Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Dược lý 2

Warfarin là thuốc chống đông máu kháng vitamin K. Nó ức chế enzyme vitamin K reductase, làm giảm tổng hợp các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K (II, VII, IX, X) ở gan.

Finasteride và dutasteride là các thuốc ức chế 5-alpha reductase, enzyme chuyển testosterone thành dihydrotestosterone (DHT). DHT là hormone chính gây tăng sinh tuyến tiền liệt. Ức chế 5-alpha reductase làm giảm nồng độ DHT trong tuyến tiền liệt, giúp giảm kích thước tuyến và cải thiện triệu chứng BPH.

Methotrexate có thể gây độc tính trên tủy xương, dẫn đến giảm sản xuất tế bào máu (giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, thiếu máu). Đây là một tác dụng phụ nghiêm trọng và cần được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt khi sử dụng liều cao trong điều trị ung thư hoặc bệnh tự miễn.

SSRI ức chế protein vận chuyển serotonin, ngăn chặn sự tái hấp thu serotonin trở lại tế bào thần kinh tiền synap. Điều này làm tăng nồng độ serotonin trong khe synap, kéo dài tác dụng của serotonin và cải thiện triệu chứng trầm cảm.

Thuốc lợi tiểu thiazide làm tăng bài tiết kali qua nước tiểu, dẫn đến hạ kali máu. Đây là một tác dụng phụ thường gặp và cần được theo dõi khi sử dụng thiazide.

Thuốc kháng cholinergic phong bế thụ thể muscarinic acetylcholine, gây ra các tác dụng phụ liên quan đến việc giảm hoạt động của hệ thần kinh phó giao cảm, bao gồm khô miệng, táo bón, bí tiểu, mờ mắt, giãn đồng tử, nhịp tim nhanh.

Rivaroxaban là một NOAC ức chế chọn lọc và trực tiếp yếu tố Xa (activated factor X). Các NOAC khác có thể ức chế thrombin (yếu tố IIa) hoặc yếu tố Xa. Chúng có tác dụng chống đông máu nhanh và ít tương tác thuốc hơn warfarin.

Thuốc lợi tiểu quai ức chế tái hấp thu natri, kali và chloride ở nhánh lên quai Henle, dẫn đến bài tiết mạnh mẽ các chất điện giải này qua nước tiểu. Do đó, hạ kali máu là một tác dụng phụ thường gặp và quan trọng của lợi tiểu quai.

Thuốc kháng histamine thế hệ thứ nhất dễ dàng vượt qua hàng rào máu não và tác động lên thụ thể H1 ở não, gây ra tác dụng phụ buồn ngủ, an thần. Đây là tác dụng phụ phổ biến và cần lưu ý khi sử dụng.

Pramipexole là một thuốc chủ vận thụ thể dopamine, trực tiếp kích thích thụ thể dopamine trong não, bù đắp sự thiếu hụt dopamine trong bệnh Parkinson. Levodopa là tiền chất của dopamine, selegiline là chất ức chế MAO-B, amantadine có cơ chế phức tạp nhưng không phải chủ vận dopamine trực tiếp.

Acyclovir là một thuốc kháng virus nucleoside analogue, đặc biệt hiệu quả trong điều trị nhiễm trùng do virus herpes simplex (HSV) gây ra như herpes môi, herpes sinh dục và virus varicella-zoster (VZV) gây ra bệnh thủy đậu và zona.

NSAID ức chế enzyme cyclooxygenase (COX), bao gồm COX-1 và COX-2. COX là enzyme xúc tác quá trình chuyển acid arachidonic thành prostaglandin và thromboxane, là các chất trung gian gây viêm, đau và sốt.

Ondansetron là thuốc chống nôn thuộc nhóm đối kháng thụ thể serotonin 5-HT3. Nó ức chế thụ thể 5-HT3 ở các đầu dây thần kinh phó giao cảm ở đường tiêu hóa và vùng trung tâm gây nôn ở hành não, giúp ngăn ngừa và giảm nôn do hóa trị, xạ trị hoặc sau phẫu thuật.

Thuốc lợi tiểu giữ kali như spironolactone và eplerenone là thuốc đối kháng aldosterone. Aldosterone kích thích tái hấp thu natri và bài tiết kali ở ống góp. Thuốc lợi tiểu giữ kali ức chế tác dụng của aldosterone, dẫn đến tăng bài tiết natri và giữ kali, do đó có tác dụng lợi tiểu mà không gây mất kali quá mức.

Liệu pháp kháng sinh phối hợp (sử dụng đồng thời nhiều kháng sinh) thường được chỉ định trong các trường hợp nhiễm trùng nặng, đe dọa tính mạng hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn đa kháng thuốc, nhằm tăng hiệu quả điều trị và mở rộng phổ kháng khuẩn.

Thuốc chủ vận beta-2 tác dụng ngắn (SABA) như salbutamol là lựa chọn hàng đầu để cắt cơn hen cấp tính vì chúng giãn phế quản nhanh chóng, giúp cải thiện lưu lượng khí.

ACEI ức chế enzyme chuyển angiotensin (ACE), ngăn angiotensin I chuyển thành angiotensin II. Angiotensin II là chất gây co mạch mạnh và kích thích giữ muối nước. Do đó, ức chế sản xuất angiotensin II giúp giảm huyết áp.

Statin ức chế enzyme HMG-CoA reductase, là enzyme quan trọng trong quá trình tổng hợp cholesterol ở gan. Việc giảm tổng hợp cholesterol gan dẫn đến giảm cholesterol toàn phần và LDL-cholesterol trong máu.

Thuốc kháng nấm azole ức chế enzyme 14-alpha demethylase cytochrome P450, enzyme quan trọng trong quá trình chuyển lanosterol thành ergosterol. Ergosterol là thành phần chính của màng tế bào nấm, cần thiết cho chức năng và tính toàn vẹn của màng. Ức chế tổng hợp ergosterol làm suy yếu màng tế bào nấm và dẫn đến tiêu diệt nấm.

Aminoglycoside có độc tính trên thận (gây độc thận) và tai (gây độc tiền đình và ốc tai). Cần theo dõi chức năng thận và thính giác khi sử dụng aminoglycoside.

PPI ức chế bơm proton H+/K+-ATPase, là bơm chịu trách nhiệm cuối cùng cho việc tiết acid hydrochloric vào lòng dạ dày. Do đó, PPI làm giảm sản xuất acid dạ dày một cách hiệu quả.

Hạ tiểu cầu do heparin (HIT) là một tác dụng phụ nghiêm trọng, mặc dù không phổ biến, của heparin không phân đoạn. HIT có thể gây huyết khối nghịch lý và đe dọa tính mạng.

Metformin chủ yếu giảm sản xuất glucose ở gan (giảm tân tạo glucose) và tăng sử dụng glucose ở cơ. Nó cũng có thể tăng độ nhạy insulin ở mức độ nhất định, nhưng cơ chế chính vẫn là tác động lên gan và mô ngoại vi.

Thuốc chống loạn thần thế hệ thứ hai (atypical antipsychotics) thường ít gây tác dụng phụ ngoại tháp (EPS) như run, cứng cơ, rối loạn vận động hơn so với thuốc chống loạn thần thế hệ thứ nhất (typical antipsychotics). Tuy nhiên, chúng có thể có nguy cơ cao hơn về tác dụng phụ chuyển hóa (tăng cân, rối loạn lipid máu, kháng insulin).

Nitroglycerin là một nitrat hữu cơ, chuyển hóa thành nitric oxide (NO) trong cơ thể. NO gây giãn mạch, đặc biệt là giãn tĩnh mạch, làm giảm tiền gánh (preload) và giãn động mạch, giảm nhẹ hậu gánh (afterload). Điều này làm giảm nhu cầu oxy của cơ tim và cải thiện triệu chứng đau thắt ngực.

Theophylline là một methylxanthine. Các methylxanthine như theophylline và aminophylline có tác dụng giãn phế quản, chủ yếu thông qua ức chế phosphodiesterase và đối kháng adenosine.

Beta-blocker ức chế thụ thể beta-adrenergic, chủ yếu là beta-1 ở tim. Điều này làm giảm nhịp tim, sức co bóp cơ tim và cung lượng tim, từ đó hạ huyết áp.

Trong bệnh Alzheimer, có sự suy giảm nồng độ acetylcholine trong não. Thuốc ức chế acetylcholinesterase (AChEIs) như donepezil, rivastigmine ức chế enzyme acetylcholinesterase, enzyme phân hủy acetylcholine. Điều này làm tăng nồng độ acetylcholine ở synap thần kinh, cải thiện chức năng nhận thức ở mức độ nhất định.

Celecoxib là một NSAID ức chế chọn lọc COX-2. Các NSAID truyền thống như ibuprofen, naproxen và aspirin ức chế cả COX-1 và COX-2.

Tương tác dược lực học xảy ra khi hai hoặc nhiều thuốc tác động lên cùng một mục tiêu (ví dụ thụ thể, enzyme, con đường tín hiệu) hoặc hệ thống sinh lý, dẫn đến tác dụng hiệp đồng (tăng cường) hoặc đối kháng (giảm hiệu quả) của thuốc.