Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Giao dịch thương mại quốc tế

Biện pháp chống bán phá giá (Anti-dumping duties) được áp dụng để chống lại hành vi bán phá giá, tức là khi hàng hóa nhập khẩu được bán với giá thấp hơn giá trị thông thường của chúng (thường là giá bán ở thị trường nước xuất khẩu) và hành vi này gây ra thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất tương tự trong nước nhập khẩu.

Mô hình Heckscher-Ohlin giải thích lợi thế so sánh dựa trên sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất giữa các quốc gia. Các quốc gia có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ có tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Trợ cấp xuất khẩu (Export subsidy) là một biện pháp phi thuế quan mà chính phủ cung cấp hỗ trợ tài chính cho các nhà sản xuất hoặc xuất khẩu trong nước, nhằm giảm chi phí sản xuất và tăng khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu trên thị trường quốc tế.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment - FDI) là hình thức đầu tư mà một nhà đầu tư từ một quốc gia (quốc gia gốc) thiết lập một doanh nghiệp hoặc mua lại tài sản kinh doanh ở một quốc gia khác (quốc gia tiếp nhận), và có quyền kiểm soát và quản lý trực tiếp doanh nghiệp hoặc tài sản đó.

Khi một quốc gia mở cửa thương mại và trở thành nhà xuất khẩu một mặt hàng, giá cả trong nước của mặt hàng đó có xu hướng tăng lên đến mức giá thế giới (hoặc gần mức đó). Điều này dẫn đến tăng thặng dư sản xuất (producer surplus) vì các nhà sản xuất có thể bán hàng hóa của họ với giá cao hơn.

Rào cản kỹ thuật đối với thương mại (Technical Barriers to Trade - TBT) bao gồm các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn, sức khỏe, môi trường, v.v., có thể được sử dụng để hạn chế nhập khẩu hoặc tạo ra sự phân biệt đối xử đối với hàng hóa nước ngoài.

Ngoại thương (Foreign trade) là thuật ngữ tổng quát dùng để chỉ các hoạt động trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa các quốc gia, bao gồm cả xuất khẩu (bán hàng hóa và dịch vụ ra nước ngoài) và nhập khẩu (mua hàng hóa và dịch vụ từ nước ngoài).

Thương mại nội ngành (Intra-industry trade) là việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ trong cùng một ngành công nghiệp (ví dụ: xuất khẩu và nhập khẩu ô tô). Nó thường phổ biến giữa các quốc gia phát triển có mức thu nhập bình quân đầu người tương đương, thị hiếu tiêu dùng tương đồng và mức độ công nghiệp hóa cao.

Quy tắc xuất xứ (Rules of Origin) là các quy định pháp lý được sử dụng để xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Xác định xuất xứ là quan trọng để áp dụng thuế quan, hạn ngạch, và các biện pháp thương mại khác, cũng như để thực hiện các hiệp định thương mại ưu đãi.

Thương mại quốc tế giúp các quốc gia chuyên môn hóa vào sản xuất những hàng hóa và dịch vụ mà họ có lợi thế so sánh, tăng hiệu quả và sự lựa chọn cho người tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, nó không nhằm mục đích giảm sự phụ thuộc vào các ngành công nghiệp trong nước mà là tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng hiệu quả hơn, có thể dẫn đến sự phụ thuộc lẫn nhau nhiều hơn.

Theo lý thuyết vòng đời sản phẩm, ở giai đoạn trưởng thành (mature stage), sản phẩm đã được tiêu chuẩn hóa và sản xuất hàng loạt, chi phí sản xuất trở nên quan trọng. Sản xuất có xu hướng chuyển dịch đến các nước đang phát triển có chi phí lao động thấp hơn, và sản phẩm được xuất khẩu từ các nước phát triển (nơi sản phẩm được phát minh và phát triển ban đầu) sang các nước đang phát triển.

Toàn cầu hóa kinh tế được thúc đẩy bởi tiến bộ công nghệ, giảm chi phí vận chuyển, và tự do hóa thương mại và đầu tư. Xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng, ngược lại, là một yếu tố cản trở toàn cầu hóa, vì nó tạo ra các rào cản đối với thương mại và đầu tư quốc tế.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá đồng tiền, do khối lượng xuất nhập khẩu chưa kịp điều chỉnh và giá trị nhập khẩu (tính bằng nội tệ) tăng lên. Tuy nhiên, về dài hạn, xuất khẩu trở nên cạnh tranh hơn và nhập khẩu đắt hơn, dẫn đến cải thiện cán cân thương mại.

Điều khoản CIF (Cost, Insurance, and Freight) trong Incoterms quy định rằng người bán chịu trách nhiệm chi trả chi phí hàng hóa, chi phí vận chuyển hàng hóa đến cảng đích quy định, và chi phí bảo hiểm hàng hóa trong quá trình vận chuyển đường biển.

Chảy máu chất xám, tức là sự di cư của lao động có tay nghề cao từ một quốc gia sang quốc gia khác, là một hình thức của thương mại yếu tố sản xuất, cụ thể là thương mại lao động. Lao động có kỹ năng được coi là một yếu tố sản xuất di chuyển qua biên giới để tìm kiếm cơ hội tốt hơn.

WTO có chức năng giải quyết tranh chấp thương mại, thúc đẩy tự do hóa thương mại và giám sát việc thực thi các hiệp định thương mại. Việc ấn định tỷ giá hối đoái là chức năng của các ngân hàng trung ương hoặc các thỏa thuận tiền tệ quốc tế, không thuộc thẩm quyền của WTO.

Hạn ngạch thuế quan (Tariff-rate quota) là cơ chế áp dụng thuế suất thấp cho một lượng hàng hóa nhập khẩu nhất định (trong hạn ngạch) và thuế suất cao hơn cho lượng hàng hóa nhập khẩu vượt quá hạn ngạch.

Bảo hộ mậu dịch (Protectionism) là tập hợp các chính sách thương mại của một quốc gia nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi cạnh tranh nước ngoài, thường thông qua hạn chế nhập khẩu (như thuế quan, hạn ngạch) và khuyến khích xuất khẩu (như trợ cấp xuất khẩu), với mục tiêu tạo ra thặng dư thương mại.

Phương thức `Tiêu dùng ở nước ngoài` (Consumption abroad) trong khuôn khổ GATS (Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ) của WTO mô tả tình huống mà người tiêu dùng (ví dụ: khách du lịch, sinh viên quốc tế) di chuyển đến quốc gia khác để tiêu dùng dịch vụ tại đó (ví dụ: du lịch, giáo dục, y tế).

Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO được thiết kế để giải quyết các tranh chấp thương mại giữa các quốc gia thành viên liên quan đến các chính sách thương mại và việc thực thi các hiệp định của WTO. Nó không giải quyết tranh chấp giữa các công ty tư nhân, tranh chấp đầu tư, hoặc tranh chấp sở hữu trí tuệ (thường có các cơ chế giải quyết khác).

Chính sách thương mại thường được sử dụng để đạt được các mục tiêu như tăng trưởng kinh tế, bảo vệ việc làm trong nước, và đa dạng hóa cơ cấu kinh tế. Ổn định tỷ giá hối đoái thường là mục tiêu của chính sách tiền tệ và chính sách tỷ giá hối đoái, không phải là mục tiêu trực tiếp của chính sách thương mại.

Điều kiện thương mại (Terms of Trade) là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu của một quốc gia. Nó phản ánh sức mua của hàng xuất khẩu của một quốc gia tính bằng hàng nhập khẩu. Điều kiện thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng lên so với giá nhập khẩu.

Thuế quan là một loại thuế được áp đặt lên hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá của chúng và khiến chúng kém cạnh tranh hơn so với hàng hóa sản xuất trong nước. Đây là một biện pháp bảo hộ thương mại phổ biến.

Liên minh thuế quan (Customs union) bao gồm khu vực thương mại tự do (loại bỏ rào cản thương mại nội khối) và thêm vào đó là việc áp dụng một biểu thuế quan chung đối với hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài khối.

Nguyên tắc tối huệ quốc (MFN) của WTO yêu cầu mỗi quốc gia thành viên phải đối xử với tất cả các quốc gia thành viên khác một cách bình đẳng, không phân biệt đối xử. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được tự động mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Hiệp định CPTPP là một hiệp định thương mại tự do giữa 11 quốc gia thành viên, bao gồm Việt Nam, Nhật Bản, Canada, Australia, New Zealand, Singapore, Malaysia, Brunei, Chile, Peru, và Mexico. Trung Quốc không phải là thành viên của CPTPP.

Khu chế xuất (Export Processing Zone - EPZ) là một loại hình khu vực kinh tế đặc biệt được thiết kế để thu hút đầu tư nước ngoài vào sản xuất hàng xuất khẩu. Các doanh nghiệp trong khu chế xuất thường được hưởng các ưu đãi đặc biệt về thuế, hải quan, và thủ tục hành chính, đặc biệt là miễn thuế nhập khẩu đối với nguyên vật liệu và thiết bị phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu.

Lý thuyết lợi thế so sánh, được David Ricardo phát triển, khẳng định rằng các quốc gia nên chuyên môn hóa và xuất khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội thấp hơn so với các quốc gia khác, ngay cả khi họ có lợi thế tuyệt đối trong sản xuất mọi hàng hóa.

Hối phiếu (Bill of Exchange) là một công cụ thanh toán quốc tế phổ biến, được sử dụng để thanh toán tiền hàng trong giao dịch thương mại quốc tế. Nó cũng đóng vai trò là công cụ tín dụng, cho phép người bán (người ký phát hối phiếu) cấp tín dụng cho người mua (người trả tiền hối phiếu) trong một khoảng thời gian nhất định.

Chỉ số lợi thế so sánh hiện hữu (RCA) là một chỉ số thống kê được sử dụng để đánh giá lợi thế so sánh của một quốc gia hoặc khu vực trong việc xuất khẩu một sản phẩm hoặc ngành hàng cụ thể. RCA > 1 thường được hiểu là quốc gia có lợi thế so sánh trong ngành đó.