Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Công nghệ chế tạo máy

Dung sai là khoảng biến thiên cho phép của kích thước thực tế so với kích thước danh nghĩa, được xác định bởi sự khác biệt giữa kích thước giới hạn lớn nhất và nhỏ nhất.

Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) nhấn mạnh việc loại bỏ lãng phí, tối ưu hóa quy trình và sử dụng hiệu quả tài nguyên, hướng tới mục tiêu sản xuất bền vững và hiệu quả hơn so với các mô hình sản xuất khác.

Chuốt (broaching) là phương pháp gia công hiệu quả để tạo ra các biên dạng phức tạp như răng của bánh răng, đặc biệt trong sản xuất hàng loạt, nhanh chóng và chính xác hơn so với tiện, phay định hình hoặc bào trong trường hợp này.

Phủ PVD (Physical Vapor Deposition) tạo ra lớp phủ mỏng, cứng, và có độ bám dính tốt, cải thiện đáng kể khả năng chống mài mòn và tuổi thọ của dụng cụ cắt, vượt trội hơn sơn, mạ điện hoặc anod hóa trong ứng dụng này.

Gia công tia lửa điện (EDM), đặc biệt là EDM cắt dây, rất phù hợp để tạo ra các chi tiết nhỏ, phức tạp với độ chính xác cao từ vật liệu dẫn điện, nhất là trong sản xuất hàng loạt, vượt trội hơn phay, tiện CNC hoặc siêu âm trong trường hợp này.

Phần mềm CAM (Computer-Aided Manufacturing) có chức năng chính là chuyển đổi mô hình thiết kế CAD thành chương trình điều khiển máy CNC (mã G), hướng dẫn máy thực hiện các bước gia công.

Cảm biến vị trí, như encoder quay hoặc thước đo tuyến tính, là thành phần quan trọng trên máy CNC để cung cấp thông tin phản hồi chính xác về vị trí của các bộ phận chuyển động, giúp hệ thống điều khiển vị trí dao cắt hoặc bàn máy.

Hàn TIG (Tungsten Inert Gas) thường tạo ra mối hàn chất lượng cao, độ bền và độ tin cậy tốt nhất so với hàn điểm, hàn hồ quang tay thông thường, hay hàn MIG/MAG, đặc biệt quan trọng cho kết cấu chịu lực.

Doa (reaming) là quá trình gia công tinh lỗ sau khoan, giúp cải thiện độ chính xác kích thước và độ bóng bề mặt của lỗ, khác với khoan, mài hoặc phay trong mục tiêu này.

Tính lắp lẫn (interchangeability) đảm bảo rằng các chi tiết được sản xuất hàng loạt trong cùng một lô hoặc các lô khác nhau có thể thay thế cho nhau và lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh mà vẫn đảm bảo chức năng, là yếu tố quan trọng trong sản xuất công nghiệp.

Mối ghép then sử dụng then để khóa chặt hai chi tiết, đảm bảo truyền chuyển động quay và lực mà không có trượt tương đối, khác với mối ghép ren, hàn, hoặc đinh tán trong chức năng truyền động quay.

ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế quy định các yêu cầu cho hệ thống quản lý chất lượng (Quality Management System - QMS), giúp tổ chức đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ một cách nhất quán, không tập trung vào chất lượng sản phẩm cụ thể, an toàn lao động hay môi trường (có các tiêu chuẩn riêng).

Gia công siêu âm (Ultrasonic Machining - USM) sử dụng dao động siêu âm của dụng cụ kết hợp với vật liệu mài mòn để loại bỏ vật liệu, đặc biệt hiệu quả với vật liệu giòn và cứng, khác với mài, EDM hay hóa học về cơ chế gia công.

Design for Manufacturing (DFM) tập trung vào việc thiết kế sản phẩm sao cho quá trình sản xuất trở nên dễ dàng, hiệu quả và tiết kiệm chi phí, bên cạnh các yếu tố khác như thẩm mỹ, tái chế, hoặc độ bền.

Gia công laser sử dụng năng lượng tập trung của chùm tia laser để thực hiện các quá trình cắt, khắc, hàn, và nhiều ứng dụng khác, khác với tia nước, hóa học hoặc plasma về nguồn năng lượng và cơ chế loại bỏ vật liệu.

Kim cương là vật liệu cứng nhất và có khả năng chịu nhiệt cao nhất trong các lựa chọn, vượt trội hơn gốm, carbide và thép gió, làm cho nó lý tưởng cho gia công vật liệu cứng và tốc độ cao.

Mã lệnh G00 trong CNC được dùng để di chuyển dao nhanh đến vị trí lập trình mà không thực hiện cắt gọt, nhằm tiết kiệm thời gian di chuyển giữa các vị trí gia công.

Đá mài CBN (Cubic Boron Nitride) có độ cứng cao thứ hai sau kim cương và khả năng chịu nhiệt tốt, rất phù hợp để mài các vật liệu cứng như thép tôi, vượt trội hơn oxit nhôm và carbide silic.

Máy CNC 5 trục có khả năng thực hiện chuyển động đồng thời trên năm trục (ba trục tuyến tính và hai trục quay), cho phép gia công các hình dạng 3D phức tạp, vượt xa khả năng của máy 2, 3, hoặc 4 trục trong việc này.

Bộ điều khiển trong hệ thống vòng kín có vai trò so sánh tín hiệu phản hồi (từ cảm biến) với tín hiệu đặt (mục tiêu) và tính toán ra tín hiệu điều khiển để đưa đến bộ chấp hành, nhằm duy trì hệ thống ở trạng thái mong muốn.

Công nghệ in 3D (Additive Manufacturing) là quá trình bồi đắp vật liệu từng lớp để tạo hình, trái ngược với các phương pháp gia công truyền thống như CNC, EDM, hay siêu âm thường loại bỏ vật liệu.

Gia công tia lửa điện (EDM) sử dụng nhiệt từ tia lửa điện để làm nóng chảy và loại bỏ vật liệu, khác với các phương pháp cơ học như cắt gọt, mài hoặc biến dạng dẻo như ép.

Rung động trong gia công cắt gọt thường gây ra nhiều tác hại như giảm độ chính xác kích thước, chất lượng bề mặt kém, tiếng ồn lớn, và có thể làm giảm tuổi thọ dao, chứ không mang lại lợi ích như các lựa chọn khác.

Bước tiến dao (feed rate) xác định khoảng cách dao di chuyển dọc theo phôi trong mỗi vòng quay, do đó ảnh hưởng trực tiếp đến lượng vật liệu được loại bỏ cho mỗi vòng quay.

Ram là quá trình nhiệt luyện sau khi tôi thép, nhằm mục đích giảm độ giòn và ứng suất dư do quá trình tôi tạo ra, đồng thời vẫn duy trì độ cứng cần thiết, khác với mục tiêu tăng độ cứng tối đa, độ dẻo, hay làm sạch bề mặt.

Kiểm tra thống kê (lấy mẫu) phù hợp cho sản xuất hàng loạt vì nó cho phép đánh giá chất lượng lô sản phẩm một cách nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, thay vì kiểm tra 100% từng sản phẩm hoặc các phương pháp kiểm tra đặc biệt như phá hủy/không phá hủy trong mọi trường hợp.

Thép hợp kim có độ bền nhiệt và cơ tính cao, chịu được áp suất và nhiệt độ trong quá trình đúc áp lực, phù hợp làm vật liệu khuôn hơn thép gió, gang hoặc nhôm (nhôm thường dùng cho sản phẩm đúc, không phải khuôn).

Đồ gá khí nén/thủy lực sử dụng áp suất khí hoặc dầu để tạo lực kẹp, giúp thao tác nhanh chóng và lực kẹp ổn định, tăng năng suất so với đồ gá cơ khí, từ tính hoặc chân không trong nhiều ứng dụng.

Tối ưu hóa quá trình cắt gọt nhằm mục đích giảm thời gian, tăng tuổi thọ dao, và giảm chi phí, đồng thời cải thiện độ bóng bề mặt (giảm độ nhám), chứ không phải tăng độ nhám bề mặt.

Dập (stamping) là phương pháp gia công kim loại tấm bằng cách sử dụng lực tác động của khuôn để tạo hình, rất hiệu quả cho sản xuất hàng loạt các sản phẩm từ tấm mỏng, khác với tiện, phay hoặc mài thường dùng cho vật liệu khối.