Đề 13 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phân tích tài chính doanh nghiệp

Hệ số khả năng thanh toán lãi vay (Times Interest Earned) đo lường khả năng doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận đủ để trang trải chi phí lãi vay, thể hiện khả năng trả nợ lãi của doanh nghiệp.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tập trung vào dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp, không phải để trực tiếp đo lường lợi nhuận. Lợi nhuận được thể hiện trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Đòn bẩy tài chính (sử dụng nợ vay) có thể khuếch đại lợi nhuận cho chủ sở hữu khi doanh nghiệp hoạt động hiệu quả (ROA > lãi suất vay). Tuy nhiên, nó cũng làm tăng rủi ro tài chính vì doanh nghiệp phải trả lãi vay cố định, và nếu hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ sẽ lớn hơn.

Phân tích điểm hòa vốn xác định mức doanh thu hoặc sản lượng tối thiểu mà doanh nghiệp cần đạt được để tổng doanh thu bằng tổng chi phí (tổng chi phí cố định + tổng chi phí biến đổi), tức là không lỗ không lãi.

Công thức ROE là Lợi nhuận ròng ∕ Vốn chủ sở hữu bình quân. Do đó, lợi nhuận ròng là tử số trong công thức này.

Dòng tiền tự do (FCF) thường bắt đầu bằng Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh (Net Cash flow from Operating Activities) và sau đó trừ đi Chi tiêu vốn (Capital Expenditures - CAPEX) để có được dòng tiền tự do thực tế còn lại cho các nhà đầu tư sau khi đã duy trì hoạt động và đầu tư vào tài sản cố định.

Đánh giá chất lượng lợi nhuận tập trung vào tính bền vững và đáng tin cậy của lợi nhuận hiện tại và tương lai. Xu hướng tăng trưởng doanh thu trong quá khứ có thể là thông tin hữu ích nhưng không trực tiếp phản ánh chất lượng lợi nhuận bằng các yếu tố như dòng tiền, chính sách kế toán và mối quan hệ rủi ro-lợi nhuận.

Phân tích SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) là một công cụ phân tích chiến lược kinh doanh tổng quát, thường được sử dụng để đánh giá môi trường kinh doanh và vị thế của doanh nghiệp, nhưng không phải là một công cụ phân tích báo cáo tài chính trực tiếp như phân tích tỷ số, xu hướng hay phân tích dọc.

Mô hình DuPont phân tích ROE thành ba thành phần chính: Biên lợi nhuận ròng (Lợi nhuận ròng∕Doanh thu), Vòng quay tổng tài sản (Doanh thu∕Tổng tài sản), và Đòn bẩy tài chính (Tổng tài sản∕Vốn chủ sở hữu). Vòng quay hàng tồn kho không phải là thành phần trực tiếp trong mô hình DuPont.

Một trong những hạn chế lớn nhất của phân tích tỷ số là sự khác biệt trong chuẩn mực kế toán và đặc thù ngành nghề giữa các doanh nghiệp, làm cho việc so sánh trực tiếp trở nên khó khăn và có thể không chính xác nếu không điều chỉnh phù hợp.

Phân tích BCTC tập trung vào việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp ở hiện tại, làm cơ sở cho các quyết định quản lý và đầu tư.

Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) đo lường khả năng sinh lời của doanh nghiệp trên mỗi đồng tài sản đầu tư. Nó phản ánh hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản của doanh nghiệp để tạo ra lợi nhuận, không phân biệt nguồn vốn tài trợ (nợ hay vốn chủ sở hữu).

Phân tích so sánh ngang hàng (Benchmark analysis) là phương pháp so sánh hiệu quả hoạt động và các chỉ số tài chính của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp tương đồng trong cùng ngành hoặc với trung bình ngành để đánh giá vị thế cạnh tranh.

Trong phân tích dọc Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, mỗi khoản mục (ví dụ: giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, lợi nhuận gộp, lợi nhuận ròng) thường được biểu diễn dưới dạng phần trăm của doanh thu thuần. Điều này giúp so sánh cơ cấu chi phí và lợi nhuận qua các kỳ hoặc giữa các doanh nghiệp.

Biên lợi nhuận hoạt động (Operating Profit Margin) được tính bằng Lợi nhuận hoạt động ∕ Doanh thu thuần. Nó đo lường khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp, trước khi tính đến các yếu tố tài chính và thuế.

Giả định hoạt động liên tục là một nguyên tắc kế toán cơ bản, theo đó báo cáo tài chính được lập trên cơ sở giả định rằng doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động bình thường trong tương lai gần, đủ dài để thực hiện các mục tiêu và nghĩa vụ của mình. Nếu giả định này không còn đúng, cách lập báo cáo tài chính có thể phải thay đổi.

Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh âm (Cash flow from Operations - CFO) là dấu hiệu đáng lo ngại, vì hoạt động kinh doanh chính không tạo ra đủ tiền để trang trải chi phí hoạt động. Nếu doanh nghiệp phải liên tục bù đắp bằng dòng tiền từ hoạt động tài chính (vay nợ, phát hành cổ phiếu), điều này cho thấy tình hình tài chính không bền vững và có thể dẫn đến khó khăn thanh toán.

Phân tích độ nhạy (Sensitivity Analysis) là một kỹ thuật quản lý rủi ro, trong đó người phân tích kiểm tra mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi trong các giả định đầu vào quan trọng (như doanh thu, chi phí, lãi suất chiết khấu) đến kết quả của dự án (ví dụ: NPV, IRR). Điều này giúp xác định các yếu tố rủi ro chính và mức độ rủi ro của dự án.

Chỉ số nợ trên vốn chủ sở hữu đo lường mức độ sử dụng nợ vay so với vốn chủ sở hữu để tài trợ cho hoạt động của doanh nghiệp. Tỷ lệ cao cho thấy doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nợ.

Vốn luân chuyển ròng (NWC) được tính bằng cách lấy Tổng tài sản ngắn hạn trừ đi Tổng nợ ngắn hạn. NWC thể hiện khả năng thanh toán các nghĩa vụ ngắn hạn và khả năng tài trợ cho hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp.

Kỳ thu tiền bình quân (Average Collection Period) đo lường thời gian trung bình doanh nghiệp cần để thu tiền từ các khoản phải thu. Nếu kỳ thu tiền tăng lên, có nghĩa là doanh nghiệp mất nhiều thời gian hơn để thu tiền từ khách hàng, có thể do chính sách tín dụng lỏng lẻo hơn hoặc khách hàng thanh toán chậm trễ, báo hiệu vấn đề trong quản lý các khoản phải thu.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ phân loại dòng tiền theo ba loại hoạt động chính: kinh doanh, đầu tư và tài chính. Hoạt động quản trị rủi ro không phải là một loại hoạt động được phân loại trong báo cáo này.

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu tăng cao có nghĩa là doanh nghiệp phụ thuộc nhiều hơn vào nợ vay. Điều này làm tăng rủi ro tài chính, bao gồm rủi ro không trả được nợ và khả năng phá sản cao hơn, đặc biệt khi lãi suất tăng hoặc doanh nghiệp gặp khó khăn trong kinh doanh.

Hệ số vòng quay tổng tài sản (Total Asset Turnover) đo lường mức độ hiệu quả doanh nghiệp sử dụng tổng tài sản của mình để tạo ra doanh thu. Tỷ lệ cao cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng tài sản hiệu quả.

Hệ số thanh toán nhanh (Quick Ratio) loại trừ hàng tồn kho (tài sản kém thanh khoản hơn) khỏi tử số, tập trung vào tài sản ngắn hạn có tính thanh khoản cao nhất (tiền, tương đương tiền, các khoản phải thu ngắn hạn).

Hệ số thanh toán nhanh thấp cho thấy doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ ngắn hạn bằng tài sản có tính thanh khoản cao. Nếu thấp hơn nhiều so với trung bình ngành, có thể do doanh nghiệp có tỷ lệ hàng tồn kho quá cao, làm giảm tính thanh khoản chung.

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-Equity Ratio) là một tỷ số đo lường mức độ đòn bẩy tài chính hoặc cơ cấu vốn, thuộc nhóm tỷ số khả năng thanh toán nợ dài hạn (solvency ratios), không phải tỷ số thanh khoản (liquidity ratios) vốn đo lường khả năng thanh toán nợ ngắn hạn.

Vòng quay hàng tồn kho giảm có nghĩa là doanh nghiệp bán hàng chậm hơn, dẫn đến thời gian lưu kho hàng hóa trung bình tăng lên. Điều này làm tăng nguy cơ hàng tồn kho bị lỗi thời, hư hỏng hoặc giảm giá trị, và có thể làm tăng chi phí lưu kho.

Thanh toán khoản phải trả bằng tiền mặt làm giảm cả tài sản ngắn hạn (tiền mặt) và nợ ngắn hạn (khoản phải trả) với cùng một lượng. Do đó, tử số và mẫu số của hệ số thanh toán hiện hành (TSNH∕NNH) giảm cùng tỷ lệ, khiến hệ số này không thay đổi (giả định hệ số ban đầu > 1).

Phân tích xu hướng (Trend analysis) bằng cách so sánh các tỷ số tài chính qua nhiều năm giúp nhận diện các xu hướng tích cực hoặc tiêu cực, các thay đổi quan trọng trong hiệu quả hoạt động, cơ cấu tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp theo thời gian, từ đó đưa ra các nhận định và quyết định phù hợp.