Đề 2 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Thị trường tài chính

Rủi ro đạo đức xảy ra khi một bên tham gia vào giao dịch có động cơ và cơ hội để thay đổi hành vi của mình sau khi giao dịch đã được thực hiện, theo cách có thể gây tổn hại cho bên kia. Ví dụ, trong bảo hiểm, người được bảo hiểm có thể ít cẩn trọng hơn vì biết rằng họ được bảo hiểm.

Thị trường tiền tệ tập trung vào các công cụ ngắn hạn (dưới 1 năm) và tính thanh khoản cao như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi. Thị trường vốn giao dịch các công cụ dài hạn hơn như cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính phủ dài hạn.

Sự kiện `thiên nga đen` là một thuật ngữ mô tả các sự kiện hiếm gặp, bất ngờ, khó dự đoán trước khi xảy ra, có tác động lớn đến thị trường tài chính hoặc kinh tế, và thường được giải thích hoặc hợp lý hóa một cách dễ dàng sau khi chúng đã xảy ra (nhưng không dự đoán được trước đó).

Thị trường ngoại hối (Forex) là thị trường phi tập trung toàn cầu, nơi diễn ra các giao dịch mua bán, trao đổi tiền tệ của các quốc gia khác nhau. Đây là thị trường tài chính lớn nhất và có tính thanh khoản cao nhất thế giới.

Chỉ số chứng khoán là một thước đo thống kê, phản ánh xu hướng biến động giá của một nhóm cổ phiếu đại diện trên thị trường. Nó giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu suất thị trường chung và so sánh hiệu quả đầu tư.

Thị trường sơ cấp là nơi các chứng khoán mới được phát hành lần đầu ra công chúng để huy động vốn cho tổ chức phát hành (ví dụ: IPO cổ phiếu, phát hành trái phiếu lần đầu).

Giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho phép các ngân hàng thương mại cho vay nhiều hơn từ số tiền gửi hiện có, do đó làm tăng cung tiền trong nền kinh tế. Các lựa chọn khác đều có xu hướng làm giảm hoặc không ảnh hưởng trực tiếp đến cung tiền.

Lãi suất liên ngân hàng, như LIBOR (nay là SOFR), là lãi suất mà các ngân hàng lớn trên thế giới tính cho nhau khi vay vốn ngắn hạn. Nó phản ánh chi phí vốn vay ngắn hạn giữa các ngân hàng.

Nới lỏng định lượng (QE) là một biện pháp chính sách tiền tệ phi truyền thống, trong đó ngân hàng trung ương mua vào các tài sản tài chính dài hạn (thường là trái phiếu chính phủ và trái phiếu có đảm bảo bằng thế chấp) để bơm tiền vào nền kinh tế, làm tăng cung tiền và giảm lãi suất dài hạn, kích thích tăng trưởng kinh tế.

Cổ phiếu thường là công cụ của thị trường vốn, đại diện cho quyền sở hữu trong công ty và có kỳ hạn dài. Các lựa chọn còn lại (tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi, thương phiếu) đều là công cụ ngắn hạn của thị trường tiền tệ.

Rủi ro hệ thống, còn gọi là rủi ro thị trường, là loại rủi ro ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường hoặc một phân khúc lớn, không thể loại bỏ bằng cách đa dạng hóa danh mục đầu tư. Ví dụ: rủi ro lãi suất, rủi ro lạm phát, rủi ro suy thoái kinh tế.

Mục đích chính của IPO là huy động vốn từ công chúng để công ty có thêm nguồn lực tài chính phục vụ cho việc mở rộng hoạt động, đầu tư vào dự án mới, hoặc trả nợ. IPO cũng giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phần của các cổ đông hiện hữu.

Hiệu quả thị trường (efficient market hypothesis - EMH) cho rằng giá cả tài sản trên thị trường phản ánh đầy đủ và nhanh chóng tất cả thông tin có sẵn. Trong một thị trường hiệu quả, việc kiếm lợi nhuận vượt trội so với thị trường là rất khó khăn, đặc biệt là sau khi điều chỉnh cho rủi ro.

Vàng thường được coi là tài sản trú ẩn an toàn vì giá trị của nó có xu hướng ổn định hoặc tăng lên trong thời kỳ bất ổn kinh tế hoặc khủng hoảng tài chính, khi các tài sản rủi ro khác (như cổ phiếu) có thể giảm giá.

Mục tiêu chính của việc điều tiết thị trường tài chính là đảm bảo thị trường hoạt động một cách công bằng, hiệu quả, minh bạch, và ổn định. Điều tiết cũng nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, giảm thiểu rủi ro hệ thống và duy trì niềm tin vào thị trường.

Nhà tạo lập thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính thanh khoản của thị trường bằng cách liên tục đưa ra cả giá mua (bid) và giá bán (ask) cho một chứng khoán, giúp người mua và người bán dễ dàng thực hiện giao dịch.

Thị trường tài chính là nơi dòng vốn được luân chuyển từ những người có vốn dư thừa (người tiết kiệm) đến những người cần vốn (người đi vay), phục vụ mục đích đầu tư và tiêu dùng.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là quy định của ngân hàng trung ương, yêu cầu các ngân hàng thương mại phải giữ lại một tỷ lệ nhất định tiền mặt (hoặc tài sản có tính thanh khoản cao) so với tổng tiền gửi của khách hàng. Đây là một công cụ của chính sách tiền tệ.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là chiến lược phân bổ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau (ví dụ: cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, vàng) hoặc vào nhiều ngành, khu vực khác nhau. Mục đích chính là giảm thiểu rủi ro tổng thể của danh mục, vì khi một loại tài sản giảm giá, các loại tài sản khác có thể vẫn tăng giá hoặc ít bị ảnh hưởng.

Rủi ro thanh khoản xảy ra khi nhà đầu tư hoặc tổ chức không thể bán tài sản của mình đủ nhanh để đáp ứng nghĩa vụ tài chính hoặc khi việc bán tài sản chỉ có thể thực hiện được với mức giá chiết khấu đáng kể.

Mục tiêu chính của chính sách tiền tệ thường bao gồm ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát) và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ổn định, bền vững. Các mục tiêu khác có thể bao gồm ổn định tỷ giá hối đoái và toàn dụng lao động.

Thị trường lao động là nơi diễn ra các giao dịch về sức lao động, không phải là một phần của thị trường tài chính. Thị trường tài chính bao gồm các thị trường như thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu, thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối, thị trường hàng hóa (một phần có tính chất tài chính) và thị trường bất động sản (một phần có tính chất tài chính).

Ngân hàng trung ương có thể điều chỉnh lãi suất chính sách thông qua nhiều công cụ, trong đó có thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc (tỷ lệ tiền mặt mà ngân hàng thương mại phải giữ lại so với tổng tiền gửi). Giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ tăng cung tiền và có thể làm giảm lãi suất.

Công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi được sử dụng chủ yếu để quản lý rủi ro (ví dụ: rủi ro tỷ giá, rủi ro lãi suất) và đầu cơ (kiếm lợi nhuận từ biến động giá của tài sản cơ sở).

Bong bóng tài sản xảy ra khi giá của một loại tài sản (như cổ phiếu, bất động sản) tăng lên quá nhanh và không hợp lý, thường do đầu cơ quá mức, vượt xa giá trị thực tế của tài sản đó. Bong bóng này không bền vững và có thể vỡ, dẫn đến giảm giá mạnh.

Thị trường tài chính tập trung vào việc điều tiết dòng vốn, cung cấp kênh huy động vốn, tạo tính thanh khoản và cung cấp thông tin giá cả. Phân phối thu nhập công bằng là mục tiêu của chính sách kinh tế xã hội rộng lớn hơn, không phải chức năng trực tiếp của thị trường tài chính.

Giá trái phiếu và lãi suất thị trường có mối quan hệ nghịch đảo. Khi lãi suất thị trường tăng, các trái phiếu mới phát hành sẽ có lợi suất cao hơn. Để trái phiếu cũ có thể cạnh tranh, giá của chúng phải giảm xuống để lợi suất tương đối tăng lên.

Bán khống là việc nhà đầu tư vay chứng khoán (thường từ công ty chứng khoán) và bán ra thị trường, với kỳ vọng giá chứng khoán đó sẽ giảm trong tương lai. Khi giá giảm, họ mua lại chứng khoán để trả lại và hưởng lợi từ chênh lệch giá.

Lạm phát làm giảm sức mua của tiền tệ và làm giảm giá trị thực tế của dòng tiền trong tương lai. Do đó, lạm phát làm giảm lợi nhuận thực tế (lợi nhuận sau khi đã điều chỉnh theo lạm phát) của các khoản đầu tư, đặc biệt là các khoản đầu tư có thu nhập cố định.

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý giữa hai bên, cam kết mua và bán một tài sản cơ sở (ví dụ: hàng hóa, chỉ số chứng khoán, tiền tệ) vào một ngày giao hàng xác định trong tương lai với mức giá đã được xác định trước tại thời điểm ký kết hợp đồng.