Đề 2 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Tài chính tiền tệ

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là một công cụ chính sách tiền tệ mà ngân hàng trung ương sử dụng để kiểm soát lượng tiền mà các ngân hàng thương mại phải giữ lại, từ đó ảnh hưởng đến khả năng cho vay và lượng tiền cung ứng.

Với tỷ lệ dự trữ bắt buộc 10%, ngân hàng phải giữ lại 10% của khoản tiền gửi mới (1000 đô la * 10% = 100 đô la) làm dự trữ. Phần còn lại (1000 đô la - 100 đô la = 900 đô la) là lượng tiền tối đa mà ngân hàng có thể cho vay.

Hàng hóa Giffen là một trường hợp ngoại lệ trong lý thuyết tiêu dùng, khi giá của hàng hóa tăng lên lại dẫn đến lượng cầu tăng lên. Điều này thường xảy ra với các hàng hóa thiết yếu, giá rẻ, chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách của người nghèo, và không có hàng hóa thay thế tốt. Ví dụ kinh điển là gạo hoặc lương thực thiết yếu trong một số bối cảnh đặc biệt.

Kỳ vọng lạm phát cao hơn khiến người lao động và doanh nghiệp đòi hỏi mức lương và giá cả cao hơn cho mỗi mức sản lượng, làm dịch chuyển đường кривая Phillips ngắn hạn sang phải, thể hiện mối quan hệ đánh đổi lạm phát và thất nghiệp trở nên kém thuận lợi hơn.

Ngân hàng thương mại tập trung vào các dịch vụ ngân hàng truyền thống như nhận tiền gửi, cho vay, và thanh toán. Ngân hàng đầu tư chuyên về các dịch vụ tài chính phức tạp hơn như tư vấn M&A, bảo lãnh phát hành chứng khoán, quản lý tài sản, và giao dịch chứng khoán.

Tiền pháp định là loại tiền không được đảm bảo bằng hàng hóa vật chất như vàng hay bạc, mà giá trị của nó dựa trên sự tin tưởng của công chúng và được pháp luật của chính phủ quy định là phương tiện thanh toán hợp pháp.

Khi ngân hàng thương mại cho vay, họ tạo ra tiền gửi mới trong tài khoản của người vay. Quá trình này, thông qua hiệu ứng số nhân tiền tệ, làm tăng tổng cung tiền trong nền kinh tế.

Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay. Khi lãi suất này tăng, chi phí vay vốn của các ngân hàng thương mại tăng lên, dẫn đến giảm lượng tiền vay và do đó giảm lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng (ví dụ: tăng chi tiêu chính phủ) sẽ làm tăng lãi suất trong nước, thu hút vốn nước ngoài. Do vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước sẽ trở lại mức lãi suất thế giới, nhưng dòng vốn vào làm tăng cầu về đồng nội tệ, dẫn đến tỷ giá hối đoái tăng (đồng nội tệ lên giá). Sản lượng không đổi vì chính sách tài khóa bị triệt tiêu bởi sự lên giá của đồng tiền, làm giảm xuất khẩu ròng.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (contractionary monetary policy), ví dụ như tăng lãi suất, làm giảm lượng tiền cung ứng và chi phí đi vay tăng lên. Điều này làm giảm chi tiêu của hộ gia đình và đầu tư của doanh nghiệp, dẫn đến sự dịch chuyển đường tổng cầu (AD) sang trái.

Lý thuyết hiệu quả thị trường (Efficient Market Hypothesis - EMH) cho rằng giá cả tài sản trên thị trường phản ánh đầy đủ và nhanh chóng tất cả thông tin có sẵn. Do đó, không thể đạt được lợi nhuận vượt trội một cách nhất quán bằng cách sử dụng thông tin công khai, vì giá cả đã phản ánh thông tin đó.

Lạm phát cầu kéo xảy ra khi tổng cầu của nền kinh tế (tổng chi tiêu của hộ gia đình, doanh nghiệp, chính phủ và nước ngoài) tăng quá nhanh, vượt quá khả năng cung ứng hàng hóa và dịch vụ của nền kinh tế, dẫn đến giá cả tăng lên.

Mục tiêu chung của chính sách tiền tệ là duy trì sự ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát) và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững, tạo điều kiện cho việc làm đầy đủ.

Chi tiêu chính phủ là một công cụ của chính sách tài khóa, được chính phủ sử dụng để tác động đến nền kinh tế thông qua ngân sách nhà nước, không phải là công cụ của chính sách tiền tệ do ngân hàng trung ương điều hành.

Ba chức năng chính của tiền là phương tiện trao đổi, đơn vị đo lường giá trị, và phương tiện tích trữ giá trị. Mặc dù tiền có thể được sử dụng để đầu tư, nhưng chức năng đầu tư không phải là một trong những chức năng định nghĩa cốt lõi của tiền.

Chính sách tài khóa mở rộng, thông qua tăng chi tiêu chính phủ hoặc giảm thuế, nhằm mục đích kích thích tổng cầu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thời kỳ suy thoái hoặc tăng trưởng chậm.

Thị trường tiền tệ là nơi giao dịch các công cụ tài chính ngắn hạn, có tính thanh khoản cao, với kỳ hạn thường dưới một năm, như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi, và giấy tờ có giá ngắn hạn khác.

Tỷ giá hối đoái cho biết cần bao nhiêu đơn vị của một đồng tiền để đổi lấy một đơn vị của đồng tiền khác tại một thời điểm nhất định.

Giá nguyên vật liệu đầu vào tăng (ví dụ: giá dầu tăng) làm tăng chi phí sản xuất cho doanh nghiệp. Điều này khiến doanh nghiệp giảm sản lượng cung ứng ở mọi mức giá, dẫn đến sự dịch chuyển đường tổng cung ngắn hạn sang trái.

Đường IS (Investment-Saving) trong mô hình IS-LM thể hiện các kết hợp lãi suất và sản lượng mà tại đó thị trường hàng hóa và dịch vụ đạt trạng thái cân bằng.

Thoái vốn (capital flight) là hiện tượng vốn đầu tư và tiền bạc rút ra khỏi một quốc gia một cách nhanh chóng, thường do lo ngại về sự bất ổn kinh tế hoặc chính trị, hoặc do tìm kiếm lợi nhuận cao hơn ở nơi khác.

Rủi ro tín dụng là khả năng người đi vay không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận, gây tổn thất cho bên cho vay.

Mô hình tăng trưởng Solow cho rằng trong dài hạn, tiến bộ công nghệ (hay năng suất nhân tố tổng hợp - TFP) là nguồn gốc duy nhất của tăng trưởng kinh tế bền vững. Tích lũy vốn chỉ tạo ra tăng trưởng tạm thời và sẽ đạt đến trạng thái dừng khi không có tiến bộ công nghệ.

Hiệu ứng J-curve mô tả hiện tượng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi một quốc gia phá giá đồng tiền, do giá trị nhập khẩu tăng lên ngay lập tức (tính bằng đồng nội tệ), trong khi xuất khẩu cần thời gian để phản ứng và tăng lên. Sau một thời gian, cán cân thương mại sẽ cải thiện khi xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm.

Lý thuyết ngang bằng sức mua (PPP) cho rằng tỷ giá hối đoái giữa hai quốc gia sẽ điều chỉnh để phản ánh sự khác biệt về mức giá chung giữa hai quốc gia, sao cho một rổ hàng hóa giống nhau có giá tương đương khi quy đổi sang cùng một đồng tiền.

Lạm phát là sự tăng lên liên tục của mức giá chung trong một nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định, làm giảm sức mua của tiền tệ.

Công cụ phái sinh là các hợp đồng tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của một tài sản cơ sở khác. Hợp đồng tương lai, quyền chọn, và hoán đổi là những ví dụ phổ biến về công cụ phái sinh.

Thị trường tài chính đóng vai trò trung gian, kết nối những người có vốn dư thừa (người tiết kiệm) với những người cần vốn (người đi vay) để đầu tư và sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Lãi suất thực tế phản ánh lợi tức thực sự của việc đầu tư hoặc chi phí thực sự của việc đi vay, sau khi đã loại trừ ảnh hưởng của lạm phát. Nó được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là công cụ chính sách tiền tệ quan trọng, trong đó ngân hàng trung ương mua hoặc bán chứng khoán chính phủ trên thị trường mở để điều chỉnh lượng tiền cung ứng và lãi suất ngắn hạn, từ đó tác động đến toàn bộ nền kinh tế.