạn). Người mua quyền chọn mua kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ tăng.

`Thị trường con gấu` (bear market) hay thị trường giá xuống là giai đoạn thị trường chứng khoán có xu hướng giảm giá kéo dài, thường đi kèm với tâm lý bi quan, lo ngại về triển vọng kinh tế.

Sở giao dịch chứng khoán (Stock Exchange) là tổ chức vận hành thị trường giao dịch chứng khoán, cung cấp hạ tầng, quy tắc và giám sát hoạt động giao dịch, đảm bảo tính tập trung, minh bạch, công bằng và hiệu quả cho thị trường.

Bán khống (short selling) là nghiệp vụ bán cổ phiếu mà nhà đầu tư không thực sự sở hữu, bằng cách vay cổ phiếu từ công ty chứng khoán hoặc người khác để bán ra thị trường. Nhà đầu tư bán khống kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ giảm trong tương lai để mua lại cổ phiếu trả cho người cho vay và hưởng lợi từ chênh lệch giá.

Chỉ số Beta đo lường mức độ biến động giá của một cổ phiếu so với biến động của thị trường chung (thường được đại diện bởi một chỉ số thị trường như VN-Index). Beta > 1 cho thấy cổ phiếu biến động mạnh hơn thị trường, Beta < 1 cho thấy cổ phiếu biến động ít hơn thị trường, và Beta = 1 cho thấy cổ phiếu biến động tương đương thị trường.