Đề 12 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính tiền tệ

Sự khác biệt chính là về quyền sở hữu. Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần doanh nghiệp, trong khi trái phiếu là chứng nhận nợ, người nắm giữ trái phiếu là chủ nợ của doanh nghiệp.

Thị trường tiền tệ là nơi giao dịch các công cụ tài chính ngắn hạn, có tính thanh khoản cao và kỳ hạn thường dưới 1 năm, như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi, giấy tờ có giá ngắn hạn.

Đường cong Laffer thể hiện mối quan hệ giữa thuế suất và tổng thu ngân sách từ thuế. Nó cho thấy rằng khi thuế suất tăng từ mức thấp, thu ngân sách tăng lên đến một điểm tối đa, sau đó nếu tiếp tục tăng thuế suất, thu ngân sách có thể giảm xuống do tác động tiêu cực đến hoạt động kinh tế.

Khi tỷ giá VND/USD tăng, có nghĩa là cần nhiều VND hơn để đổi lấy 1 USD. Điều này thể hiện đồng VND đã mất giá (hay giảm giá trị) so với đồng USD.

Thuyết số lượng tiền tệ (quantity theory of money) dựa trên phương trình trao đổi MV = PY, cho rằng trong dài hạn, với vận tốc tiền (V) và sản lượng thực tế (Y) tương đối ổn định, mức giá cả (P) tỷ lệ thuận với cung tiền (M).

Rủi ro thanh khoản trong thanh toán bù trừ điện tử xuất hiện khi một bên tham gia không có đủ tiền mặt hoặc tài sản có tính thanh khoản cao để thực hiện nghĩa vụ thanh toán đúng hạn, gây ra sự gián đoạn trong hệ thống.

Chính sách tài khóa, sử dụng chi tiêu chính phủ và thuế, chủ yếu hướng tới các mục tiêu kinh tế vĩ mô như ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát), giảm thất nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ổn định tỷ giá hối đoái thường là mục tiêu chính của chính sách tiền tệ.

GDP danh nghĩa được tính theo giá hiện hành, do đó, nó bị ảnh hưởng bởi lạm phát. Khi so sánh GDP danh nghĩa giữa các quốc gia, sự khác biệt về mức giá cả và tỷ lệ lạm phát có thể làm sai lệch kết quả so sánh thực tế về quy mô kinh tế. Vì vậy, GDP thực tế (real GDP) hoặc GDP theo sức mua tương đương (PPP) thường được sử dụng để so sánh chính xác hơn.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (ví dụ: cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản...) để giảm thiểu rủi ro tổng thể. Nguyên tắc này dựa trên việc các loại tài sản khác nhau thường có mức độ tương quan thấp hoặc âm với nhau.

Tiền có các chức năng chính là phương tiện trao đổi, thước đo giá trị, và phương tiện tích lũy giá trị. Tuy nhiên, tiền mặt không phải là công cụ đầu tư sinh lời cao nhất, mà chỉ là một hình thức giữ giá trị, thậm chí có thể bị mất giá do lạm phát.

Mô hình tăng trưởng Solow, một mô hình tăng trưởng kinh tế tân cổ điển, cho rằng tiến bộ công nghệ (hay năng suất tổng yếu tố - TFP) là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế dài hạn. Tích lũy vốn chỉ đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn chuyển đổi và không thể duy trì tăng trưởng liên tục trong dài hạn do quy luật lợi suất giảm dần.

Lý thuyết `bất khả thi tam giác` (hay bộ ba bất khả thi) cho rằng một quốc gia chỉ có thể đồng thời chọn hai trong ba mục tiêu chính sách kinh tế vĩ mô: tỷ giá hối đoái cố định, tự do di chuyển vốn quốc tế và chính sách tiền tệ độc lập. Việc theo đuổi cả ba mục tiêu cùng lúc là không khả thi.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (contractionary monetary policy) được thực hiện khi nền kinh tế có dấu hiệu lạm phát cao. Các biện pháp thắt chặt như tăng lãi suất, giảm cung tiền nhằm làm chậm lại tốc độ tăng giá cả.

Khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất điều hành, chi phí đi vay tăng lên, làm giảm đầu tư và tiêu dùng. Điều này dẫn đến tổng cầu giảm, thể hiện qua việc đường tổng cầu (AD) dịch chuyển sang trái.

Đường cong Phillips thể hiện mối quan hệ nghịch biến ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp. Khi thất nghiệp thấp, lạm phát thường có xu hướng cao hơn, và ngược lại.

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là công cụ chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, chủ yếu nhằm điều chỉnh lãi suất ngắn hạn và lượng cung tiền, từ đó kiểm soát lạm phát và ổn định giá cả.

Lạm phát do cầu kéo xảy ra khi tổng cầu (tổng chi tiêu của nền kinh tế) tăng lên quá nhanh, vượt quá khả năng cung ứng hàng hóa và dịch vụ của nền kinh tế, kéo theo giá cả tăng lên.

Chức năng `người cho vay cuối cùng` (lender of last resort) là vai trò của ngân hàng trung ương trong việc cung cấp vốn vay khẩn cấp cho các ngân hàng thương mại khi họ gặp khủng hoảng thanh khoản hoặc có nguy cơ đổ vỡ, nhằm duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.

Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 bắt nguồn từ sự sụp đổ của thị trường bất động sản Mỹ, đặc biệt là thị trường cho vay thế chấp dưới chuẩn (subprime mortgage). Bong bóng bất động sản và các sản phẩm tài chính phức tạp liên quan đến thế chấp đã lan rộng ra toàn hệ thống tài chính và kinh tế toàn cầu.

Hợp đồng kỳ hạn (forward contract) là một công cụ phái sinh được sử dụng chủ yếu để phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái. Nó cho phép các bên tham gia khóa một tỷ giá hối đoái cố định cho một giao dịch trong tương lai, loại bỏ rủi ro biến động tỷ giá.

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) tác động trực tiếp đến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng và lãi suất ngắn hạn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại. Lãi suất chiết khấu cũng ảnh hưởng nhưng gián tiếp hơn qua việc điều chỉnh chi phí vốn của ngân hàng.

Tiền pháp định (fiat money) là loại tiền không có giá trị nội tại (như vàng), giá trị của nó dựa trên sự tin tưởng của công chúng và được chính phủ phát hành, công nhận hợp pháp để sử dụng trong giao dịch.

Mô hình IS-LM là một mô hình kinh tế vĩ mô ngắn hạn, điểm cân bằng được xác định tại giao điểm của đường IS (biểu thị cân bằng trên thị trường hàng hóa) và đường LM (biểu thị cân bằng trên thị trường tiền tệ).

Cán cân thanh toán (BOP) là bảng ghi chép thống kê tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm). Nó bao gồm cán cân thương mại, cán cân vốn và cán cân tài chính.

Mô hình định giá tài sản vốn (CAPM) là một mô hình tài chính được sử dụng để xác định mức lợi nhuận kỳ vọng phù hợp cho một tài sản rủi ro. Nó dựa trên rủi ro hệ thống (beta) của tài sản và lợi nhuận thị trường.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đo lường sự thay đổi trung bình theo thời gian của giá cả hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng mà một hộ gia đình điển hình mua. Do đó, CPI là một thước đo quan trọng để đánh giá mức độ lạm phát.

Rủi ro tín dụng, còn gọi là rủi ro vỡ nợ, phát sinh khi người đi vay không có khả năng hoặc không sẵn sàng trả nợ gốc và lãi đúng hạn, gây tổn thất cho ngân hàng.

Hiệu ứng Fisher quốc tế (IFE) cho rằng chênh lệch lãi suất danh nghĩa giữa hai quốc gia xấp xỉ bằng chênh lệch lạm phát dự kiến giữa hai quốc gia. Nói cách khác, các quốc gia có lạm phát cao hơn sẽ có lãi suất danh nghĩa cao hơn.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà ngân hàng thương mại phải giữ lại tại ngân hàng trung ương hoặc dưới dạng tiền mặt tại quỹ, không được sử dụng để cho vay. Đây là một công cụ chính sách tiền tệ để kiểm soát cung tiền.

Ngân hàng thương mại tạo ra tiền chủ yếu thông qua hoạt động cho vay. Khi ngân hàng cho vay, số tiền vay được tạo ra dưới dạng tiền gửi mới trong hệ thống ngân hàng, làm tăng tổng cung tiền.