Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán tài chính

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement) trình bày doanh thu, giá vốn hàng bán, chi phí hoạt động và các khoản mục liên quan đến hoạt động kinh doanh để xác định lợi nhuận hoặc lỗ trong kỳ. Cổ tức đã trả là một khoản phân phối lợi nhuận cho cổ đông, được trình bày trên Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu hoặc Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (hoạt động tài chính), không phải trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Nguyên tắc giá gốc (Historical Cost Principle) yêu cầu tài sản phải được ghi nhận ban đầu theo giá gốc tại thời điểm mua. Giá gốc thường là giá phí thực tế đã trả để có được tài sản. Nguyên tắc này đảm bảo tính khách quan và có thể kiểm chứng của thông tin kế toán.

Khi mua chịu hàng tồn kho, Tài sản (Hàng tồn kho) tăng lên và đồng thời Nợ phải trả (Phải trả người bán) cũng tăng lên. Vốn chủ sở hữu không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi giao dịch này.

Tỷ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) là một chỉ số đánh giá khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của doanh nghiệp, được tính bằng cách chia Tài sản ngắn hạn cho Nợ phải trả ngắn hạn.

Bốn báo cáo tài chính chính bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu. Báo cáo quản trị là báo cáo nội bộ, không phải báo cáo tài chính chính cho bên ngoài.

Phương pháp khấu hao đường thẳng tính chi phí khấu hao hàng năm bằng cách lấy Nguyên giá tài sản trừ đi Giá trị thanh lý (giá trị ước tính khi hết thời gian sử dụng) và chia cho Số năm sử dụng hữu ích của tài sản. Phương pháp này phân bổ đều chi phí khấu hao trong suốt thời gian sử dụng tài sản.

Giá trị hợp lý (Fair Value) là giá mà một tài sản có thể được trao đổi hoặc một khoản nợ có thể được thanh toán trong một giao dịch tự nguyện giữa các bên có hiểu biết và sẵn sàng giao dịch. Nó thường được hiểu là giá trị thị trường hiện tại của tài sản.

Chi phí sản xuất trong giá thành sản phẩm bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung (như khấu hao máy móc, điện nước xưởng sản xuất). Chi phí bán hàng là chi phí phát sinh trong quá trình bán sản phẩm, thuộc chi phí ngoài sản xuất và được ghi nhận là chi phí hoạt động trong kỳ.

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) là một tỷ số khả năng sinh lời, đo lường mức lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra từ vốn chủ sở hữu. Các tỷ số khác đánh giá khả năng thanh toán (Quick Ratio), cơ cấu vốn (Debt-to-Equity Ratio), và hiệu quả quản lý hàng tồn kho (Inventory Turnover).

Chi phí khấu hao là chi phí cố định vì nó thường không thay đổi theo mức độ hoạt động sản xuất hoặc doanh thu trong ngắn hạn. Nó được phân bổ đều đặn theo thời gian sử dụng của tài sản cố định.

Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) cung cấp thông tin về tài sản ngắn hạn và nợ phải trả ngắn hạn của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Từ đó, người đọc có thể đánh giá khả năng thanh khoản ngắn hạn (khả năng trả nợ ngắn hạn) của doanh nghiệp thông qua các tỷ số thanh toán được tính từ các khoản mục này.

Nguyên tắc cơ sở dồn tích yêu cầu doanh thu và chi phí được ghi nhận khi chúng phát sinh (doanh thu khi thực hiện, chi phí khi sử dụng tài sản hoặc dịch vụ), không phụ thuộc vào thời điểm thực tế nhận hoặc chi tiền, phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Statement of Cash Flows) cung cấp thông tin về dòng tiền vào và dòng tiền ra của doanh nghiệp trong kỳ, phân loại theo hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. Báo cáo này giúp đánh giá khả năng tạo tiền và sử dụng tiền của doanh nghiệp.

Phương pháp kế toán tiền mặt (Cash basis accounting) ghi nhận doanh thu khi tiền mặt thực tế thu được và chi phí khi tiền mặt thực tế chi ra. Phương pháp này đơn giản nhưng không phản ánh đầy đủ kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ như phương pháp kế toán dồn tích.

Chi phí dồn tích là chi phí đã phát sinh nhưng chưa được ghi nhận và thanh toán. Nếu bỏ sót bút toán điều chỉnh chi phí dồn tích, chi phí sẽ bị ghi nhận thấp hơn, dẫn đến lợi nhuận ròng bị đánh giá cao hơn. Đồng thời, nợ phải trả (do chưa ghi nhận chi phí phải trả) cũng bị đánh giá thấp hơn.

Khi giá cả tăng, FIFO giả định hàng nhập trước được xuất trước, dẫn đến giá vốn hàng bán được tính theo giá cũ (thấp hơn), và hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo giá mới (cao hơn). Do đó, giá vốn hàng bán thấp hơn và hàng tồn kho cuối kỳ cao hơn.

Hoạt động tài chính trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm các giao dịch liên quan đến nguồn vốn và cơ cấu vốn của doanh nghiệp, như vay nợ, trả nợ, phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu, và trả cổ tức. Phát hành trái phiếu là một hoạt động tài chính.

Hoạt động đầu tư trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm các giao dịch liên quan đến mua và bán tài sản dài hạn, như tài sản cố định (ví dụ: máy móc, thiết bị, bất động sản) và đầu tư tài chính dài hạn. Mua sắm tài sản cố định thuộc hoạt động đầu tư.

Phát hành cổ phiếu cho nhà đầu tư là một giao dịch làm tăng vốn chủ sở hữu vì nó làm tăng vốn góp của chủ sở hữu vào doanh nghiệp. Các giao dịch khác không trực tiếp làm tăng vốn chủ sở hữu; mua hàng tồn kho và trả nợ vay chỉ ảnh hưởng đến tài sản và nợ phải trả, mua xe tải bằng vay nợ tăng cả tài sản và nợ.

Trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông làm giảm Tài sản (Tiền mặt) và giảm Vốn chủ sở hữu (Lợi nhuận giữ lại giảm do phân phối cổ tức). Các giao dịch khác không đồng thời giảm cả tài sản và vốn chủ sở hữu; thu tiền từ khách hàng chỉ chuyển đổi tài sản (từ phải thu sang tiền mặt), mua tài sản cố định cũng chỉ chuyển đổi tài sản (từ tiền mặt sang tài sản cố định), vay tiền ngân hàng tăng cả tài sản và nợ phải trả.

Phương pháp `giá gốc hoặc giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn` (Lower of Cost or NRV) là một nguyên tắc thận trọng trong kế toán hàng tồn kho, yêu cầu so sánh giá gốc của hàng tồn kho với giá trị thuần có thể thực hiện được (NRV - giá bán ước tính trừ chi phí hoàn thành và chi phí bán hàng) và ghi nhận hàng tồn kho theo giá trị thấp hơn trong hai giá trị này. Điều này giúp phản ánh giá trị hàng tồn kho một cách thận trọng, tránh đánh giá cao tài sản.

Phương trình kế toán cơ bản (Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu) thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cơ bản của bảng cân đối kế toán, cho thấy tài sản của doanh nghiệp được hình thành từ nguồn vốn nợ và vốn chủ sở hữu.

Ý kiến chấp nhận toàn phần (Unqualified opinion), còn gọi là ý kiến `sạch`, là loại ý kiến kiểm toán tốt nhất. Nó cho thấy báo cáo tài chính được trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ lập pháp và chuẩn mực kế toán áp dụng. Các loại ý kiến khác (chấp nhận từng phần, bất chấp nhận, từ chối đưa ra ý kiến) đều cho thấy có vấn đề hoặc hạn chế trong báo cáo tài chính hoặc quá trình kiểm toán.

Kế toán tài chính tập trung vào việc lập báo cáo tài chính cho các bên liên quan bên ngoài như nhà đầu tư, chủ nợ và cơ quan quản lý, khác với kế toán quản trị hướng đến quản lý nội bộ.

Tài sản ngắn hạn là tài sản có thời gian sử dụng hoặc chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh thông thường. Hàng tồn kho đáp ứng tiêu chí này, trong khi nhà xưởng, đầu tư dài hạn là tài sản dài hạn, và vốn chủ sở hữu không phải là tài sản.

Bảng cân đối thử (Trial Balance) được lập để kiểm tra tính cân bằng của sổ cái bằng cách đảm bảo tổng số dư Nợ bằng tổng số dư Có. Nó là một bước trung gian trong quy trình kế toán, trước khi lập các báo cáo tài chính chính thức.

Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-Equity Ratio) đo lường mức độ doanh nghiệp sử dụng nợ vay so với vốn chủ sở hữu để tài trợ cho hoạt động kinh doanh. Tỷ số này phản ánh cơ cấu vốn và mức độ rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Tỷ số cao cho thấy doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nợ vay.

Cả ba đáp án đều đúng. Kế toán tài chính hướng đến việc báo cáo thông tin tài chính đã xảy ra cho bên ngoài, tuân thủ các chuẩn mực kế toán chung (GAAP/IFRS). Kế toán quản trị hướng đến việc cung cấp thông tin dự báo và phân tích cho quản lý nội bộ để ra quyết định, không bắt buộc tuân thủ GAAP/IFRS.

Tỷ số lợi nhuận gộp được tính bằng (Lợi nhuận gộp / Doanh thu thuần). Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán. Nếu giá vốn hàng bán tăng và doanh thu thuần không đổi, lợi nhuận gộp sẽ giảm. Do đó, tỷ số lợi nhuận gộp cũng sẽ giảm.

Doanh thu dồn tích (Accrued Revenue) là doanh thu đã được kiếm được (dịch vụ đã cung cấp hoặc hàng hóa đã giao) nhưng tiền mặt chưa được nhận. Bút toán điều chỉnh doanh thu dồn tích sẽ ghi nhận doanh thu này vào kỳ hiện tại và tạo ra một khoản phải thu.