Đề 13 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tin học đại cương

Bàn phím là thiết bị nhập dữ liệu chính, cho phép người dùng nhập văn bản và lệnh vào máy tính. Các thiết bị còn lại (máy in, màn hình, loa) là thiết bị xuất dữ liệu.

Số nhị phân 1011 được chuyển đổi sang hệ thập phân như sau: (1 * 2^3) + (0 * 2^2) + (1 * 2^1) + (1 * 2^0) = 8 + 0 + 2 + 1 = 11.

Bit là đơn vị đo lường thông tin nhỏ nhất, biểu diễn một trạng thái (0 hoặc 1). Byte lớn hơn bit (1 Byte = 8 bits) và các đơn vị Kilobyte, Megabyte lớn hơn Byte.

Khóa chính (primary key) là một cột hoặc tập hợp các cột trong bảng cơ sở dữ liệu, được sử dụng để xác định duy nhất mỗi bản ghi (hàng) trong bảng đó. Nó đảm bảo tính duy nhất và toàn vẹn của dữ liệu.

Ngăn xếp (Stack) là cấu trúc dữ liệu hoạt động theo nguyên tắc LIFO (Last In, First Out - Vào sau ra trước). Phần tử cuối cùng được thêm vào ngăn xếp sẽ là phần tử đầu tiên được lấy ra. Hàng đợi (Queue) hoạt động theo FIFO (First In, First Out - Vào trước ra trước).

Thuật toán là một tập hợp các bước hướng dẫn rõ ràng và có thứ tự để giải quyết một vấn đề cụ thể hoặc thực hiện một nhiệm vụ. Thuật toán là nền tảng cơ bản của lập trình và tin học.

RAM (Random Access Memory) là bộ nhớ khả biến, dữ liệu sẽ mất khi mất điện. ROM (Read-Only Memory) là bộ nhớ chỉ đọc, dữ liệu được ghi sẵn và không bị mất khi mất điện. ROM thường chứa firmware khởi động hệ thống. Tốc độ, giá thành và dung lượng cũng khác nhau nhưng khả năng lưu trữ khi mất điện là sự khác biệt *chủ yếu* về chức năng.

Hệ điều hành (Operating System - OS) là phần mềm trung gian giữa người dùng và phần cứng máy tính. Nó quản lý và phân phối tài nguyên phần cứng (CPU, bộ nhớ, thiết bị ngoại vi), quản lý phần mềm, và cung cấp giao diện để người dùng tương tác với máy tính.

Trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligence) là lĩnh vực khoa học máy tính tập trung vào việc phát triển các hệ thống máy tính có khả năng mô phỏng các khía cạnh của trí thông minh con người, như học tập, giải quyết vấn đề, nhận thức, và ngôn ngữ tự nhiên.

Ngôn ngữ lập trình bậc cao (như Python, Java, C++) được thiết kế gần với ngôn ngữ tự nhiên của con người, giúp lập trình viên dễ đọc, dễ viết và dễ bảo trì mã nguồn hơn so với ngôn ngữ bậc thấp (như Assembly) vốn gần với ngôn ngữ máy.

CPU (Central Processing Unit - Bộ xử lý trung tâm) là bộ não của máy tính, thực hiện mọi phép tính toán và logic để điều khiển hoạt động của hệ thống.

HTTP (Hypertext Transfer Protocol) là giao thức chính để truyền tải dữ liệu giữa trình duyệt web và máy chủ web, tạo nên World Wide Web. FTP dùng cho truyền file, SMTP cho email, TCP/IP là bộ giao thức nền tảng của Internet.

Ổ cứng SSD (Solid State Drive) sử dụng bộ nhớ flash để lưu trữ dữ liệu, cho tốc độ truy cập nhanh hơn nhiều, độ bền cao hơn và tiêu thụ điện ít hơn so với ổ cứng HDD (Hard Disk Drive) truyền thống sử dụng đĩa từ quay. Dung lượng, kích thước và giá thành cũng là những yếu tố khác biệt nhưng không phải là điểm khác biệt *chính* về công nghệ.

LAN (Local Area Network - Mạng cục bộ) có phạm vi kết nối nhỏ nhất, thường trong một tòa nhà hoặc văn phòng. MAN (Metropolitan Area Network - Mạng đô thị) lớn hơn LAN, WAN (Wide Area Network - Mạng diện rộng) lớn hơn MAN, và Internet là mạng lớn nhất toàn cầu.

DNS (Domain Name System) là hệ thống phân giải tên miền. Nó hoạt động như một `danh bạ điện thoại` của internet, chuyển đổi tên miền dễ nhớ (ví dụ: google.com) thành địa chỉ IP số (ví dụ: 172.217.160.142) mà máy tính cần để định vị máy chủ web.

Big Data (Dữ liệu lớn) thường được mô tả bằng các đặc trưng `3V`: Volume (Khối lượng lớn), Velocity (Tốc độ tạo và xử lý nhanh), và Variety (Đa dạng về loại dữ liệu). Một số tài liệu mở rộng thành `5V` hoặc `7V` nhưng `3V` là cốt lõi và phổ biến nhất. Veracity (Tính xác thực) và Value (Giá trị) thường được thêm vào sau này.

RAM (Random Access Memory - Bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên) cho phép truy cập dữ liệu tại bất kỳ vị trí nào với tốc độ nhanh, thích hợp cho việc lưu trữ dữ liệu tạm thời khi máy tính hoạt động.

Cài đặt và thường xuyên cập nhật phần mềm diệt virus là biện pháp quan trọng để phát hiện và loại bỏ virus cũng như các phần mềm độc hại khác. Tường lửa nên được bật, không nên mở email và tệp đính kèm từ nguồn không tin cậy, và mật khẩu nên mạnh và khó đoán.

Internet of Things (IoT) là mạng lưới các thiết bị vật lý, phương tiện, đồ gia dụng và các vật dụng khác được nhúng điện tử, phần mềm, cảm biến và kết nối mạng, cho phép chúng thu thập và trao đổi dữ liệu với nhau qua internet.

Hệ điều hành Windows là phần mềm hệ thống, quản lý và điều khiển phần cứng, cung cấp môi trường để chạy các phần mềm ứng dụng. Các phần mềm còn lại là phần mềm ứng dụng, phục vụ nhu cầu cụ thể của người dùng.

Kế thừa (inheritance) là một trong bốn nguyên tắc cơ bản của lập trình hướng đối tượng (OOP). Nó cho phép một lớp (lớp con/lớp dẫn xuất) kế thừa các thuộc tính và phương thức từ một lớp khác (lớp cha/lớp cơ sở), giúp tái sử dụng mã và xây dựng hệ thống phân cấp lớp.

Mã hóa dữ liệu (encryption) là quá trình chuyển đổi dữ liệu sang một dạng không thể đọc được (mã hóa) để bảo vệ tính bảo mật và riêng tư. Chỉ những người có khóa giải mã phù hợp mới có thể khôi phục dữ liệu về dạng ban đầu.

Đám mây điện toán (cloud computing) cung cấp một loạt các tài nguyên tính toán qua internet, bao gồm phần cứng (máy chủ, lưu trữ), phần mềm (hệ điều hành, ứng dụng) và các dịch vụ (như phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo). Người dùng có thể truy cập và sử dụng các tài nguyên này theo nhu cầu.

Biên dịch là quá trình chuyển đổi toàn bộ mã nguồn của chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao thành mã máy (mã nhị phân) mà máy tính có thể trực tiếp hiểu và thực thi. Sau khi biên dịch thành công, chương trình có thể chạy độc lập.

SQL (Structured Query Language) là ngôn ngữ truy vấn có cấu trúc, được sử dụng phổ biến để quản lý và thao tác với cơ sở dữ liệu quan hệ. Nó cho phép người dùng tạo, truy vấn, cập nhật và xóa dữ liệu trong cơ sở dữ liệu.

Phần mềm độc hại (malware) là một thuật ngữ rộng bao gồm nhiều loại phần mềm có mục đích gây hại cho hệ thống máy tính, bao gồm virus, sâu máy tính, trojan, phần mềm gián điệp, phần mềm quảng cáo và nhiều loại khác.

Tường lửa (firewall) là hệ thống bảo mật mạng, giám sát lưu lượng mạng đến và đi, và quyết định cho phép hoặc chặn lưu lượng dựa trên các quy tắc bảo mật được cấu hình. Mục đích chính là ngăn chặn truy cập trái phép từ bên ngoài vào mạng nội bộ và ngược lại.

Công nghệ ảo hóa (virtualization) cho phép tạo ra các phiên bản ảo của phần cứng và phần mềm. Điều này cho phép chạy nhiều hệ điều hành và ứng dụng độc lập trên một máy tính vật lý duy nhất, giúp tối ưu hóa tài nguyên và giảm chi phí.

Địa chỉ IP (Internet Protocol address) là một địa chỉ số duy nhất gán cho mỗi thiết bị kết nối mạng, giúp định danh và xác định vị trí của thiết bị trên mạng Internet để dữ liệu có thể được gửi và nhận chính xác.

Đồ họa raster (bitmap) được tạo thành từ các điểm ảnh (pixels), khi phóng to sẽ bị vỡ hình. Đồ họa vector được tạo thành từ các đường và hình dạng hình học, có thể phóng to thu nhỏ mà không bị giảm chất lượng. Vector phù hợp cho logo, biểu tượng; raster phù hợp cho ảnh chụp.