Đề 15 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Môi trường và con người

Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu (hấp thụ CO2, tạo O2), bảo vệ đất khỏi xói mòn, giữ nước và duy trì nguồn nước ngầm. Các vai trò khác cũng quan trọng nhưng không bằng vai trò sinh thái này.

Ô nhiễm nguồn điểm là ô nhiễm có nguồn gốc rõ ràng, xác định được vị trí cụ thể, ví dụ như nước thải công nghiệp xả trực tiếp từ ống khói nhà máy. Các lựa chọn khác thường là ô nhiễm nguồn không điểm, khó xác định nguồn gốc cụ thể.

Tiết kiệm điện và nước là hành động thiết thực giúp giảm tiêu thụ năng lượng và tài nguyên, giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Các hành động khác (túi nilon, vứt rác, đổ dầu thải) đều gây hại cho môi trường.

Ô nhiễm tiếng ồn gây căng thẳng, mệt mỏi, mất ngủ, và đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp đến thính giác, gây suy giảm thính lực hoặc điếc. Mặc dù có thể ảnh hưởng gián tiếp đến thể chất, nhưng tác động chính là lên tinh thần và thính giác.

Mối quan hệ giữa con người và môi trường là mối quan hệ tương hỗ. Con người phụ thuộc vào môi trường để cung cấp tài nguyên và không gian sống, đồng thời các hoạt động của con người lại tác động đến môi trường, gây ra các vấn đề môi trường và ảnh hưởng ngược lại đến cuộc sống con người.

Năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) là nguồn năng lượng sạch, không phát thải khí nhà kính, giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường. Các lựa chọn khác liên quan đến nhiên liệu hóa thạch hoặc năng lượng hạt nhân, có những hạn chế về môi trường.

Phương tiện giao thông công cộng giúp giảm ùn tắc, ô nhiễm và chi phí đi lại. Tuy nhiên, nó có thể hạn chế tính cơ động và linh hoạt cá nhân so với việc sử dụng phương tiện cá nhân, vì người dùng phải phụ thuộc vào lịch trình và tuyến đường cố định.

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như nước biển dâng, thời tiết cực đoan và ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Động đất là hiện tượng địa chất, không trực tiếp liên quan đến biến đổi khí hậu.

Ô nhiễm phóng xạ không thể nhìn thấy, ngửi thấy hay cảm nhận bằng các giác quan thông thường, cần thiết bị chuyên dụng để phát hiện. Các loại ô nhiễm khác (rác thải, tiếng ồn, ánh sáng) có thể nhận biết trực tiếp hơn.

Khu bảo tồn biển và quy định mùa vụ khai thác giúp bảo vệ môi trường sống của các loài thủy sản, cho phép chúng sinh sản và phục hồi, đảm bảo nguồn lợi thủy sản bền vững. Các biện pháp khác (lưới nhỏ, đánh bắt quanh năm, xả thải) gây hại đến nguồn lợi thủy sản.

CFCs (chlorofluorocarbons), mặc dù nồng độ thấp hơn CO2, CH4, N2O, nhưng có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu (Global Warming Potential - GWP) cao nhất trên mỗi phân tử. Tuy nhiên, do Nghị định thư Montreal, việc sử dụng CFCs đã giảm đáng kể.

Biến đổi khí hậu làm thay đổi mô hình mưa, gây hạn hán và lũ lụt, ô nhiễm nguồn nước làm giảm lượng nước sạch có thể sử dụng. Cả hai yếu tố này đều làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước sạch. Các lựa chọn khác là giải pháp hoặc không liên quan.

Sử dụng công nghệ sản xuất sạch hơn là biện pháp phòng ngừa ô nhiễm từ gốc, giảm thiểu chất thải và ô nhiễm ngay từ quá trình sản xuất. Các biện pháp khác (xử lý rác thải, trồng cây, nạo vét) chủ yếu là khắc phục hậu quả đã xảy ra.

Phát triển bền vững là sự phát triển cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường, đảm bảo đáp ứng nhu cầu hiện tại mà vẫn bảo tồn tài nguyên và môi trường cho thế hệ sau. Nó không phải là tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá hay chỉ bảo vệ môi trường mà bỏ qua kinh tế.

Chặt phá rừng làm mất môi trường sống của nhiều loài, suy giảm đa dạng sinh học. Các biện pháp còn lại (khu bảo tồn, ngăn chặn săn bắt, phục hồi hệ sinh thái) đều góp phần bảo tồn đa dạng sinh học.

Tái chế và giảm sử dụng đồ nhựa là biện pháp hiệu quả nhất vì nó giảm lượng rác thải nhựa phát sinh và tận dụng lại tài nguyên. Đốt và chôn lấp gây ô nhiễm môi trường, xả thải xuống biển gây hại hệ sinh thái biển.

Canh tác hữu cơ và bền vững tập trung vào giảm sử dụng hóa chất độc hại, bảo vệ đất, tiết kiệm nước và duy trì đa dạng sinh học, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của nông nghiệp đến môi trường. Các biện pháp khác (hóa chất, mở rộng diện tích) có thể gây hại môi trường.

Năng lượng hóa thạch được tạo ra từ việc đốt các nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên, hình thành từ xác sinh vật cổ đại hàng triệu năm trước. Các loại năng lượng khác (mặt trời, gió, thủy điện) là năng lượng tái tạo.

Khí CFCs, được sử dụng rộng rãi trong quá khứ trong các thiết bị làm lạnh và bình xịt, khi thải vào khí quyển sẽ phá hủy tầng ozone, lớp bảo vệ Trái Đất khỏi tia cực tím có hại.

Dấu chân sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu tài nguyên của con người so với khả năng cung cấp của Trái Đất. Nó thể hiện tổng diện tích sinh thái cần thiết để duy trì lối sống của một cá nhân hoặc cộng đồng.

Đảo nhiệt đô thị là hiện tượng nhiệt độ ở khu vực đô thị cao hơn đáng kể so với vùng nông thôn xung quanh. Điều này do các bề mặt đô thị (bê tông, nhựa đường) hấp thụ và giữ nhiệt nhiều hơn, ít cây xanh và hiệu ứng nhà kính đô thị.

Xử lý sinh học sử dụng vi sinh vật để phân hủy chất ô nhiễm trong nước thải, là phương pháp tự nhiên, ít hóa chất, và có tính bền vững. Các phương pháp khác có thể hiệu quả nhưng có thể tạo ra sản phẩm phụ độc hại hoặc tiêu tốn năng lượng hơn.

Khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên làm cạn kiệt nguồn tài nguyên, phá hủy môi trường sống, gây suy thoái môi trường và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái.

Hiện tượng tích tụ sinh học (biomagnification) xảy ra khi chất độc hại tích tụ dần qua các bậc dinh dưỡng trong chuỗi thức ăn. Sinh vật tiêu thụ bậc cao, đứng đầu chuỗi thức ăn, thường tích tụ nhiều chất độc hại nhất do ăn các sinh vật bậc thấp hơn đã bị nhiễm độc.

Sự khác biệt về lợi ích kinh tế và chính trị giữa các quốc gia là một thách thức lớn. Các quốc gia có thể ưu tiên phát triển kinh tế trước mắt hơn là bảo vệ môi trường, hoặc có những quan điểm khác nhau về trách nhiệm và giải pháp môi trường.

Sa mạc hóa là quá trình suy thoái đất ở các vùng khô hạn và bán khô hạn, nơi vốn đã có lượng mưa ít và dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người (như chăn thả quá mức, phá rừng).

Mưa axit chủ yếu do các oxit của lưu huỳnh và nitơ (SOx, NOx) thải ra từ hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch (nhà máy, xe cộ) kết hợp với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit.

Hiệu ứng nhà kính xảy ra khi các khí nhà kính trong khí quyển (như CO2) hấp thụ và giữ lại nhiệt từ Mặt Trời, làm Trái Đất nóng lên. Đây là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu.

Mỗi cá nhân đều có vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường thông qua việc thay đổi thói quen hàng ngày (tiết kiệm, tái chế, giảm rác thải, chọn sản phẩm thân thiện môi trường). Hành động nhỏ của mỗi người cộng lại có thể tạo ra sự thay đổi lớn.

Quang hợp là quá trình cây xanh sử dụng năng lượng ánh sáng Mặt Trời để chuyển hóa CO2 và nước thành glucose (đường) và O2. Do đó, cây xanh hấp thụ CO2 từ môi trường và thải ra O2.