Đề 13 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Trong kế toán công, `quỹ` thường được sử dụng để chỉ các khoản tiền hoặc nguồn lực tài chính được thiết lập và quản lý riêng biệt cho một mục đích cụ thể, ví dụ như quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ dự trữ quốc gia...

Chi vượt dự toán ngân sách mà không được phê duyệt là vi phạm quy định về quản lý ngân sách. Đơn vị và cá nhân liên quan có thể bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm pháp lý tùy theo mức độ vi phạm.

Ngân sách nhà nước là một kế hoạch tài chính tổng thể, chi tiết về các khoản thu và chi của nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm), được Quốc hội phê duyệt.

Quyết toán ngân sách là việc tổng kết, đánh giá việc thực hiện ngân sách trong năm tài chính đã qua, thường được thực hiện vào cuối năm hoặc sau khi kết thúc năm tài chính để có số liệu đầy đủ và chính xác.

Trong kế toán ngân sách nhà nước, phương pháp kế toán tiền mặt thường được sử dụng để ghi nhận các giao dịch khi dòng tiền thực tế phát sinh (thu hoặc chi).

Chi thường xuyên là các khoản chi có tính chất lặp đi lặp lại, đảm bảo hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập, ví dụ như chi lương, chi hoạt động bộ máy, chi sự nghiệp giáo dục, y tế... Chi trả lương là một ví dụ điển hình.

Thông tin tài chính công liên quan đến tài chính của nhà nước và khu vực công. Báo cáo tài chính của doanh nghiệp tư nhân không thuộc phạm vi thông tin tài chính công.

Trong kế toán công, báo cáo tình hình biến động vốn chủ sở hữu ít được chú trọng hơn so với kế toán doanh nghiệp. Các báo cáo chính tập trung vào nguồn lực và việc sử dụng nguồn lực công, bao gồm báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả hoạt động.

Kiểm toán nhà nước là cơ quan kiểm toán tối cao, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, đặc biệt là kiểm toán tuân thủ pháp luật của các cơ quan nhà nước.

Kế toán công áp dụng cho các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước, các đơn vị hành chính sự nghiệp công lập. Bệnh viện tư nhân, hoạt động theo cơ chế thị trường, không thuộc đối tượng này.

Mục lục ngân sách nhà nước là hệ thống phân loại các khoản thu, chi ngân sách theo các tiêu chí nhất định (như lĩnh vực, chương trình, mục...), giúp quản lý, kiểm soát và tổng hợp thông tin ngân sách một cách chi tiết và thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

Dự toán ngân sách là kế hoạch thu chi tài chính cho một thời kỳ nhất định (thường là năm), nó có vai trò định hướng và kiểm soát chi tiêu, đảm bảo các hoạt động diễn ra trong phạm vi nguồn lực được phê duyệt.

Nợ công chủ yếu phát sinh khi chính phủ vay vốn để bù đắp sự thiếu hụt giữa thu và chi ngân sách (bội chi) hoặc để tài trợ cho các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội.

Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách (thường gọi tắt là báo cáo thực hiện ngân sách) là báo cáo chuyên biệt, được lập định kỳ (tháng, quý, năm) để trình bày thông tin về việc thực hiện dự toán thu, chi ngân sách so với kế hoạch đã được phê duyệt.

Nguyên tắc `tiết kiệm, chống lãng phí` tập trung vào việc quản lý chi tiêu công hiệu quả. Kế toán công đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chi phí, đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách để đảm bảo tuân thủ nguyên tắc này.

Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ phận kế toán, chịu trách nhiệm cao nhất về tổ chức công tác kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính của đơn vị, đảm bảo tính chính xác, trung thực và tuân thủ pháp luật.

Bội chi ngân sách nhà nước (thâm hụt ngân sách) xảy ra khi tổng chi ngân sách trong kỳ lớn hơn tổng thu ngân sách, dẫn đến sự thiếu hụt nguồn lực tài chính cần phải bù đắp bằng các biện pháp khác (như vay nợ).

Nguyên tắc nhất quán yêu cầu các đơn vị kế toán công phải áp dụng ổn định các phương pháp kế toán đã chọn từ kỳ này sang kỳ khác, để đảm bảo tính so sánh được của thông tin tài chính qua thời gian.

Trong kế toán công, các khoản thu ngân sách được theo dõi trên các tài khoản thuộc nhóm `Doanh thu` hoặc `Thu`, phản ánh các nguồn lực tài chính mà nhà nước huy động được.

Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và từng bước áp dụng chuẩn mực kế toán công dựa trên cơ sở Chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS), nhằm tiếp cận thông lệ quốc tế và nâng cao tính minh bạch, so sánh được của thông tin tài chính công.

Minh bạch trong kế toán công đòi hỏi việc công khai, minh bạch thông tin tài chính để người dân và các bên liên quan có thể tiếp cận, giám sát hoạt động tài chính công. Công khai thông tin là yếu tố then chốt.

Nguyên tắc công khai, minh bạch giúp người dân có thông tin để giám sát việc quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, đảm bảo nguồn lực công được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả, tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước.

Tốc độ tăng trưởng GDP là chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, phản ánh sự tăng trưởng chung của nền kinh tế, không trực tiếp phản ánh hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước. Các chỉ tiêu khác như tỷ lệ giải ngân, bội chi, chỉ số hài lòng đều liên quan trực tiếp hơn đến hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách.

Kế toán công đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, kiểm soát và đánh giá quản lý tài chính công. Tuy nhiên, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là mục tiêu rộng hơn, thuộc về chính sách kinh tế vĩ mô, kế toán công gián tiếp hỗ trợ thông qua việc đảm bảo quản lý tài chính hiệu quả.

Mục tiêu chính của kế toán công là đảm bảo việc quản lý và sử dụng nguồn lực công một cách minh bạch, hiệu quả và tuân thủ pháp luật, phục vụ lợi ích công cộng thay vì lợi nhuận.

Kiểm toán báo cáo tài chính là loại hình kiểm toán phổ biến và thường xuyên được thực hiện định kỳ (hàng năm) để xác minh tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính, đảm bảo thông tin tài chính được trình bày đáng tin cậy.

Kế toán công tập trung vào việc quản lý và báo cáo tài chính của khu vực công, phục vụ nhà nước, các đơn vị hành chính sự nghiệp và các tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Sự khác biệt cốt lõi nằm ở mục tiêu. Kế toán công hướng đến việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực công, phục vụ lợi ích chung của xã hội, trong khi kế toán doanh nghiệp tập trung vào lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh.

Trong giai đoạn thực hiện ngân sách, kế toán công đóng vai trò kiểm soát chi tiêu, đảm bảo các khoản chi được thực hiện đúng mục đích, đúng định mức, tiêu chuẩn và trong phạm vi dự toán được duyệt.

Tài sản công là khái niệm rộng, bao gồm mọi loại tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm cả tài sản hữu hình, vô hình, tài sản tài chính, tài nguyên thiên nhiên...