Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Điều dưỡng cơ bản

Ho và hít thở sâu là các bài tập hô hấp quan trọng sau phẫu thuật. Hít thở sâu giúp nở phổi tối đa, tăng cường trao đổi khí. Ho giúp tống đờm dãi và dịch tiết ra khỏi đường thở, phòng ngừa xẹp phổi và viêm phổi sau mổ, đặc biệt ở bệnh nhân gây mê hoặc hạn chế vận động.

Nhịn ăn uống kéo dài trước phẫu thuật có thể dẫn đến hạ đường huyết (hypoglycemia), đặc biệt ở bệnh nhân có bệnh nền như tiểu đường hoặc trẻ em. Điều dưỡng cần theo dõi các dấu hiệu của hạ đường huyết như vã mồ hôi, run tay, chóng mặt, lú lẫn... và báo cáo bác sĩ kịp thời.

Chai dịch truyền đã hết dịch muối sinh lý (nếu không chứa máu hoặc dịch sinh học) thường được coi là chất thải thông thường hoặc chất thải tái chế, không thuộc loại chất thải lây nhiễm. Bơm kim tiêm, băng gạc thấm máu, và mẫu bệnh phẩm đều là chất thải y tế có nguy cơ lây nhiễm cao và cần được xử lý theo quy trình chất thải lây nhiễm.

Mục tiêu quan trọng nhất của ghi chép hồ sơ bệnh án là đảm bảo sự liên tục và hiệu quả trong giao tiếp thông tin giữa các thành viên trong nhóm chăm sóc sức khỏe (bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên...). Hồ sơ bệnh án là kênh thông tin chính xác và đầy đủ về tình trạng bệnh, quá trình điều trị và chăm sóc, giúp mọi người nắm bắt thông tin và phối hợp chăm sóc bệnh nhân tốt nhất.

Khi tiếp xúc với máu và dịch tiết của bệnh nhân, phương tiện phòng hộ cá nhân cơ bản và quan trọng nhất là áo choàng (hoặc áo scrubs), khẩu trang y tế và găng tay y tế. Các phương tiện này giúp bảo vệ da, niêm mạc và đường hô hấp của điều dưỡng khỏi phơi nhiễm với các tác nhân gây bệnh có trong máu và dịch tiết.

Tư thế nằm nghiêng đầu thấp (tư thế hồi sức) là an toàn nhất khi chăm sóc răng miệng cho bệnh nhân bất tỉnh. Tư thế này giúp dịch và chất thải trong miệng chảy ra ngoài, tránh nguy cơ hít sặc vào đường thở, gây viêm phổi hít.

Khi bệnh nhân khó thở, bước đầu tiên và quan trọng nhất là đánh giá mức độ khó thở (nhẹ, trung bình, nặng), tần số thở, kiểu thở, sử dụng cơ hô hấp phụ, SpO2, và các dấu hiệu liên quan khác (tím tái, vật vã...). Dựa trên đánh giá ban đầu, điều dưỡng sẽ có cơ sở để thực hiện các can thiệp tiếp theo như cho thở oxy, thay đổi tư thế, và báo cáo bác sĩ.

Giới tính ít có ảnh hưởng trực tiếp và đáng kể đến nhiệt độ cơ thể so với các yếu tố khác. Tuổi tác (trẻ sơ sinh và người già khó điều hòa nhiệt độ), mức độ hoạt động thể lực (tăng sinh nhiệt khi vận động), và thời gian trong ngày (nhiệt độ thấp nhất vào sáng sớm, cao nhất vào chiều tối) đều là những yếu tố ảnh hưởng rõ rệt đến nhiệt độ cơ thể.

Mục tiêu chính của việc sử dụng dung dịch sát khuẩn trong chăm sóc vết mổ nhiễm trùng là tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi sinh vật (vi khuẩn, nấm, virus) tại vết thương. Dung dịch sát khuẩn giúp giảm gánh nặng vi sinh vật, kiểm soát nhiễm trùng và tạo điều kiện cho quá trình lành thương.

Độ đàn hồi da là một dấu hiệu lâm sàng đánh giá tình trạng hydrat hóa của cơ thể. Da mất nước (dehydration) sẽ giảm độ đàn hồi, khi véo da và thả ra, da sẽ trở lại trạng thái ban đầu chậm hơn bình thường. Đây là một phương pháp đơn giản và nhanh chóng để đánh giá tình trạng mất nước ở bệnh nhân.

Theo dõi vị trí đặt kim luồn trong truyền dịch tĩnh mạch là rất quan trọng để phát hiện sớm các biến chứng tại chỗ như: tắc nghẽn đường truyền (dịch truyền chảy chậm hoặc ngừng chảy), viêm tĩnh mạch (sưng, nóng, đỏ, đau tại vị trí đặt kim), rò rỉ dịch truyền ra ngoài (phù nề, ẩm ướt vùng da xung quanh). Phát hiện sớm và xử trí kịp thời các biến chứng này giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả của truyền dịch.

Mạch cảnh và mạch bẹn là các mạch máu lớn, dễ bắt mạch và phản ánh tuần hoàn trung tâm. Kiểm tra mạch cảnh giúp đánh giá tuần hoàn máu lên não, còn mạch bẹn phản ánh tuần hoàn máu đến các cơ quan khác trong cơ thể. Khi bệnh nhân ngất xỉu, việc kiểm tra mạch cảnh và mạch bẹn giúp điều dưỡng nhanh chóng đánh giá tình trạng tuần hoàn và có hướng xử trí kịp thời.

Các dấu hiệu sinh tồn thường quy bao gồm nhiệt độ, huyết áp, nhịp tim và nhịp thở. Đường huyết mao mạch thường được đánh giá khi có chỉ định hoặc nghi ngờ bệnh nhân có vấn đề về đường huyết, không phải là dấu hiệu sinh tồn thường quy cho mọi bệnh nhân.

Ngộ độc oxy (oxygen toxicity) có thể xảy ra khi bệnh nhân thở oxy nồng độ cao trong thời gian dài. Các dấu hiệu sớm của ngộ độc oxy bao gồm đau ngực kiểu rát bỏng sau xương ức, ho khan, khó thở tăng lên. Các dấu hiệu khác như tím tái, lơ mơ có thể do nhiều nguyên nhân khác chứ không đặc hiệu cho ngộ độc oxy.

Dẫn lưu tư thế là kỹ thuật sử dụng trọng lực để hỗ trợ dẫn lưu dịch tiết (đờm, dịch mủ) từ các phân thùy phổi ra ngoài. Bằng cách đặt bệnh nhân ở các tư thế khác nhau, các dịch tiết sẽ chảy về phế quản lớn hơn và dễ dàng được tống ra ngoài khi ho hoặc hút đờm.

Cơ đùi ngoài (vastus lateralis) là vị trí tiêm bắp được khuyến cáo cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì nó nằm xa thần kinh tọa và các mạch máu lớn, giảm nguy cơ tổn thương và biến chứng.

Việc kiểm tra kỹ lưỡng thông tin trên túi máu (nhóm máu, Rh, số đơn vị máu, hạn sử dụng) và đối chiếu với thông tin bệnh nhân (tên, tuổi, nhóm máu, chỉ định truyền máu) là bước cực kỳ quan trọng để đảm bảo truyền máu an toàn, đúng loại máu và nhóm máu phù hợp, tránh tai biến do truyền nhầm nhóm máu.

Rửa tay thường quy là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, mục tiêu chính là loại bỏ hoặc giảm thiểu tối đa vi sinh vật gây bệnh trên tay, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm cho bệnh nhân và nhân viên y tế.

Thái độ phù hợp nhất của điều dưỡng khi chăm sóc bệnh nhân tâm thần là tôn trọng, thấu hiểu và kiên nhẫn. Bệnh nhân tâm thần cần được đối xử nhân văn, được lắng nghe và thấu hiểu những khó khăn của họ. Sự kiên nhẫn và đồng cảm của điều dưỡng có vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ tin tưởng và hỗ trợ quá trình điều trị.

Ngâm mình trong nước nóng có thể gây sốc nhiệt và nguy hiểm cho bệnh nhân hạ thân nhiệt, đặc biệt khi cơ thể đang ở trạng thái suy yếu. Các biện pháp làm ấm an toàn và hiệu quả hơn bao gồm ủ ấm bằng chăn ấm, sử dụng đèn sưởi (cẩn thận tránh bỏng), và truyền dịch làm ấm (theo chỉ định của bác sĩ) để làm ấm từ từ và ổn định thân nhiệt.

Massage trực tiếp lên vùng da tì đè có thể gây tổn thương mao mạch và làm tăng nguy cơ loét tì đè, đặc biệt khi da đã bị tổn thương hoặc đỏ. Các biện pháp phòng ngừa loét tì đè hiệu quả bao gồm thay đổi tư thế thường xuyên, sử dụng đệm chống loét, giữ da khô sạch, và khuyến khích bệnh nhân vận động sớm nếu có thể.

Nguyên tắc `5 đúng` trong sử dụng thuốc là nền tảng đảm bảo an toàn trong điều trị bằng thuốc, bao gồm: Đúng bệnh nhân (patient), Đúng thuốc (drug), Đúng liều dùng (dose), Đúng đường dùng (route), Đúng thời điểm (time). Các yếu tố khác có thể quan trọng nhưng không nằm trong cốt lõi của nguyên tắc `5 đúng`.

Giao tiếp hiệu quả với bệnh nhân đòi hỏi sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, tránh sử dụng thuật ngữ y tế chuyên môn phức tạp mà bệnh nhân không hiểu được. Các yếu tố quan trọng khác bao gồm lắng nghe tích cực, thể hiện sự đồng cảm, cung cấp thông tin rõ ràng, tôn trọng và xây dựng mối quan hệ tin tưởng với bệnh nhân.

Viêm phổi hít là nguy cơ hàng đầu và nguy hiểm nhất đối với bệnh nhân hôn mê do mất phản xạ bảo vệ đường thở (ho, nuốt). Dịch dạ dày, thức ăn hoặc nước bọt có thể trào ngược vào đường thở và gây viêm phổi. Các nguy cơ khác như loét tì đè, nhiễm trùng tiết niệu, suy dinh dưỡng cũng quan trọng nhưng viêm phổi hít có thể đe dọa tính mạng nhanh chóng hơn.

Bôi trơn ống thông tiểu giúp giảm ma sát giữa ống thông và niệu đạo, làm cho quá trình đưa ống thông vào dễ dàng hơn, giảm đau rát và khó chịu cho bệnh nhân, đồng thời giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc niệu đạo.

Âm thanh Korotkoff thứ nhất (K1) là tiếng đập đầu tiên nghe được khi xả áp lực vòng bít, đánh dấu thời điểm máu bắt đầu chảy qua động mạch bị ép. Âm thanh này tương ứng với huyết áp tâm thu (systolic blood pressure).

Lau mát toàn thân bằng nước ấm là biện pháp hạ sốt vật lý được khuyến cáo thực hiện đầu tiên vì tính an toàn, dễ thực hiện và hiệu quả tương đối nhanh. Nước ấm giúp giãn mạch ngoại vi, tăng thải nhiệt qua da. Chườm ấm cũng có tác dụng tương tự nhưng diện tích tiếp xúc nhỏ hơn. Ngâm mình trong nước ấm có thể không phù hợp với một số đối tượng bệnh nhân. Quạt có thể gây khó chịu và không hiệu quả bằng lau mát.

Rửa vết thương bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch vết thương bằng cách loại bỏ các dị vật, dịch tiết, máu cục và mô hoại tử. Điều này tạo môi trường sạch sẽ, thuận lợi cho quá trình lành thương tự nhiên của cơ thể. Nước muối sinh lý không có tác dụng tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn hay kích thích lành thương trực tiếp.

Mạch quay (radial pulse) nằm ở mặt trong cổ tay, phía ngón cái (bên ngoài cổ tay khi lòng bàn tay ngửa lên). Đây là vị trí đo mạch dễ tiếp cận và thường được sử dụng nhất trong thực hành lâm sàng do mạch nông và dễ bắt.

Áp lực hút đờm dãi quá cao có thể gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp. Áp lực hút tối đa được khuyến cáo cho người lớn thường nằm trong khoảng 80-120 mmHg. Đối với trẻ em và trẻ sơ sinh, áp lực hút cần thấp hơn.