Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kế toán công

Nguyên tắc giá gốc (Historical cost) yêu cầu tài sản được ghi nhận ban đầu theo giá mua thực tế tại thời điểm mua, bao gồm giá mua và các chi phí liên quan trực tiếp để đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng.

Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính liên quan đến các hoạt động làm thay đổi quy mô và cơ cấu vốn của đơn vị, như vay và trả nợ, nhận vốn cấp. Tiền thu từ bán hàng, chi lương thuộc hoạt động thường xuyên. Tiền mua sắm TSCĐ thuộc hoạt động đầu tư.

Kiểm toán hoạt động (Performance audit) tập trung đánh giá 3E: hiệu lực (Effectiveness), hiệu quả (Efficiency), và kinh tế (Economy) trong quản lý và sử dụng nguồn lực công, bao gồm cả ngân sách nhà nước.

Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp nhà nước là đối tượng của kế toán doanh nghiệp, không phải kế toán công. Kế toán công tập trung vào các nguồn lực và nghĩa vụ của Nhà nước.

Chi thường xuyên là các khoản chi có tính chất lặp đi lặp lại, đảm bảo hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước, như chi lương, chi hoạt động bộ máy, chi sự nghiệp (giáo dục, y tế...). Chi đầu tư, mua sắm lớn, trả nợ gốc thường là chi đầu tư phát triển hoặc chi trả nợ.

Khấu hao theo đường thẳng (Straight-line depreciation) là phương pháp đơn giản, dễ tính toán và được áp dụng rộng rãi trong kế toán công, đảm bảo phân bổ đều giá trị tài sản vào chi phí trong suốt thời gian sử dụng hữu ích.

Sai sót trọng yếu là sai sót có quy mô lớn, ảnh hưởng đáng kể đến báo cáo tài chính, làm sai lệch thông tin và có thể ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thông tin. Các sai sót khác (1, 2, 4) có thể là sai sót nhưng không nhất thiết trọng yếu.

Kế toán ngân sách nhà nước tập trung vào quá trình ngân sách, từ dự toán, thực hiện đến quyết toán ngân sách, phản ánh dòng tiền và các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình này. Các lựa chọn khác thuộc phạm vi rộng hơn của kế toán công nhưng không phải trọng tâm của `kế toán ngân sách`.

Công khai, minh bạch thông tin tài chính công nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình của các đơn vị sử dụng ngân sách trước công luận, đảm bảo sử dụng nguồn lực công hiệu quả và đúng mục đích, phòng ngừa tham nhũng, lãng phí.

Quy trình kế toán bắt đầu bằng việc thu thập chứng từ gốc phát sinh từ các nghiệp vụ kinh tế, sau đó xử lý, phân loại và ghi nhận thông tin từ chứng từ này. Các bước khác (lập báo cáo, khóa sổ, kiểm kê) diễn ra sau giai đoạn xử lý chứng từ.

Tiền gửi ngân hàng, kho bạc là một dạng tài sản của đơn vị kế toán công, thể hiện giá trị tiền mà đơn vị đang nắm giữ tại ngân hàng hoặc kho bạc nhà nước.

Mục lục Ngân sách Nhà nước là hệ thống phân loại chuẩn mực, được sử dụng cho tất cả các khâu từ lập dự toán, chấp hành đến quyết toán ngân sách, giúp quản lý và phân tích ngân sách một cách hệ thống.

Nguyên tắc hoạt động liên tục trong kế toán công, tương tự kế toán doanh nghiệp, giả định đơn vị sẽ hoạt động đủ lâu để thực hiện mục tiêu, không có ý định hoặc bị buộc phải ngừng hoạt động.

Vai trò cốt lõi của kế toán công là cung cấp thông tin tài chính chất lượng cao, phục vụ cho việc ra quyết định quản lý, điều hành ngân sách nhà nước một cách hiệu quả và minh bạch.

Dự toán chi ngân sách là nguồn kinh phí được cấp có thẩm quyền giao cho đơn vị để thực hiện các nhiệm vụ chi trong năm ngân sách. Nó thể hiện nguồn lực tài chính được phân bổ, không phải nợ, vốn chủ sở hữu hay doanh thu.

Đơn vị sự nghiệp công lập (ví dụ: trường học, bệnh viện công lập) có thể có doanh thu từ hoạt động sự nghiệp (học phí, viện phí...) và chi phí để thực hiện các hoạt động đó. Cơ quan hành chính nhà nước và tổ chức chính trị xã hội chủ yếu hoạt động bằng kinh phí ngân sách.

Kế toán công trong quản lý nợ công tập trung vào việc ghi chép, phản ánh, và cung cấp thông tin về tình hình nợ công, bao gồm quy mô, cơ cấu, và nghĩa vụ trả nợ. Các chức năng khác như xây dựng kế hoạch vay, đàm phán, kiểm soát chi tiêu là các hoạt động quản lý tài chính công rộng hơn.

Bảng Cân đối kế toán (Balance Sheet) là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tình hình tài sản, nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu (hoặc nguồn kinh phí) của đơn vị tại một thời điểm nhất định, thường là cuối kỳ kế toán.

Sự khác biệt lớn nhất nằm ở mục tiêu và đối tượng phục vụ. Kế toán công hướng tới trách nhiệm giải trình với Nhà nước và xã hội về việc sử dụng nguồn lực công, trong khi kế toán doanh nghiệp tập trung vào lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh cho chủ sở hữu.

Mục đích chính của báo cáo quyết toán ngân sách là để tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện ngân sách trong năm, xem xét việc tuân thủ pháp luật về ngân sách và hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công. Nó cũng cung cấp thông tin cho việc xây dựng dự toán năm sau và công khai thông tin ngân sách.

Tính bảo mật thông tin là quan trọng, nhưng không phải là yêu cầu cơ bản hàng đầu của thông tin kế toán công như tính thích hợp, đáng tin cậy, và kịp thời. Tính công khai, minh bạch cũng là một đặc trưng quan trọng của kế toán công, đôi khi mâu thuẫn với `bảo mật tuyệt đối`.

Khi mua sắm tài sản cố định, tài sản cố định của đơn vị tăng lên và tiền gửi ngân hàng (hoặc tiền mặt) giảm đi, không phân biệt nguồn vốn mua sắm là gì. Nguồn vốn ngân sách được ghi nhận ở nghiệp vụ cấp vốn ban đầu, không trực tiếp liên quan đến nghiệp vụ mua tài sản.

Giá trị còn lại của tài sản cố định là giá trị ghi sổ kế toán của tài sản tại một thời điểm, được tính bằng Nguyên giá trừ đi Hao mòn lũy kế (khấu hao lũy kế) tính đến thời điểm đó.

Phương pháp kế toán dồn tích (Accrual basis) được khuyến khích và ngày càng được áp dụng rộng rãi trong kế toán công để ghi nhận doanh thu, chi phí khi phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm thu, chi tiền, phản ánh đúng bản chất kinh tế.

TABMIS là hệ thống thông tin tích hợp, cốt lõi trong quản lý tài chính công ở Việt Nam, tập trung vào quản lý ngân sách nhà nước và kho bạc, đặc biệt là quá trình chi tiêu công và quản lý ngân quỹ.

Bệnh viện tư nhân hoạt động theo cơ chế doanh nghiệp, thuộc khu vực kế toán doanh nghiệp. Các đơn vị còn lại đều là các tổ chức nhà nước hoặc đơn vị sự nghiệp công lập, thuộc khu vực kế toán công.

Tài khoản `Thuế và các khoản thu ngân sách nhà nước` được thiết kế để tập hợp các khoản thu từ thuế và các khoản phí, lệ phí thuộc ngân sách nhà nước.

Báo cáo Thay đổi vốn chủ sở hữu thường áp dụng cho các doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu. Trong kế toán công, các đơn vị hành chính sự nghiệp thường không có khái niệm `vốn chủ sở hữu` theo nghĩa này.

Báo cáo quyết toán ngân sách là báo cáo tài chính tổng hợp, được lập vào cuối năm tài chính để tổng kết tình hình thực hiện ngân sách trong năm. Ngoài ra, có thể có báo cáo định kỳ khác (tháng, quý) nhưng quyết toán năm là bắt buộc.

Khi rút dự toán chi ngân sách bằng tiền mặt, đơn vị nhận được tiền mặt (tăng tài sản) và đồng thời sử dụng dự toán chi ngân sách được cấp (giảm nguồn vốn dự toán chi).