Đề 15 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Xã hội học

Tương tác biểu tượng là một lý thuyết vi mô trong xã hội học, nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ, biểu tượng và tương tác giữa cá nhân trong việc xây dựng ý nghĩa xã hội và định hình hành vi con người.

Kỳ thị là sự gắn mác tiêu cực, sự khinh miệt, và phân biệt đối xử đối với một cá nhân hoặc nhóm người dựa trên một đặc điểm hoặc thuộc tính xã hội nào đó (ví dụ: chủng tộc, giới tính, tình trạng sức khỏe, v.v.).

Nhóm tham khảo là nhóm mà một cá nhân sử dụng làm chuẩn mực để so sánh bản thân, đánh giá ý kiến, thái độ và hành vi của mình, và định hướng cho hành động trong tương lai. Nhóm tham khảo có thể là nhóm mà cá nhân thuộc về hoặc không thuộc về.

Tầng lớp xã hội là hệ thống phân cấp xã hội dựa trên sự khác biệt về kinh tế, địa vị xã hội, và quyền lực, tạo ra các nhóm xã hội có vị thế khác nhau.

Thể chế xã hội là các hệ thống chuẩn mực, giá trị, vai trò và tổ chức xã hội được thiết lập để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của xã hội như gia đình, giáo dục, kinh tế, chính trị, tôn giáo. Chúng có tính bền vững và cấu trúc rõ ràng.

Văn hóa phi vật chất bao gồm các yếu tố vô hình của văn hóa như giá trị, niềm tin, chuẩn mực, ngôn ngữ, ý tưởng và luật pháp. Luật pháp là một hệ thống các quy tắc và chuẩn mực xã hội, thuộc về văn hóa phi vật chất.

Vai trò xã hội là tập hợp các kỳ vọng, chuẩn mực và hành vi mà xã hội mong đợi ở một người khi họ nắm giữ một địa vị xã hội cụ thể (ví dụ: vai trò sinh viên, vai trò người cha, vai trò công dân).

Khảo sát là phương pháp nghiên cứu định lượng, sử dụng bảng hỏi hoặc phỏng vấn có cấu trúc để thu thập dữ liệu từ một mẫu lớn người, thường nhằm mục đích mô tả xu hướng, thái độ, ý kiến hoặc hành vi của một quần thể rộng lớn.

Xã hội học tập trung nghiên cứu về xã hội, các nhóm xã hội, các thiết chế xã hội và các quá trình xã hội, cũng như ảnh hưởng của chúng đến hành vi và đời sống con người.

Định kiến là thái độ tiêu cực hoặc ác cảm, thường là vô căn cứ, hướng đến một nhóm người hoặc thành viên của nhóm đó, dựa trên những khái quát hóa tiêu cực và không chính xác.

Toàn cầu hóa là quá trình gia tăng sự kết nối và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia trên thế giới, bao gồm các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, chính trị và xã hội. Nó thúc đẩy sự trao đổi, giao lưu và hội nhập trên phạm vi toàn cầu.

Vốn xã hội đề cập đến mạng lưới quan hệ xã hội, chuẩn mực, và sự tin tưởng lẫn nhau trong một cộng đồng hoặc xã hội, được xem là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển cá nhân và xã hội.

Văn hóa vật chất bao gồm tất cả các đối tượng hữu hình mà con người tạo ra và sử dụng, như công cụ, nhà cửa, quần áo, đồ dùng, công nghệ, v.v.

Tái sản xuất xã hội là quá trình mà qua đó các cấu trúc xã hội, đặc biệt là bất bình đẳng về kinh tế, xã hội và văn hóa, được duy trì và truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác. Các yếu tố như giáo dục, gia đình, và hệ thống kinh tế đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.

Khuynh hướng vị chủng là xu hướng đánh giá các nền văn hóa khác dựa trên tiêu chuẩn của văn hóa mình, thường dẫn đến việc coi văn hóa của mình là trung tâm, chuẩn mực và ưu việt hơn các văn hóa khác.

Văn hóa bao gồm các yếu tố như giá trị, chuẩn mực, niềm tin, biểu tượng, ngôn ngữ và các sản phẩm vật chất do con người tạo ra. Hệ gen là yếu tố sinh học, không thuộc về văn hóa.

Mặc dù khảo sát cho phép thu thập dữ liệu từ số lượng lớn người, nhưng do sử dụng bảng hỏi có cấu trúc, dữ liệu thu được thường mang tính bề mặt, thiếu chiều sâu và khó nắm bắt được sắc thái tinh tế trong quan điểm và kinh nghiệm của người tham gia.

Quan sát tham gia là phương pháp nghiên cứu định tính, trong đó nhà nghiên cứu trực tiếp tham gia vào cuộc sống và hoạt động của nhóm xã hội hoặc cộng đồng được nghiên cứu để thu thập dữ liệu chi tiết và sâu sắc.

Anomie, theo Durkheim, là trạng thái xã hội mà các chuẩn mực và giá trị xã hội trở nên suy yếu hoặc không rõ ràng, dẫn đến sự mất phương hướng, cảm giác vô nghĩa và gia tăng các hành vi lệch lạc.

Xã hội hóa là quá trình học hỏi và tiếp thu các giá trị, chuẩn mực, kiến thức, kỹ năng và hành vi phù hợp với văn hóa của xã hội, giúp cá nhân trở thành thành viên có ích của xã hội.

Lý thuyết xung đột, trái ngược với chức năng luận, tập trung vào sự bất bình đẳng, mâu thuẫn và đấu tranh giai cấp trong xã hội. Nó cho rằng xã hội được định hình bởi sự cạnh tranh giữa các nhóm để giành quyền lực, nguồn lực và địa vị.

Chế tài xã hội phi chính thức là các hình thức phản ứng xã hội không chính thức đối với hành vi, như lời chỉ trích, chế giễu, xa lánh, hoặc khen ngợi, tán dương. Chúng thường phát sinh từ các mối quan hệ cá nhân và nhóm nhỏ.

Marx cho rằng lịch sử xã hội là lịch sử của đấu tranh giai cấp. Mâu thuẫn giữa các giai cấp (đặc biệt là giữa giai cấp tư sản và vô sản) là động lực chính dẫn đến sự thay đổi xã hội.

Phỏng vấn sâu là phương pháp nghiên cứu định tính, thực hiện cuộc trò chuyện chi tiết và mở với từng người tham gia để khám phá sâu sắc quan điểm, kinh nghiệm, cảm xúc và suy nghĩ của họ về một vấn đề nghiên cứu cụ thể.

Gia đình hạt nhân chỉ bao gồm cha mẹ và con cái ruột, trong khi gia đình mở rộng bao gồm nhiều thế hệ (ông bà, cha mẹ, con cái) và các thành viên họ hàng khác sống chung hoặc có quan hệ gắn bó.

Di động xã hội là sự dịch chuyển vị trí xã hội của một cá nhân hoặc nhóm người trong hệ thống phân tầng xã hội, có thể là di động theo chiều dọc (lên hoặc xuống) hoặc chiều ngang.

Nhóm xã hội sơ cấp được đặc trưng bởi mối quan hệ cá nhân mật thiết, sự hợp tác, gắn bó tình cảm, và thường có quy mô nhỏ (ví dụ: gia đình, bạn bè thân).

Duy vật lịch sử là nền tảng lý thuyết của Marx, cho rằng phương thức sản xuất vật chất (cách thức con người sản xuất ra của cải vật chất) và quan hệ sản xuất (quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất) là cơ sở hạ tầng kinh tế, quyết định cấu trúc xã hội, chính trị, văn hóa và lịch sử.

Chức năng luận xem xã hội như một cơ thể sống, trong đó các thiết chế và cấu trúc xã hội khác nhau (như gia đình, giáo dục, kinh tế, chính trị) hoạt động như các bộ phận, mỗi bộ phận có chức năng riêng, đóng góp vào sự ổn định và vận hành của toàn bộ hệ thống.

Lệch lạc xã hội là hành vi hoặc đặc điểm đi ngược lại các chuẩn mực và kỳ vọng xã hội được chấp nhận, và có thể bị xã hội phản đối hoặc chế tài.