Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Nội bệnh lý

Nhiễm toan ceton do đái tháo đường (DKA) là biến chứng cấp tính nghiêm trọng và đe dọa tính mạng của đái tháo đường type 1, do thiếu insulin tuyệt đối dẫn đến tăng sản xuất ceton và nhiễm toan chuyển hóa. Hạ đường huyết cũng nguy hiểm nhưng thường có thể xử trí nhanh hơn. HHS thường gặp hơn ở type 2. Bệnh thần kinh ngoại biên là biến chứng mạn tính.

Helicobacter pylori (H. pylori) là vi khuẩn gram âm, xoắn khuẩn, là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày tá tràng. H. pylori gây viêm niêm mạc dạ dày và tá tràng, phá hủy lớp bảo vệ, dẫn đến hình thành loét. E. coli thường gây nhiễm trùng đường ruột. S. aureus gây nhiễm trùng da và mô mềm. C. difficile gây viêm đại tràng giả mạc.

Troponin (đặc biệt là troponin T và troponin I) là men tim tăng sớm nhất (sau 3-12 giờ) và có độ đặc hiệu cao nhất cho tổn thương cơ tim, do đó được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp. CK-MB cũng tăng nhưng không đặc hiệu bằng troponin. AST và LDH tăng muộn hơn và không đặc hiệu cho tim.

Albumin máu là xét nghiệm phản ánh chức năng tổng hợp protein của gan. Gan là cơ quan chính tổng hợp albumin. Trong bệnh lý gan mạn tính, chức năng gan suy giảm, dẫn đến giảm sản xuất albumin, làm albumin máu giảm. AST và ALT phản ánh tổn thương tế bào gan. Bilirubin phản ánh chức năng bài tiết mật của gan.

Thuốc chủ vận beta-2 tác dụng ngắn dạng hít (SABA) như salbutamol hoặc terbutaline là thuốc được sử dụng đầu tay để cắt cơn hen phế quản cấp. SABA có tác dụng giãn phế quản nhanh chóng, giúp cải thiện tình trạng khó thở ngay lập tức. Corticosteroid đường uống và thuốc kháng Leukotriene có tác dụng kiểm soát hen lâu dài, không dùng để cắt cơn cấp. Theophylline ít được sử dụng trong hen cấp hiện nay.

Sỏi thận urat là biến chứng mạn tính phổ biến nhất của bệnh gout do tăng acid uric máu kéo dài dẫn đến lắng đọng tinh thể urat trong thận và đường tiết niệu. Viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp là các bệnh lý khớp khác. Loãng xương không liên quan trực tiếp đến gout.

Dấu hiệu Kernig và Brudzinski là các dấu hiệu lâm sàng gợi ý kích thích màng não, thường dương tính trong bệnh viêm màng não. Các dấu hiệu này phản ánh tình trạng căng và kích thích màng não do viêm. Viêm phổi, viêm ruột thừa, và viêm tụy cấp không gây kích thích màng não và thường không có các dấu hiệu này.

Adrenaline (Epinephrine) là thuốc được sử dụng đầu tay trong cấp cứu ngừng tuần hoàn theo phác đồ hồi sức tim phổi (CPR). Adrenaline có tác dụng co mạch, tăng huyết áp, tăng lưu lượng máu lên não và tim, giúp tăng khả năng thành công của hồi sức. Các thuốc khác như Amiodarone, Atropine, Lidocaine được sử dụng trong các tình huống cụ thể hoặc khi Adrenaline không hiệu quả.

Thuốc lợi tiểu quai (như furosemide) tác động chủ yếu ở nhánh lên dày của quai Henle. Tại vị trí này, thuốc ức chế kênh đồng vận Na+-K+-2Cl-, làm giảm tái hấp thu natri, kali và clo, dẫn đến tăng bài niệu mạnh. Các loại lợi tiểu khác tác động ở các vị trí khác nhau của nephron.

Đau bụng kiểu quặn (đau từng cơn, dữ dội, rồi giảm dần) điển hình của cơn đau quặn thận do sỏi niệu quản. Do sỏi di chuyển trong niệu quản gây tắc nghẽn và co thắt niệu quản. Viêm dạ dày thường gây đau thượng vị âm ỉ hoặc nóng rát. Viêm ruột thừa gây đau hố chậu phải liên tục. Viêm tụy cấp gây đau thượng vị dữ dội, liên tục, lan ra sau lưng.

Táo bón không phải là triệu chứng hô hấp và không liên quan trực tiếp đến viêm phổi. Các triệu chứng khác như ho, khó thở, đau ngực kiểu màng phổi là điển hình của bệnh lý đường hô hấp dưới, đặc biệt là viêm phổi.

aPTT (Thời gian Thromboplastin bán phần hoạt hóa) đánh giá chức năng đông máu nội sinh. PT và INR đánh giá chức năng đông máu ngoại sinh. Thời gian chảy máu đánh giá chức năng tiểu cầu và thành mạch. Đông máu nội sinh và ngoại sinh là hai con đường của quá trình đông máu, aPTT và PT/INR giúp đánh giá các con đường này một cách riêng biệt.

Hẹp van hai lá cản trở dòng máu từ nhĩ trái xuống thất trái, làm tăng áp lực nhĩ trái và gây giãn nhĩ trái theo thời gian. Phì đại thất trái thường gặp trong hẹp van động mạch chủ hoặc tăng huyết áp. Phì đại thất phải và giãn thất phải thường liên quan đến bệnh lý phổi hoặc tăng áp phổi.

Phác đồ bộ ba chuẩn trong điều trị H. pylori thường bao gồm hai kháng sinh (Amoxicillin và Clarithromycin) kết hợp với một thuốc ức chế bơm proton (PPI) như Omeprazole. Phác đồ này có hiệu quả cao trong việc diệt trừ H. pylori và làm lành vết loét. Metronidazole có thể được sử dụng trong phác đồ thay thế khi có kháng Clarithromycin hoặc dị ứng Penicillin.

Hen phế quản là bệnh viêm mạn tính đường thở, đặc trưng bởi tình trạng viêm và co thắt phế quản, dẫn đến tắc nghẽn đường thở có hồi phục. Tăng tiết chất nhầy cũng góp phần nhưng không phải cơ chế chính. Phá hủy vách phế nang là cơ chế của COPD, thuyên tắc mạch phổi là bệnh lý mạch máu phổi cấp tính.

Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) chống chỉ định tuyệt đối trong thai kỳ vì nguy cơ gây dị tật bẩm sinh và các vấn đề nghiêm trọng cho thai nhi. Các nhóm thuốc khác như chẹn beta, lợi tiểu thiazide và chẹn kênh canxi có thể được sử dụng thận trọng dưới sự giám sát của bác sĩ.

Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (như LABA hoặc LAMA) là phương pháp điều trị ban đầu quan trọng nhất cho bệnh nhân COPD giai đoạn ổn định để cải thiện triệu chứng khó thở và giảm обострения. Kháng sinh chỉ dùng khi có đợt cấp nhiễm trùng. Corticosteroid đường uống không được khuyến cáo dùng thường quy trong giai đoạn ổn định. Liệu pháp oxy dài hạn chỉ dành cho bệnh nhân suy hô hấp mạn tính nặng.

Bệnh thần kinh ngoại biên đái tháo đường là biến chứng thần kinh mạn tính phổ biến nhất của bệnh đái tháo đường. Tình trạng tăng đường huyết kéo dài gây tổn thương các dây thần kinh ngoại biên, dẫn đến các triệu chứng như tê bì, đau, mất cảm giác ở bàn tay và bàn chân. Các biến chứng khác như bệnh lý võng mạc, bệnh thận, bệnh tim mạch cũng phổ biến nhưng bệnh thần kinh ngoại biên thường gặp nhất.

Tam chứng kinh điển của viêm màng não mủ bao gồm sốt cao, đau đầu dữ dội và cứng gáy. Cứng gáy là dấu hiệu quan trọng gợi ý kích thích màng não. Co giật và lơ mơ có thể xuất hiện nhưng không nằm trong tam chứng kinh điển. Phát ban thường gặp trong viêm màng não mô cầu nhưng không phải là một phần của tam chứng kinh điển chung cho viêm màng não mủ.

HbA1c (Hemoglobin A1c) phản ánh nồng độ đường huyết trung bình trong vòng 2-3 tháng gần đây. Glucose trong máu gắn vào hemoglobin trong hồng cầu, tạo thành HbA1c. Tỷ lệ HbA1c phản ánh mức độ đường huyết cao trong thời gian qua. Xét nghiệm này hữu ích để đánh giá kiểm soát đường huyết lâu dài ở bệnh nhân đái tháo đường. Đường huyết tại thời điểm xét nghiệm chỉ phản ánh đường huyết tức thời.

Bệnh Basedow (Graves) là nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp. Đây là một bệnh tự miễn, trong đó cơ thể sản xuất kháng thể kích thích thụ thể TSH trên tế bào tuyến giáp, dẫn đến tăng sản xuất hormone tuyến giáp quá mức. Bướu giáp đơn thuần thường không gây cường giáp. Viêm tuyến giáp Hashimoto gây suy giáp. Nhân độc tuyến giáp là một nguyên nhân nhưng ít phổ biến hơn Basedow.

Hội chứng Cushing là tình trạng bệnh lý do tăng quá mức hormone cortisol trong cơ thể. Cortisol là một hormone steroid do tuyến thượng thận sản xuất, có vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể. Tăng cortisol quá mức gây ra nhiều triệu chứng đặc trưng của hội chứng Cushing như béo trung tâm, mặt tròn như mặt trăng, rạn da, yếu cơ.

Thuốc DMARDs (như methotrexate, sulfasalazine, hydroxychloroquine) có vai trò quan trọng trong điều trị viêm khớp dạng thấp là làm chậm tiến triển bệnh, ngăn ngừa tổn thương khớp và duy trì chức năng khớp lâu dài. DMARDs tác động vào cơ chế bệnh sinh của viêm khớp dạng thấp, chứ không chỉ giảm triệu chứng tức thời. Để giảm đau nhanh, thường dùng NSAIDs hoặc corticosteroid.

Thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu thiếu sắt) là loại thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc. Do thiếu sắt, cơ thể không đủ nguyên liệu để sản xuất hemoglobin, dẫn đến hồng cầu nhỏ hơn bình thường (nhỏ) và nhạt màu hơn (nhược sắc). Thiếu máu hồng cầu to thường do thiếu vitamin B12 hoặc folate. Thiếu máu hồng cầu bình thường đẳng sắc có nhiều nguyên nhân khác nhau. Thiếu máu bất sản là do suy tủy xương.

Liên cầu khuẩn tan huyết beta nhóm A (Streptococcus pyogenes) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm cầu thận cấp ở trẻ em sau nhiễm trùng đường hô hấp trên (viêm họng do liên cầu khuẩn). Viêm cầu thận cấp hậu nhiễm liên cầu khuẩn là một bệnh lý miễn dịch, xảy ra sau nhiễm trùng liên cầu khuẩn khoảng 1-3 tuần.

Creatinine máu là xét nghiệm đánh giá chức năng thận, không liên quan trực tiếp đến bệnh lý tuyến giáp. TSH, FT4, và Anti-TPO là các xét nghiệm thường quy và chuyên biệt để đánh giá chức năng và bệnh lý tuyến giáp, bao gồm cả cường giáp, suy giáp và viêm tuyến giáp tự miễn.

Đường huyết đói là xét nghiệm đơn giản, nhanh chóng và thường được sử dụng đầu tiên để sàng lọc và chẩn đoán đái tháo đường. Nếu đường huyết đói bất thường, các xét nghiệm khác như HbA1c hoặc OGTT có thể được thực hiện để xác nhận chẩn đoán.

Giảm protein máu (đặc biệt là albumin) do mất protein qua nước tiểu là cơ chế chính gây phù trong hội chứng thận hư. Giảm albumin làm giảm áp lực keo trong huyết tương, dẫn đến dịch thoát ra khỏi lòng mạch vào mô kẽ gây phù. Tăng giữ muối nước và tăng tính thấm thành mạch cũng góp phần nhưng không phải cơ chế chính ban đầu.

Suy tim phải thường thứ phát sau suy tim trái. Suy tim trái làm tăng áp lực trong tuần hoàn phổi, gây tăng gánh nặng cho tim phải và dẫn đến suy tim phải. Các nguyên nhân khác của suy tim phải bao gồm bệnh phổi mạn tính, thuyên tắc phổi, và bệnh tim bẩm sinh, nhưng suy tim trái vẫn là nguyên nhân phổ biến nhất.

Khát nước nhiều là triệu chứng của tăng đường huyết, không phải hạ đường huyết. Các triệu chứng khác như vã mồ hôi, run tay, đánh trống ngực là các triệu chứng thần kinh thực vật điển hình của hạ đường huyết, do cơ thể phản ứng lại tình trạng thiếu glucose bằng cách giải phóng adrenaline.