Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Phân tích báo cáo tài chính

Tỷ suất lợi nhuận ròng (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần) đo lường khả năng sinh lời trên mỗi đồng doanh thu. Tỷ suất này tăng so với kỳ trước và đối thủ cạnh tranh cho thấy doanh nghiệp đang cải thiện hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời.

Phân tích báo cáo tài chính nhằm cung cấp thông tin hữu ích để người sử dụng (nhà đầu tư, chủ nợ, nhà quản lý...) đưa ra các quyết định kinh tế hợp lý. Các lựa chọn khác là các hoạt động liên quan nhưng không phải mục đích chính của phân tích.

Giá vốn hàng bán (COGS) bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến việc tạo ra doanh thu, như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung (đối với doanh nghiệp sản xuất) hoặc giá mua hàng (đối với doanh nghiệp thương mại).

Dòng tiền tự do (FCF) là dòng tiền còn lại sau khi doanh nghiệp đã trang trải chi phí vốn đầu tư (CAPEX) và vốn lưu động ròng cần thiết để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh. Cổ tức đã trả cho cổ đông là phân phối dòng tiền tự do, không phải là yếu tố trừ khi tính FCF. Thuế thu nhập doanh nghiệp đã nộp được tính đến trong dòng tiền từ hoạt động kinh doanh.

Mặc dù tỷ số thanh khoản cao cho thấy khả năng thanh toán nợ tốt, nhưng nếu tỷ số này quá cao, nó có thể là dấu hiệu doanh nghiệp đang nắm giữ quá nhiều tiền mặt hoặc tài sản ngắn hạn khác mà không đầu tư hoặc sử dụng hiệu quả, dẫn đến lãng phí cơ hội sinh lời và sử dụng vốn chưa hiệu quả.

Mô hình CAMEL là một hệ thống xếp hạng được sử dụng để đánh giá sức khỏe tài chính của các tổ chức tài chính, đặc biệt là ngân hàng. Chữ `L` trong CAMEL viết tắt cho `Liquidity` (Tính thanh khoản), một trong các yếu tố quan trọng được đánh giá bên cạnh Capital adequacy (C), Asset quality (A), Management quality (M), Earnings (E).

Ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần (Unqualified Opinion or Clean Opinion) là ý kiến tốt nhất, cho thấy kiểm toán viên không phát hiện ra sai sót trọng yếu và báo cáo tài chính được trình bày trung thực, hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, tuân thủ chuẩn mực kế toán.

So sánh báo cáo tài chính với các kỳ trước (phân tích xu hướng) giúp nhà phân tích nhận diện xu hướng biến động của các chỉ tiêu, đánh giá sự cải thiện hay suy giảm trong hoạt động và tình hình tài chính của doanh nghiệp theo thời gian.

Phân tích báo cáo tài chính, dù hữu ích, vẫn có những hạn chế. Các lựa chọn 1, 2, 4 đều là hạn chế. Lựa chọn 3 là sai vì phân tích báo cáo tài chính không thể dự đoán tương lai một cách chính xác tuyệt đối; nó chỉ cung cấp cơ sở để dự đoán và đánh giá rủi ro.

Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh phản ánh khả năng tạo tiền trực tiếp từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Đây là dòng tiền quan trọng nhất để đánh giá sức khỏe tài chính và khả năng tự chủ tài chính của doanh nghiệp.

Bối cảnh kinh tế vĩ mô (lãi suất, lạm phát, tăng trưởng kinh tế...) và đặc điểm ngành (cạnh tranh, xu hướng ngành...) có ảnh hưởng lớn đến hoạt động và kết quả tài chính của doanh nghiệp. Nhà phân tích cần xem xét các yếu tố này để đánh giá đầy đủ và chính xác tình hình doanh nghiệp.

Người sử dụng báo cáo tài chính bao gồm các bên có lợi ích liên quan đến doanh nghiệp và cần thông tin tài chính để đưa ra quyết định. Nhà đầu tư, chủ nợ, ngân hàng, và nhà quản lý đều là người sử dụng báo cáo tài chính. Khách hàng, mặc dù có quan hệ với doanh nghiệp, nhưng thường không sử dụng báo cáo tài chính để đưa ra quyết định mua hàng.

Chỉ số vòng quay hàng tồn kho đo lường hiệu quả quản lý hàng tồn kho. Chỉ số này cao cho thấy doanh nghiệp bán hàng nhanh và quản lý hàng tồn kho tốt, giảm thiểu rủi ro ứ đọng vốn.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trình bày các dòng tiền vào và dòng tiền ra của doanh nghiệp trong kỳ, được phân loại theo hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là một chỉ tiêu trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, không trực tiếp trình bày trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Tuy nhiên, doanh thu có ảnh hưởng gián tiếp đến dòng tiền từ hoạt động kinh doanh thông qua lợi nhuận và các khoản mục khác.

Tỷ số vòng quay tổng tài sản (Doanh thu thuần / Tổng tài sản) đo lường hiệu quả sử dụng tài sản để tạo ra doanh thu. Tỷ số này cao hơn cho thấy doanh nghiệp sử dụng tài sản hiệu quả hơn, tạo ra nhiều doanh thu hơn trên mỗi đồng tài sản.

Phân tích so sánh (Benchmark analysis) là phương pháp so sánh các chỉ tiêu tài chính của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp khác trong cùng ngành hoặc với trung bình ngành để đánh giá vị thế cạnh tranh và hiệu quả hoạt động tương đối.

Phân tích DuPont là một khuôn khổ phân tích sâu các yếu tố cấu thành nên tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE). Nó phân tách ROE thành ba thành phần chính: tỷ suất lợi nhuận ròng, vòng quay tổng tài sản và hệ số đòn bẩy tài chính.

Tỷ số khả năng thanh toán lãi vay (Interest Coverage Ratio) đo lường khả năng doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận để trang trải chi phí lãi vay. Tỷ số này cao cho thấy doanh nghiệp có khả năng thanh toán lãi vay tốt, giảm rủi ro không trả được nợ.

Bảng cân đối kế toán (hay Bảng tình hình tài chính) phản ánh tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể, thường là cuối kỳ kế toán.

Khấu hao tài sản cố định là một khoản mục chi phí không bằng tiền. Trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp gián tiếp, khấu hao được điều chỉnh tăng trở lại Lợi nhuận trước thuế trong dòng tiền từ hoạt động kinh doanh vì nó đã bị trừ đi khi tính lợi nhuận nhưng không thực sự làm giảm dòng tiền ra từ hoạt động kinh doanh.

Phân tích báo cáo tài chính là công cụ quan trọng cho quản trị doanh nghiệp. Nó giúp nhà quản lý đánh giá hiệu quả hoạt động, nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, xu hướng, từ đó đưa ra các quyết định quản lý, chiến lược kinh doanh và cải thiện hiệu quả hoạt động.

Chỉ số thanh toán hiện hành (Current Ratio) đo lường khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn bằng tài sản ngắn hạn. Công thức tính là Tài sản ngắn hạn chia cho Nợ phải trả ngắn hạn.

Biến động bất thường, không nhất quán của các chỉ số tài chính có thể là dấu hiệu cảnh báo về gian lận hoặc sai sót trong báo cáo tài chính. Cần điều tra sâu hơn để xác định nguyên nhân. Lợi nhuận tăng trưởng ổn định và kiểm toán bởi công ty uy tín thường là dấu hiệu tốt. Việc sử dụng nhiều phương pháp kế toán không nhất thiết là dấu hiệu xấu nếu tuân thủ chuẩn mực.

Tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu đo lường mức độ doanh nghiệp sử dụng nợ vay so với vốn chủ sở hữu để tài trợ cho hoạt động. Tỷ số này cao cho thấy doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nợ vay và có rủi ro tài chính cao hơn.

Chỉ số EPS (Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) được tính bằng cách lấy Lợi nhuận sau thuế chia cho Số lượng cổ phiếu thường đang lưu hành bình quân trong kỳ. EPS là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời trên mỗi cổ phần và là cơ sở để tính toán các chỉ số định giá khác như P/E.

Chỉ số P/E (Giá trên lợi nhuận một cổ phiếu) là một chỉ số định giá cổ phiếu phổ biến. Nó cho biết nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao gấp bao nhiêu lần lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) của doanh nghiệp. P/E cao có thể cho thấy kỳ vọng tăng trưởng cao hoặc cổ phiếu bị định giá quá cao.

Doanh nghiệp có tỷ lệ nợ vay cao phải đối mặt với rủi ro thanh khoản (khó khăn trong việc thanh toán nợ khi đến hạn) và rủi ro phá sản (nếu không thể trả nợ). Chi phí lãi vay lớn cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận và khả năng trả nợ. Rủi ro hoạt động, thị trường, lạm phát có thể ảnh hưởng nhưng rủi ro thanh khoản và phá sản là trực tiếp và nghiêm trọng hơn trong trường hợp nợ vay cao.

Tỷ số thanh toán nhanh (Acid-test Ratio) = (Tài sản ngắn hạn - Hàng tồn kho) / Nợ phải trả ngắn hạn. Khoản phải thu là một phần của tài sản ngắn hạn. Việc tăng bán hàng chịu làm tăng khoản phải thu, nhưng nếu các yếu tố khác không đổi, và đặc biệt là nếu nợ phải trả ngắn hạn không đổi hoặc tăng ít hơn, thì tử số (tài sản ngắn hạn - hàng tồn kho) có thể tăng. Tuy nhiên, cần xem xét kỹ hơn. **Tuy nhiên, câu hỏi này có thể gây hiểu lầm vì tăng khoản phải thu có thể *tăng* tài sản ngắn hạn. Nhưng nếu giả định rằng việc tăng bán chịu không làm tăng tiền mặt hoặc các tài sản ngắn hạn khác ngay lập tức, và có thể làm tăng nợ phải trả ngắn hạn (ví dụ, để tài trợ cho hàng tồn kho hoặc vốn lưu động tăng thêm để hỗ trợ bán chịu), thì tỷ số thanh toán nhanh có thể giảm hoặc không tăng đáng kể. Để phù hợp với các lựa chọn, đáp án `giảm` có vẻ hợp lý nhất trong bối cảnh giả định rằng việc tăng bán chịu tạo áp lực lên khả năng thanh toán nhanh hơn là cải thiện nó.** **Để rõ ràng hơn, câu hỏi nên đặt trong bối cảnh cụ thể hơn về tác động của việc tăng bán chịu lên các thành phần khác của tỷ số thanh toán nhanh.** **Xét lại, nếu chỉ có khoản phải thu tăng, và các yếu tố khác giữ nguyên, thì tử số tăng, mẫu số không đổi => tỷ số thanh toán nhanh tăng. Vậy đáp án 1 mới đúng. Tuy nhiên, trong thực tế kinh doanh, tăng bán chịu thường đi kèm với các yếu tố khác thay đổi. Câu hỏi hơi đơn giản hóa. Để chọn đáp án logic nhất trong các lựa chọn, cần xem xét giả định ngầm định. Nếu giả định rằng `giữ nguyên các yếu tố khác` nghĩa là *ngoại trừ* sự thay đổi trực tiếp do tăng bán chịu (tức là chỉ khoản phải thu tăng, các thành phần khác của TSNH và NPTNH không đổi), thì đáp án 1 đúng.** **Sau khi xem xét lại, đáp án 1 là chính xác nhất theo nghĩa đen của câu hỏi. Nếu chỉ tăng khoản phải thu, tử số tăng, mẫu số không đổi, tỷ số tăng.**

Phân tích độ nhạy (Sensitivity Analysis) là kỹ thuật được sử dụng để xem xét sự thay đổi của một biến số đầu ra (ví dụ: lợi nhuận, dòng tiền) khi một hoặc nhiều biến số đầu vào (ví dụ: doanh thu, chi phí) thay đổi. Trong phân tích báo cáo tài chính, nó giúp xác định các yếu tố rủi ro và đánh giá mức độ ảnh hưởng của chúng đến kết quả tài chính.

Trong phân tích dọc (Vertical Analysis) Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, mỗi khoản mục thường được biểu diễn dưới dạng tỷ lệ phần trăm của Doanh thu thuần. Ví dụ, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp... được thể hiện là bao nhiêu phần trăm của doanh thu thuần.