Đề 14 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính quốc tế

Kênh tỷ giá hối đoái là một trong những kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ. Thay đổi lãi suất (một công cụ của chính sách tiền tệ) có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Tỷ giá hối đoái thay đổi sau đó tác động đến giá hàng hóa xuất nhập khẩu, làm thay đổi xuất khẩu ròng và tổng cầu, từ đó ảnh hưởng đến sản lượng và lạm phát.

Khủng hoảng tiền tệ thường bắt nguồn từ sự mất niềm tin vào khả năng duy trì tỷ giá hối đoái của một quốc gia. Điều này có thể do các vấn đề kinh tế vĩ mô (ví dụ, thâm hụt ngân sách lớn, nợ nước ngoài cao), chính trị bất ổn, hoặc tin đồn tiêu cực, dẫn đến dòng vốn tháo chạy và áp lực lớn lên tỷ giá.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng sẽ làm tăng lãi suất trong nước, thu hút vốn nước ngoài, làm tăng cầu nội tệ và do đó làm đồng nội tệ lên giá. Tuy nhiên, do tỷ giá hối đoái linh hoạt, tác động kích thích của chính sách tài khóa bị triệt tiêu bởi sự giảm xuất khẩu ròng do đồng nội tệ lên giá, dẫn đến sản lượng không đổi.

Hạn ngạch nhập khẩu (import quota) là một hàng rào phi thuế quan, hạn chế số lượng hàng hóa được phép nhập khẩu. Thuế nhập khẩu và thuế quan là hàng rào thuế quan. Trợ cấp xuất khẩu không phải là hàng rào thương mại mà là biện pháp khuyến khích xuất khẩu.

Tỷ giá mục tiêu (target zone) là một hình thức của tỷ giá thả nổi có quản lý. Trong đó, tỷ giá được phép dao động trong một biên độ nhất định (vùng mục tiêu) do ngân hàng trung ương xác định và can thiệp khi cần thiết để giữ tỷ giá trong vùng này, khác với thả nổi hoàn toàn (không can thiệp) hoặc cố định hoàn toàn (neo cứng).

Nguyên tắc `bất khả thi tam giác` hay `bộ ba bất khả thi` (trilemma) chỉ ra rằng một quốc gia chỉ có thể chọn tối đa hai trong ba mục tiêu: tỷ giá hối đoái cố định, tự do di chuyển vốn, và chính sách tiền tệ độc lập. Việc theo đuổi cả ba đồng thời là không thể.

IRP cho rằng chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia phải xấp xỉ bằng tỷ lệ thay đổi dự kiến trong tỷ giá hối đoái. Điều này phản ánh việc nhà đầu tư quốc tế kỳ vọng bù đắp cho sự khác biệt về lãi suất bằng sự thay đổi tỷ giá để lợi nhuận từ đầu tư ở các quốc gia khác nhau là tương đương (sau khi quy đổi tiền tệ).

Chỉ số Big Mac, do tạp chí The Economist tạo ra, sử dụng giá của bánh Big Mac ở các quốc gia khác nhau để minh họa cho lý thuyết ngang giá sức mua (PPP). Nó cho thấy tỷ giá hối đoái nên là bao nhiêu để một rổ hàng hóa (ở đây là bánh Big Mac) có giá tương đương ở các quốc gia khác nhau.

Mô hình Dornbusch overshooting giải thích rằng do thị trường tài sản (bao gồm thị trường ngoại hối) điều chỉnh nhanh hơn thị trường hàng hóa, tỷ giá hối đoái có thể phản ứng quá mức (overshoot) với các cú sốc tiền tệ trong ngắn hạn. Sau đó, khi giá cả hàng hóa điều chỉnh, tỷ giá sẽ dần quay trở lại mức cân bằng dài hạn.

Thị trường Eurocurrency đề cập đến thị trường giao dịch các loại tiền tệ được gửi và cho vay tại các ngân hàng bên ngoài quốc gia phát hành tiền tệ đó. Ví dụ, đô la Mỹ gửi tại ngân hàng ở London là Eurodollar, yên Nhật gửi ở Singapore là Euroyen.

Lý thuyết OCA nghiên cứu các điều kiện kinh tế để việc sử dụng một loại tiền tệ chung giữa các quốc gia là có lợi. OCA được định nghĩa là một khu vực mà lợi ích của việc có chung tiền tệ (ví dụ, giảm chi phí giao dịch, tăng minh bạch giá cả) vượt quá chi phí (ví dụ, mất công cụ tỷ giá để điều chỉnh cú sốc kinh tế đặc thù).

Thị trường giao ngay (spot) là thị trường mua bán ngoại tệ để giao ngay, thường là trong vòng 2 ngày làm việc. Thị trường kỳ hạn (forward) là thị trường mua bán ngoại tệ với thỏa thuận giao hàng vào một ngày định trước trong tương lai, với tỷ giá được xác định ngay hôm nay.

Điểm khác biệt cốt lõi là FDI liên quan đến việc thiết lập sự kiểm soát quản lý (thường là sở hữu cổ phần lớn) đối với doanh nghiệp nước ngoài, trong khi đầu tư gián tiếp (portfolio) chỉ là mua các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu mà không kiểm soát quản lý.

Toàn cầu hóa tài chính có thể giúp vốn di chuyển tự do hơn đến nơi có hiệu suất đầu tư cao nhất, từ đó cải thiện hiệu quả phân bổ vốn trên toàn cầu. Tuy nhiên, nó cũng có thể làm tăng rủi ro hệ thống, biến động tỷ giá và sự phụ thuộc vào vốn nước ngoài. Do đó, `cải thiện hiệu quả phân bổ vốn` là lợi ích được nhấn mạnh.

Rủi ro giao dịch (transaction exposure) phát sinh khi doanh nghiệp có các giao dịch mua bán hoặc vay mượn bằng ngoại tệ. Biến động tỷ giá hối đoái giữa thời điểm ký kết hợp đồng và thời điểm thanh toán có thể làm thay đổi giá trị quy đổi của các khoản thanh toán hoặc thu nhập này sang đồng tiền trong nước, gây ra lãi hoặc lỗ do tỷ giá.

IMF tập trung vào sự ổn định tiền tệ quốc tế và hỗ trợ tài chính ngắn hạn, khác với Ngân hàng Thế giới tập trung vào phát triển dài hạn. IMF không trực tiếp quản lý tỷ giá cố định mà hỗ trợ sự ổn định tỷ giá linh hoạt hoặc có quản lý.

ADB là một ngân hàng phát triển đa phương khu vực, tập trung vào mục tiêu giảm nghèo và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương thông qua các khoản vay, viện trợ kỹ thuật và đầu tư vốn cổ phần. Khác với IMF (ổn định tiền tệ toàn cầu) hoặc các tổ chức khu vực khác.

Hạn ngạch tại IMF là yếu tố then chốt, quyết định mức đóng góp vốn của quốc gia thành viên, quyền vay vốn từ IMF, và quyền biểu quyết trong các quyết định của IMF. Hạn ngạch thường dựa trên quy mô kinh tế của quốc gia.

Hợp đồng kỳ hạn ngoại tệ là công cụ phái sinh phổ biến để phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Nó cho phép doanh nghiệp khóa tỷ giá hối đoái cho một giao dịch ngoại tệ trong tương lai, loại bỏ sự không chắc chắn về biến động tỷ giá.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình huống cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau phá giá do độ trễ trong điều chỉnh khối lượng xuất nhập khẩu (giá trị nhập khẩu tăng do giá tính bằng nội tệ cao hơn, trong khi khối lượng xuất khẩu chưa tăng ngay). Sau đó, khi khối lượng xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm, cán cân thương mại sẽ cải thiện.

Khi thâm hụt cán cân thanh toán, có nghĩa là nhu cầu ngoại tệ vượt quá cung, gây áp lực giảm giá đồng nội tệ. Để duy trì tỷ giá cố định, ngân hàng trung ương cần can thiệp bằng cách mua vào đồng nội tệ (tăng cầu nội tệ) và bán ra ngoại tệ từ dự trữ ngoại hối (tăng cung ngoại tệ), nhằm cân bằng cung cầu và giữ tỷ giá ở mức cố định.

Một ưu điểm lớn của tỷ giá thả nổi là nó cho phép chính phủ có sự độc lập lớn hơn trong việc điều hành chính sách tiền tệ để ứng phó với các cú sốc kinh tế trong nước, mà không cần phải ưu tiên mục tiêu duy trì tỷ giá cố định. Các lựa chọn khác thường là ưu điểm của tỷ giá cố định hoặc không phải là ưu điểm đặc trưng của tỷ giá thả nổi.

Rủi ro chuyển đổi ngoại tệ (translation exposure) hay còn gọi là rủi ro kế toán phát sinh khi công ty đa quốc gia phải hợp nhất báo cáo tài chính của các chi nhánh nước ngoài về công ty mẹ. Biến động tỷ giá hối đoái làm thay đổi giá trị quy đổi của tài sản và nợ nước ngoài, ảnh hưởng đến báo cáo tài chính hợp nhất.

QE là chính sách tiền tệ mở rộng, trong đó ngân hàng trung ương mua vào tài sản tài chính (thường là trái phiếu chính phủ) để tăng cung tiền và giảm lãi suất dài hạn. Điều này có thể làm giảm giá trị đồng nội tệ do tăng cung tiền và giảm lãi suất tương đối so với các quốc gia khác.

Chính sách tài khóa thắt chặt (ví dụ, giảm chi tiêu chính phủ hoặc tăng thuế) thường có xu hướng làm giảm tổng cầu và nhập khẩu, do đó có thể cải thiện cán cân vãng lai, hoặc ít nhất không làm xấu đi. Các yếu tố khác như tiết kiệm thấp, đồng tiền mạnh, tăng trưởng nhanh hơn đối tác thương mại đều có thể góp phần gây ra thâm hụt cán cân vãng lai.

Rủi ro quốc gia bao gồm các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội đặc trưng cho một quốc gia cụ thể, có thể ảnh hưởng đến khả năng thu hồi vốn hoặc lợi nhuận từ đầu tư quốc tế. Nó rộng hơn rủi ro tỷ giá hoặc rủi ro tín dụng doanh nghiệp.

Trong chế độ tỷ giá thả nổi, giá trị đồng tiền được xác định bởi lực lượng cung và cầu trên thị trường ngoại hối, không có sự can thiệp trực tiếp của chính phủ hoặc ngân hàng trung ương để cố định tỷ giá.

Cán cân thanh toán (BOP) là bản ghi kế toán toàn diện về tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân một quốc gia và phần còn lại của thế giới, bao gồm cả thương mại hàng hóa, dịch vụ, thu nhập, và các luồng vốn.

Lý thuyết PPP tập trung vào mức giá tương đối và năng suất trong dài hạn để giải thích tỷ giá. Lãi suất là yếu tố quan trọng hơn trong các mô hình tỷ giá ngắn hạn và trung hạn (như ngang giá lãi suất). Sở thích tiêu dùng có thể ảnh hưởng đến tỷ giá nhưng không phải là yếu tố cốt lõi của PPP.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là tỷ giá được niêm yết và giao dịch trên thị trường ngoại hối, thể hiện giá trị tương đối của hai đồng tiền. Tỷ giá hối đoái thực tế được tính bằng cách điều chỉnh tỷ giá danh nghĩa theo mức giá tương đối (thường dùng chỉ số giá tiêu dùng) giữa hai quốc gia, phản ánh sức mua tương đối của hai đồng tiền.