Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phân tích tài chính doanh nghiệp

Trong môi trường lạm phát cao, tất cả các yếu tố trên đều gây phức tạp cho phân tích báo cáo tài chính. Giá trị sổ sách tài sản có thể không còn phản ánh giá trị thực tế, doanh thu và lợi nhuận có thể tăng ảo do giá cả tăng, và chi phí khấu hao dựa trên giá gốc lịch sử có thể không đủ để thay thế tài sản khi giá cả tăng cao.

Điểm hòa vốn (Break-even Point) là mức doanh thu hoặc sản lượng mà tại đó tổng doanh thu vừa đủ bù đắp tổng chi phí (bao gồm cả chi phí cố định và chi phí biến đổi), dẫn đến lợi nhuận bằng không. Doanh nghiệp không lãi cũng không lỗ tại điểm này.

Các tỷ số tài chính chính thường được phân loại thành tỷ số thanh khoản, hoạt động, đòn bẩy tài chính và sinh lời. Tỷ số tăng trưởng kinh tế quốc gia không phải là một tỷ số tài chính doanh nghiệp mà là một chỉ số kinh tế vĩ mô.

Phân tích dọc (Vertical Analysis), hay còn gọi là phân tích tỷ trọng, thường được áp dụng cho Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Trong phân tích dọc, mỗi khoản mục trong báo cáo tài chính được biểu diễn dưới dạng tỷ lệ phần trăm so với một cơ sở chung (ví dụ: tổng tài sản trong bảng cân đối kế toán, doanh thu thuần trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh).

Phương pháp gián tiếp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ bắt đầu từ lợi nhuận ròng và điều chỉnh nó để loại bỏ các khoản mục không bằng tiền (ví dụ: khấu hao), các khoản mục có ảnh hưởng đến dòng tiền đầu tư và tài chính, và những thay đổi trong vốn lưu động, nhằm xác định dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh.

Mặc dù tỷ số tài chính là công cụ hữu ích, nhưng chúng dựa trên dữ liệu quá khứ và mang tính định lượng. Chúng có thể không phản ánh đầy đủ các yếu tố định tính quan trọng (ví dụ: chất lượng quản lý, thương hiệu, công nghệ, môi trường cạnh tranh) và bối cảnh ngành, cũng như khả năng dự báo chính xác tương lai. Do đó, cần kết hợp với các phương pháp phân tích khác.

Chỉ số lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) được tính bằng cách chia lợi nhuận gộp cho doanh thu thuần. Lợi nhuận gộp là doanh thu thuần trừ đi giá vốn hàng bán. Chỉ số này đo lường tỷ lệ lợi nhuận trực tiếp từ hoạt động bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ, trước khi trừ đi các chi phí hoạt động khác.

Dòng tiền tự do (Free Cash Flow - FCF) là dòng tiền mà doanh nghiệp có thể sử dụng sau khi đã trang trải các chi phí hoạt động và đầu tư cần thiết để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh. FCF thường được tính bằng cách lấy dòng tiền từ hoạt động kinh doanh trừ đi chi phí vốn đầu tư. Cổ tức đã trả là một quyết định phân phối lợi nhuận, không phải là yếu tố trực tiếp để tính FCF, mặc dù FCF có thể ảnh hưởng đến khả năng trả cổ tức.

Vòng quay khoản phải thu thấp (Accounts Receivable Turnover Ratio) cho thấy doanh nghiệp mất nhiều thời gian hơn để thu hồi các khoản phải thu, có thể do khó khăn trong việc thu nợ hoặc chính sách tín dụng quá dễ dãi, dẫn đến rủi ro nợ xấu gia tăng.

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE - Return on Equity) đo lường khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu, cho biết doanh nghiệp tạo ra bao nhiêu lợi nhuận trên mỗi đồng vốn chủ sở hữu đầu tư.

Phân tích tỷ số chung (Common-Size Analysis) chuyển đổi các khoản mục trong báo cáo tài chính thành tỷ lệ phần trăm so với một cơ sở chung (ví dụ, tổng tài sản trong bảng cân đối kế toán, doanh thu thuần trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh), giúp so sánh các doanh nghiệp có quy mô khác nhau hoặc so sánh các kỳ khác nhau của cùng một doanh nghiệp một cách trực quan và hiệu quả hơn.

Phân tích xu hướng (Trend Analysis) theo dõi sự biến động của các chỉ số tài chính qua các kỳ khác nhau (thường là nhiều năm) để xác định xu hướng phát triển, cải thiện hoặc suy giảm, từ đó giúp dự báo tình hình tài chính tương lai.

Các ngành có tính chu kỳ cao chịu ảnh hưởng lớn bởi chu kỳ kinh tế. Do đó, khi phân tích doanh nghiệp trong các ngành này, cần xem xét kết quả hoạt động trong nhiều chu kỳ khác nhau (giai đoạn tăng trưởng và suy thoái) để đánh giá khả năng thích ứng và phục hồi, thay vì chỉ tập trung vào một giai đoạn ngắn hạn.

Các tỷ số đòn bẩy tài chính (Financial Leverage Ratios), như tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu, tỷ số nợ trên tổng tài sản, tỷ số khả năng thanh toán lãi vay, đánh giá mức độ doanh nghiệp sử dụng nợ để tài trợ cho hoạt động và cấu trúc vốn của doanh nghiệp, từ đó đánh giá rủi ro tài chính liên quan đến nợ.

Chỉ số nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-Equity Ratio) cao hơn cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng nhiều nợ hơn so với vốn chủ sở hữu để tài trợ, điều này làm tăng rủi ro tài chính do nghĩa vụ trả nợ và lãi vay tăng lên.

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh tập trung vào các hoạt động tạo ra doanh thu chính của doanh nghiệp. Tiền chi mua sắm tài sản cố định thuộc về dòng tiền từ hoạt động đầu tư.

Nhà đầu tư sử dụng phân tích báo cáo tài chính để đánh giá sức khỏe tài chính, hiệu quả hoạt động, khả năng sinh lời, mức độ rủi ro và tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Mục tiêu chính là đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt, có nên mua, giữ hay bán cổ phiếu hoặc trái phiếu của doanh nghiệp đó.

Phân tích tài chính doanh nghiệp tập trung vào việc đánh giá toàn diện tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, cung cấp thông tin cho việc ra quyết định.

Phân tích DuPont phân tích ROE thành ba thành phần chính: Biên lợi nhuận ròng (Profit Margin), Vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover) và Đòn bẩy tài chính (Equity Multiplier), giúp hiểu rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến ROE.

Chỉ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) được tính bằng cách chia tổng tài sản ngắn hạn cho tổng nợ ngắn hạn, đo lường khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn của doanh nghiệp bằng tài sản ngắn hạn.

Phân tích độ nhạy (Sensitivity Analysis) là một kỹ thuật để đánh giá mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi của một hoặc nhiều biến số đầu vào (ví dụ: doanh thu, chi phí, lãi suất) đến một biến số kết quả (ví dụ: lợi nhuận, NPV). Nó giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến kết quả tài chính và đánh giá rủi ro.

Tỷ số P∕E (Price-to-Earnings Ratio) là một chỉ số định giá cổ phiếu phổ biến, được tính bằng cách chia giá cổ phiếu hiện tại cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS). P∕E cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu đồng cho mỗi đồng lợi nhuận của doanh nghiệp, thường được dùng để so sánh giá trị tương đối của các cổ phiếu.

Phân tích tỷ số chung (Common-Size Analysis) là phương pháp hiệu quả nhất để so sánh các doanh nghiệp có quy mô khác nhau. Bằng cách chuyển đổi các khoản mục trong báo cáo tài chính thành tỷ lệ phần trăm so với một cơ sở chung, phân tích này loại bỏ ảnh hưởng của quy mô tuyệt đối và tập trung vào cấu trúc tỷ lệ của báo cáo tài chính, giúp so sánh hiệu quả hoạt động và cấu trúc tài chính một cách công bằng hơn.

Chỉ số Lãi trên cổ phiếu (EPS - Earnings Per Share) được tính bằng cách chia lợi nhuận sau thuế cho số lượng cổ phiếu phổ thông đang lưu hành bình quân trong kỳ. EPS thể hiện phần lợi nhuận mà mỗi cổ phiếu phổ thông được phân bổ, là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời trên mỗi cổ phần.

Phân tích SWOT đánh giá Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities) và Thách thức (Threats). `Cơ hội′ là các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp có thể tận dụng để phát triển. Thị trường mới nổi có tiềm năng tăng trưởng cao là một cơ hội bên ngoài có thể mang lại lợi ích tài chính cho doanh nghiệp.

Trong phân tích tín dụng, các tỷ số đòn bẩy tài chính như Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-Equity Ratio) và các tỷ số khả năng thanh toán lãi vay (ví dụ: Tỷ số khả năng thanh toán lãi vay - Interest Coverage Ratio) được sử dụng rộng rãi để đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu cao cho thấy rủi ro tài chính cao hơn và khả năng trả nợ có thể bị ảnh hưởng.

Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính trình bày các yếu tố tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể, phản ánh tình hình tài chính tĩnh của doanh nghiệp.

Đòn bẩy hoạt động (Operating Leverage) đề cập đến mức độ sử dụng chi phí cố định trong cơ cấu chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có đòn bẩy hoạt động cao có tỷ lệ chi phí cố định lớn, khi doanh thu tăng, lợi nhuận tăng nhanh hơn và ngược lại, khi doanh thu giảm, lợi nhuận giảm nhanh hơn.

Chỉ số vòng quay hàng tồn kho (Inventory Turnover Ratio) đo lường số lần hàng tồn kho bình quân được bán hết và thay thế trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm. Chỉ số này phản ánh hiệu quả quản lý hàng tồn kho và khả năng bán hàng của doanh nghiệp.

Chỉ số thanh toán nhanh (Quick Ratio) tương tự như chỉ số thanh toán hiện hành nhưng loại trừ hàng tồn kho ra khỏi tài sản ngắn hạn vì hàng tồn kho có tính thanh khoản thấp hơn và có thể mất nhiều thời gian hơn để chuyển đổi thành tiền mặt. Điều này giúp đánh giá khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của doanh nghiệp bằng các tài sản có tính thanh khoản cao nhất.