Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Báo cáo kết quả hoạt động (hoặc báo cáo thu nhập và chi phí trong khu vực công) trình bày các khoản doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động (thặng dư/thâm hụt) trong kỳ, từ đó cho thấy sự thay đổi trong tài sản ròng của đơn vị.

Dự toán chi ngân sách tập trung vào kế hoạch chi tiêu và nguồn lực tài chính để thực hiện các mục tiêu công, không bao gồm yếu tố lợi nhuận vì mục tiêu của khu vực công không phải là lợi nhuận.

Chi phí vốn trong kế toán công thường đề cập đến các khoản chi phí liên quan đến việc đầu tư và duy trì tài sản dài hạn như cơ sở hạ tầng, công trình công cộng, thiết bị, v.v.

Trong kế toán công, báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu ít được nhấn mạnh hơn so với báo cáo tình hình tài chính, báo cáo kết quả hoạt động và báo cáo lưu chuyển tiền tệ, vốn là các báo cáo cốt lõi để đánh giá tình hình và hiệu quả hoạt động tài chính của đơn vị công.

Tính tối đa hóa lợi nhuận không phải là đặc trưng của thông tin kế toán công chất lượng. Các đặc trưng quan trọng khác bao gồm tính thích hợp, đáng tin cậy, kịp thời, có thể so sánh, và dễ hiểu, nhằm phục vụ mục tiêu trách nhiệm giải trình và ra quyết định công.

Kế toán dồn tích ghi nhận doanh thu khi được tạo ra và chi phí khi phát sinh, bất kể thời điểm dòng tiền liên quan. Điều này cung cấp bức tranh đầy đủ hơn về hiệu quả hoạt động tài chính trong một kỳ.

Quỹ dịch vụ nội bộ được thiết lập để hạch toán các hoạt động cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ giữa các đơn vị trong cùng một chính phủ, tương tự như hoạt động kinh doanh nội bộ trong một tập đoàn.

Kế toán công phục vụ chủ yếu cho các đối tượng bên ngoài tổ chức công, bao gồm chính phủ, người dân, và các tổ chức khác có liên quan đến hoạt động của đơn vị công.

Các khoản vay và nợ thuê tài chính thuộc nhóm `nợ phải trả`, không phải là vốn chủ sở hữu. Vốn chủ sở hữu trong kế toán công bao gồm các quỹ, thặng dư/thâm hụt lũy kế và các nguồn vốn khác thuộc sở hữu của đơn vị.

Theo cơ sở dồn tích, nghiệp vụ phát sinh được ghi nhận khi nó thực sự xảy ra và có tác động đến tình hình tài chính của đơn vị, không nhất thiết phải chờ đến khi có chứng từ hoặc dòng tiền phát sinh.

IPSAS được phát triển bởi Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC) thông qua Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Công Quốc tế (IPSASB), nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng và tính so sánh của báo cáo tài chính công trên toàn cầu.

Mục tiêu chính của kế toán công là trách nhiệm giải trình và minh bạch việc sử dụng nguồn lực công, trong khi kế toán doanh nghiệp tập trung vào lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh cho chủ sở hữu.

Kiểm toán nội bộ, đặc biệt trong khu vực công, thường tập trung vào việc đánh giá và cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro và quy trình quản trị của đơn vị, nhằm đảm bảo hoạt động hiệu quả và tuân thủ.

Quỹ đầu tư tăng trưởng không phải là một loại quỹ đặc trưng được phân loại trong hệ thống quỹ của chính phủ theo IPSAS. Các quỹ khác như quỹ chung, quỹ dịch vụ nội bộ và quỹ ủy thác và đại lý là các loại quỹ phổ biến trong kế toán công.

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước và được phân loại là doanh thu từ thuế và phí trong kế toán công, phản ánh nguồn lực tài chính quan trọng để thực hiện các chức năng của chính phủ.

Nguyên tắc nhất quán yêu cầu các đơn vị kế toán công phải áp dụng nhất quán các chính sách và phương pháp kế toán qua các kỳ kế toán để đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính theo thời gian.

Dự phòng phải trả được lập cho các nghĩa vụ nợ hiện tại mà đơn vị có thể phải thanh toán, nhưng thời gian thanh toán hoặc giá trị khoản thanh toán chưa được xác định chắc chắn tại thời điểm lập báo cáo.

Nguồn doanh thu chính của đơn vị công thường đến từ thuế và phí, trong khi doanh nghiệp chủ yếu tạo doanh thu từ hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ. Nguyên tắc ghi nhận doanh thu có thể tương tự (dồn tích hoặc tiền mặt tùy theo chuẩn mực), nhưng nguồn gốc doanh thu khác nhau.

Ngân sách được duyệt được ghi nhận khi có sự phê duyệt chính thức từ cơ quan có thẩm quyền. Đây là thời điểm ngân sách trở thành cơ sở pháp lý cho việc quản lý và chi tiêu công.

Phân loại ngân sách chi thường xuyên và chi đầu tư giúp phân biệt rõ ràng giữa chi tiêu cho các hoạt động vận hành hàng ngày (thường xuyên) và chi tiêu cho việc tạo ra tài sản và phát triển cơ sở hạ tầng (đầu tư), hỗ trợ quản lý và ra quyết định hiệu quả hơn.

Tài sản trong kế toán công, tương tự như kế toán doanh nghiệp, bao gồm các nguồn lực kinh tế do đơn vị kiểm soát và có thể mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai. Tiền và các khoản tương đương tiền là một ví dụ điển hình của tài sản.

Chi phí khấu hao được ghi nhận cho tài sản cố định hữu hình (như nhà cửa, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải) do giá trị sử dụng của chúng giảm dần theo thời gian hoặc mức độ sử dụng.

Kiểm soát chi trong kế toán công nhằm đảm bảo việc sử dụng nguồn lực công được thực hiện một cách có trách nhiệm, tuân thủ các quy định và ngân sách đã được phê duyệt, tránh lãng phí và sai phạm.

Theo IPSAS, `Báo cáo tình hình tài chính` tương đương với `Bảng cân đối kế toán` trong kế toán doanh nghiệp, trình bày tài sản, nợ phải trả và tài sản ròng của đơn vị tại một thời điểm nhất định.

Kiểm toán hoạt động (hay kiểm toán hiệu quả) tập trung vào việc đánh giá xem các hoạt động của đơn vị công có được thực hiện một cách hiệu quả, hiệu suất và kinh tế hay không, nhằm cải thiện việc sử dụng nguồn lực công.

Thâm hụt ngân sách xảy ra khi tổng chi phí (bao gồm cả chi thường xuyên và chi đầu tư) vượt quá tổng doanh thu (bao gồm thuế, phí và các nguồn thu khác) trong một kỳ kế toán.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong kế toán công, giống như trong kế toán doanh nghiệp, tập trung vào việc cung cấp thông tin về dòng tiền vào và ra, giúp đánh giá khả năng thanh toán và quản lý tiền mặt của đơn vị.

Quỹ ủy thác và đại lý được sử dụng để quản lý và hạch toán các nguồn lực mà đơn vị công đang giữ vai trò ủy thác hoặc đại lý, tức là nguồn lực đó thuộc về các đối tượng bên ngoài, ví dụ như quỹ hưu trí, quỹ bảo hiểm xã hội.

Quỹ chuyên dùng thường được sử dụng bởi các cơ quan hành chính nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập để quản lý các nguồn kinh phí có mục đích sử dụng cụ thể, theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm giải trình là nguyên tắc cốt lõi trong kế toán công, đòi hỏi các đơn vị công phải minh bạch và giải thích được việc sử dụng nguồn lực công trước công chúng và các bên liên quan, đảm bảo tính minh bạch và tin cậy.