Đề 13 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Chi tiết máy

Bộ giảm chấn (damper) là chi tiết chuyên dụng được thiết kế để hấp thụ năng lượng rung động và giảm biên độ dao động, từ đó giảm rung động và tiếng ồn trong hệ thống cơ khí. Các lựa chọn khác có thể có tác dụng giảm rung động ở mức độ nhất định, nhưng không phải là chức năng chính.

Đĩa xích chủ động (hay đĩa dẫn động) là bộ phận được gắn với nguồn động lực (ví dụ động cơ) và quay để kéo xích di chuyển, từ đó truyền chuyển động đến đĩa xích bị động.

Đai ốc và vít là các chi tiết ren, khi kết hợp với nhau sẽ tạo thành liên kết ren, một loại liên kết cơ khí tháo được phổ biến.

Ổ bi đỡ chặn được thiết kế để chịu cả tải trọng hướng kính (vuông góc với trục) và tải trọng dọc trục (song song với trục). Các loại ổ khác chỉ chuyên dụng hoặc chịu tải trọng dọc trục kém hơn.

Lò xo xoắn (lò xo trụ) là loại lò xo phổ biến nhất và được thiết kế chủ yếu để chịu lực nén dọc trục. Khi chịu lực nén, các vòng xoắn của lò xo sẽ khép lại.

Khớp nối mềm được thiết kế để bù sai lệch về vị trí tương đối giữa các trục, bao gồm cả độ lệch tâm và độ lệch góc, cho phép truyền chuyển động ngay cả khi trục không hoàn toàn thẳng hàng.

Tôi bề mặt (ví dụ tôi cao tần, tôi thấm cacbon) làm tăng độ cứng bề mặt chi tiết máy, giúp tăng khả năng chống mài mòn, trong khi vẫn giữ được độ dẻo dai của lớp bên trong. Các phương pháp nhiệt luyện khác như ủ, thường hóa, ram chủ yếu cải thiện tính chất cơ học tổng thể chứ không tập trung vào độ cứng bề mặt.

Quá trình hàn thường gây ra ứng suất dư và biến dạng trong vật liệu do nhiệt độ cao và quá trình nguội không đều. Nếu không kiểm soát tốt, ứng suất dư và biến dạng có thể làm giảm độ bền và tuổi thọ của mối hàn, thậm chí gây nứt, gãy.

Hiện tượng cộng hưởng xảy ra khi tần số ngoại lực tác dụng lên hệ thống gần bằng tần số dao động riêng của hệ thống. Khi thiết kế trục khuỷu, cần tính toán và điều chỉnh tần số dao động riêng của trục để tránh trùng với tần số kích thích từ động cơ, ngăn ngừa cộng hưởng gây ra rung động mạnh và phá hủy.

Vòng phớt (seal) hay còn gọi là vòng làm kín, có chức năng chính là ngăn chặn sự rò rỉ của chất lỏng hoặc khí tại các khe hở giữa các chi tiết máy.

Thép, đặc biệt là thép đàn hồi, có tính đàn hồi rất cao và khả năng chịu tải tốt, do đó được sử dụng phổ biến để chế tạo lò xo. Gang giòn, nhôm và đồng có độ đàn hồi kém hơn và không phù hợp bằng.

Then là chi tiết trung gian trong mối ghép then dùng để truyền mô-men xoắn giữa trục và các chi tiết lắp trên trục (như bánh răng, bánh đai, v.v.). Then khóa chặt hai chi tiết này theo phương tiếp tuyến, đảm bảo truyền lực quay.

Khớp nối trục là chi tiết dùng để nối hai hoặc nhiều trục lại với nhau nhằm truyền chuyển động quay và mô-men xoắn từ trục này sang trục khác.

Van một chiều (van hồi lưu) được thiết kế để chỉ cho phép chất lỏng hoặc khí chảy theo một chiều duy nhất và ngăn chặn dòng chảy ngược lại, bảo vệ hệ thống và đảm bảo hoạt động đúng hướng.

Tỷ số truyền động của bộ truyền bánh răng được xác định bởi tỷ số giữa đường kính vòng chia hoặc số răng của bánh răng bị dẫn và bánh răng dẫn động. Tỷ số này quyết định sự thay đổi tốc độ và mô-men xoắn giữa các trục.

Dầu bôi trơn tạo thành một lớp màng mỏng giữa các bề mặt chuyển động tương đối, làm giảm ma sát trực tiếp giữa kim loại với kim loại, từ đó giảm mài mòn và nhiệt sinh ra, giúp hệ thống hoạt động trơn tru và kéo dài tuổi thọ.

Then hoa (spline) có nhiều răng ăn khớp đồng thời, phân bố đều trên chu vi, giúp truyền mô-men xoắn lớn và chịu tải trọng va đập tốt hơn so với các loại then khác như then bằng hay then bán nguyệt.

Vật liệu chế tạo trục quyết định các đặc tính cơ học như độ bền, độ cứng, khả năng chịu mỏi... Đây là yếu tố nền tảng để lựa chọn kích thước và thiết kế trục đảm bảo độ bền cần thiết.

Bánh răng côn được thiết kế đặc biệt để truyền chuyển động giữa hai trục giao nhau, thường là vuông góc. Các loại bánh răng trụ khác thường dùng cho trục song song.

Sai số lắp ghép trực tiếp ảnh hưởng đến độ chính xác của vị trí tương đối giữa các chi tiết sau khi lắp ráp. Mối ghép có sai số lắp ghép lớn sẽ dẫn đến vị trí tương đối không chính xác như thiết kế.

Liên kết hàn là loại liên kết không tháo được có độ bền và độ cứng vững cao nhất, khả năng chịu tải trọng lớn, đặc biệt là tải trọng động và va đập, so với các phương pháp lắp ghép cơ khí khác như chốt, then, hay ren.

Màu sắc vật liệu thường là yếu tố ít quan trọng nhất trong lựa chọn vật liệu chế tạo chi tiết máy, so với các yếu tố quan trọng hàng đầu như độ bền, khả năng gia công, và giá thành. Màu sắc có thể quan trọng trong một số ứng dụng đặc biệt về thẩm mỹ, nhưng không phải là yếu tố kỹ thuật chính.

Cơ cấu vít me - đai ốc có khả năng chuyển đổi chuyển động quay của vít me thành chuyển động tịnh tiến của đai ốc (hoặc ngược lại). Đây là cơ cấu cơ bản trong nhiều máy móc và thiết bị.

Phay là phương pháp gia công cắt gọt kim loại sử dụng dao phay nhiều lưỡi và chuyển động tương đối giữa dao và phôi để tạo ra các bề mặt và hình dạng phức tạp, bao gồm cả mặt phẳng, mặt trụ, mặt định hình và các rãnh.

Đĩa phanh (hoặc trống phanh) và má phanh là các bộ phận tiếp xúc trực tiếp và tạo ra lực ma sát khi ép vào nhau, chuyển động năng thành nhiệt năng, từ đó giảm tốc độ quay của bánh xe hoặc trục.

Đo độ cứng Brinell, Rockwell, và Vickers là các phương pháp đo độ cứng phổ biến và tiêu chuẩn cho vật liệu kim loại. Các phương pháp này dựa trên việc đo vết lõm để lại trên bề mặt vật liệu khi bị tác dụng bởi một đầu đo có hình dạng và lực xác định.

Tải trọng và tốc độ làm việc là hai yếu tố quyết định đến tuổi thọ của ổ lăn. Ổ lăn cần được lựa chọn để chịu được tải trọng và tốc độ dự kiến trong quá trình vận hành, đảm bảo không bị quá tải hoặc quá nhiệt dẫn đến hư hỏng sớm.

Bánh răng là chi tiết máy có răng, dùng để truyền chuyển động quay giữa các trục bằng sự ăn khớp của răng. Các lựa chọn khác không phải là chi tiết máy chính để truyền chuyển động quay bằng ăn khớp răng.

Truyền động đai hoạt động êm ái và ít gây tiếng ồn hơn so với truyền động xích do đai thường làm bằng vật liệu mềm dẻo và truyền động dựa trên ma sát, giảm va đập và tiếng ồn.

Bôi trơn định kỳ là biện pháp bảo dưỡng quan trọng nhất để giảm ma sát và mài mòn giữa các bề mặt chuyển động, từ đó giảm nhiệt sinh ra, ngăn ngừa kẹt cứng, và kéo dài tuổi thọ của chi tiết máy. Các biện pháp khác cũng quan trọng nhưng bôi trơn có tác động trực tiếp và lớn nhất đến độ tin cậy và tuổi thọ.