Đề 13 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thị trường chứng khoán

Thanh khoản thị trường (market liquidity) đề cập đến mức độ dễ dàng và nhanh chóng mà các nhà đầu tư có thể mua hoặc bán chứng khoán mà không gây ra biến động giá lớn. Thị trường có tính thanh khoản cao cho phép giao dịch dễ dàng và hiệu quả hơn.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm rủi ro bằng cách phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản khác nhau, giảm sự phụ thuộc vào một loại cổ phiếu hoặc ngành cụ thể. Tuy nhiên, đa dạng hóa không đảm bảo tối đa hóa lợi nhuận trong mọi tình huống, đặc biệt là trong thị trường tăng trưởng mạnh mẽ của một ngành cụ thể.

Thông tin nội bộ (insider information) là thông tin quan trọng về công ty chưa được công khai, có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu nếu được tiết lộ. Việc sử dụng thông tin nội bộ để giao dịch chứng khoán (giao dịch nội gián - insider trading) là hành vi bị cấm và vi phạm pháp luật ở hầu hết các quốc gia, do tạo ra sự bất công bằng trên thị trường.

Thuật ngữ `bull market` (thị trường bò tót) dùng để chỉ giai đoạn thị trường chứng khoán có xu hướng tăng giá mạnh và kéo dài, thể hiện sự lạc quan của nhà đầu tư. Ngược lại, `bear market` (thị trường gấu) chỉ giai đoạn thị trường có xu hướng giảm giá mạnh và kéo dài, thể hiện sự bi quan.

`Bong bóng chứng khoán` (stock market bubble) xảy ra khi giá cổ phiếu tăng lên mức phi lý, vượt xa giá trị nội tại thực tế, thường do sự hưng phấn quá mức và đầu cơ của nhà đầu tư. Bong bóng có thể vỡ bất cứ lúc nào, dẫn đến sự sụt giảm mạnh của thị trường.

Phân tích cơ bản (fundamental analysis) là phương pháp đánh giá giá trị cổ phiếu dựa trên tình hình tài chính của công ty (báo cáo tài chính), hoạt động kinh doanh, vị thế cạnh tranh, và triển vọng ngành. Mục tiêu là tìm ra cổ phiếu bị định giá thấp so với giá trị thực.

Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần vốn của công ty cổ phần. Người sở hữu cổ phiếu có quyền tham gia vào việc quản lý công ty (thông qua quyền biểu quyết) và hưởng lợi nhuận (cổ tức, tăng giá cổ phiếu).

`Cắt lỗ` (stop-loss) là một chiến lược quản lý rủi ro, trong đó nhà đầu tư đặt lệnh bán cổ phiếu khi giá giảm xuống một mức nhất định đã được xác định trước. Mục đích là để hạn chế mức lỗ tiềm ẩn và bảo toàn vốn.

`Bán khống` (short selling) là một chiến lược giao dịch trong đó nhà đầu tư vay cổ phiếu từ người khác (thường là công ty chứng khoán) và bán ra thị trường, với kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ giảm. Sau đó, nhà đầu tư mua lại cổ phiếu với giá thấp hơn để trả lại số cổ phiếu đã vay, và hưởng lợi từ sự chênh lệch giá.

VN-Index là chỉ số chứng khoán đại diện cho biến động giá cổ phiếu của các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Nó phản ánh xu hướng chung của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cổ tức (dividend) là phần lợi nhuận sau thuế mà công ty quyết định chia cho các cổ đông hiện hữu. Cổ tức thường được trả bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu và là một trong những nguồn thu nhập từ đầu tư cổ phiếu.

Khi lãi suất tăng, chi phí vốn của doanh nghiệp tăng, lợi nhuận kỳ vọng giảm, và sức hấp dẫn của các kênh đầu tư an toàn như tiền gửi ngân hàng tăng lên, dẫn đến dòng tiền có thể rút khỏi thị trường chứng khoán và làm giảm giá cổ phiếu.

IPO (Initial Public Offering) là quá trình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng của một công ty tư nhân. Đây là cách để công ty huy động vốn từ thị trường chứng khoán và trở thành công ty đại chúng.

Margin call (gọi ký quỹ) là yêu cầu từ công ty chứng khoán đến nhà đầu tư giao dịch ký quỹ (margin trading) khi giá trị tài sản đảm bảo (cổ phiếu) giảm xuống dưới mức duy trì ký quỹ. Nhà đầu tư phải nộp thêm tiền hoặc chứng khoán để đưa tỷ lệ ký quỹ về mức quy định, nếu không công ty chứng khoán có thể bán bớt cổ phiếu để đảm bảo khoản vay.

ETF (Exchange-Traded Fund) là quỹ hoán đổi danh mục, mô phỏng theo biến động của một chỉ số chứng khoán, một ngành, hoặc một nhóm tài sản (ví dụ: vàng, trái phiếu). ETF được giao dịch như cổ phiếu trên sàn giao dịch và cho phép nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục một cách dễ dàng với chi phí thấp.

Nhà đầu tư `giá trị` (value investor) theo đuổi triết lý đầu tư của Benjamin Graham và Warren Buffett, tập trung vào việc tìm kiếm các công ty có giá trị nội tại cao hơn giá thị trường. Họ mua cổ phiếu khi giá thấp hơn giá trị thực và chờ đợi thị trường nhận ra giá trị thực của công ty.

Phân tích kỹ thuật (technical analysis) dựa trên giả định rằng lịch sử giá và khối lượng giao dịch chứa đựng thông tin về hành vi của thị trường và tâm lý nhà đầu tư. Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng đồ thị giá, các chỉ báo và mô hình giá để tìm kiếm các mẫu hình lặp lại và dự đoán xu hướng giá tiếp theo.

Tin tức tiêu cực về triển vọng kinh doanh của công ty hoặc ngành (ví dụ: giảm dự báo lợi nhuận, mất hợp đồng lớn, đối thủ cạnh tranh mạnh lên) làm giảm kỳ vọng về lợi nhuận trong tương lai của công ty, do đó có thể khiến nhà đầu tư bán cổ phiếu và giá cổ phiếu giảm.

Thị trường sơ cấp (primary market) là nơi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu lần đầu tiên để huy động vốn từ nhà đầu tư. Thị trường thứ cấp (secondary market) là nơi các cổ phiếu đã được phát hành trên thị trường sơ cấp được mua đi bán lại giữa các nhà đầu tư với nhau.

Hệ số beta (β) đo lường rủi ro hệ thống của một cổ phiếu, cụ thể là mức độ biến động giá của cổ phiếu đó so với biến động của thị trường chung. Beta > 1 nghĩa là cổ phiếu biến động mạnh hơn thị trường, beta < 1 nghĩa là biến động ít hơn, beta = 1 nghĩa là biến động tương đương thị trường.

Chia tách cổ phiếu (stock split) là việc công ty chia nhỏ mệnh giá cổ phiếu, ví dụ từ 1 cổ phiếu thành 2 hoặc 3 cổ phiếu. Giá cổ phiếu sẽ giảm tương ứng (ví dụ chia 2 thì giá giảm một nửa), nhưng số lượng cổ phiếu đang lưu hành tăng lên, tổng giá trị vốn hóa thị trường về cơ bản không thay đổi (trước khi xét đến các yếu tố tâm lý thị trường).

Chỉ số P/E (Price-to-Earnings ratio) là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu (Price) và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (Earnings per Share - EPS). Nó cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu đồng cho mỗi đồng lợi nhuận của công ty. P/E thường được dùng để so sánh định giá giữa các cổ phiếu hoặc so sánh với P/E trung bình ngành.

Đòn bẩy tài chính (margin trading) cho phép nhà đầu tư vay tiền để mua thêm cổ phiếu. Khi thị trường tăng, lợi nhuận được khuếch đại. Tuy nhiên, khi thị trường giảm, lỗ cũng bị khuếch đại, thậm chí có thể vượt quá vốn ban đầu.

Cổ phiếu `blue-chip` là cổ phiếu của các công ty hàng đầu, có lịch sử hoạt động lâu dài, tài chính vững mạnh, thương hiệu uy tín, và thường là những công ty dẫn đầu ngành. Chúng được coi là đầu tư an toàn hơn và thường trả cổ tức ổn định.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước cao nhất về chứng khoán và thị trường chứng khoán tại Việt Nam. Vai trò chính là xây dựng và thực thi pháp luật, giám sát hoạt động của thị trường, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, và đảm bảo thị trường hoạt động ổn định, minh bạch và công bằng.

Lệnh ATO (At-the-Open) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá mở cửa phiên giao dịch. Ưu tiên khớp lệnh được dành cho lệnh ATO trong đợt khớp lệnh mở cửa.

Sở Giao dịch Chứng khoán (Stock Exchange) là nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán đã niêm yết. Vai trò chính của Sở là cung cấp một thị trường giao dịch có tổ chức, minh bạch, công bằng và hiệu quả, tạo điều kiện cho việc huy động vốn và đầu tư.

Rủi ro hệ thống (systematic risk) là loại rủi ro chung của thị trường, ảnh hưởng đến hầu hết các cổ phiếu và không thể giảm thiểu bằng cách đa dạng hóa danh mục đầu tư. Ví dụ: rủi ro lãi suất, rủi ro lạm phát, rủi ro chính trị.

Nhà đầu tư nước ngoài được phép tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng có một số hạn chế về tỷ lệ sở hữu tối đa trong một số ngành và công ty cụ thể, đặc biệt là các ngành có điều kiện hoặc liên quan đến an ninh quốc gia. Các quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài có thể thay đổi theo thời gian và chính sách của nhà nước.

Thời tiết tại trụ sở chính của công ty thường không phải là yếu tố trực tiếp và đáng kể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Giá cổ phiếu chịu tác động chính từ các yếu tố liên quan đến hoạt động kinh doanh của công ty, tình hình kinh tế vĩ mô, và tâm lý thị trường.