Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Kinh tế phát triển

Mô hình tăng trưởng Solow cho rằng tăng trưởng kinh tế dài hạn chủ yếu được quyết định bởi hai yếu tố: tích lũy vốn (đầu tư) và tiến bộ công nghệ. Tiến bộ công nghệ được coi là động lực chính cho tăng trưởng bền vững trong mô hình này.

Chính sách thay thế nhập khẩu, dù có thể thúc đẩy công nghiệp hóa ban đầu, nhưng nếu kéo dài có thể dẫn đến các ngành công nghiệp trong nước kém hiệu quả, thiếu đổi mới và không cạnh tranh được trên thị trường quốc tế do thiếu áp lực cạnh tranh và sự bảo hộ quá mức.

Vốn nhân lực đề cập đến kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm và sức khỏe của lực lượng lao động, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Đầu tư vào giáo dục, y tế và các chương trình phúc lợi xã hội giúp nâng cao năng lực và cơ hội cho người nghèo, giảm bất bình đẳng thu nhập và tạo ra một xã hội công bằng hơn.

HDI là chỉ số tổng hợp đo lường sự phát triển con người dựa trên ba khía cạnh chính: sức khỏe (tuổi thọ), tri thức (trình độ học vấn) và mức sống (GDP bình quân đầu người).

Cải cách thể chế, đặc biệt là cải thiện hệ thống pháp luật, tăng cường minh bạch và giảm tham nhũng, tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và tin cậy, khuyến khích đầu tư và phát triển kinh tế.

Ngoại ứng tiêu cực là chi phí mà một hoạt động kinh tế gây ra cho bên thứ ba mà không được phản ánh trong giá thị trường. Ô nhiễm công nghiệp là một ví dụ điển hình, gây hại cho môi trường và sức khỏe cộng đồng, cản trở phát triển bền vững.

Vốn xã hội là mạng lưới các mối quan hệ xã hội, chuẩn mực và sự tin tưởng lẫn nhau trong một cộng đồng hoặc xã hội. Vốn xã hội mạnh mẽ thúc đẩy hợp tác, giảm chi phí giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế và xã hội.

Toàn cầu hóa là một quá trình phức tạp với cả cơ hội và thách thức cho các nước đang phát triển. Nó có thể thúc đẩy tăng trưởng nhưng cũng cần quản lý cẩn thận để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo lợi ích được phân bổ rộng rãi.

FDI là một nguồn vốn quan trọng cho các nước đang phát triển, đồng thời chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản lý hiện đại và giúp các doanh nghiệp trong nước tiếp cận thị trường quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tiến bộ công nghệ và năng suất lao động giúp tăng hiệu quả sản xuất, tạo ra nhiều của cải hơn với cùng nguồn lực, là động lực bền vững cho tăng trưởng kinh tế dài hạn.

Bẫy thu nhập trung bình là tình trạng mà các quốc gia sau khi đạt được mức thu nhập trung bình, thường gặp khó khăn trong việc duy trì tăng trưởng cao và chuyển đổi cơ cấu kinh tế để trở thành các nền kinh tế thu nhập cao. Họ mắc kẹt ở mức thu nhập trung bình.

Ổn định chính trị, quản trị nhà nước hiệu quả, và môi trường pháp lý minh bạch là những yếu tố phi kinh tế nhưng có tác động rất lớn đến phát triển kinh tế. Chúng tạo ra sự tin tưởng, giảm rủi ro và khuyến khích đầu tư, kinh doanh.

Mô hình tăng trưởng đuổi kịp cho rằng các nước đang phát triển có thể học hỏi và áp dụng công nghệ, kỹ năng và thể chế đã được phát triển ở các nước tiên tiến, từ đó đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh hơn để thu hẹp khoảng cách phát triển.

Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) bao gồm 17 mục tiêu cụ thể và 169 chỉ tiêu, bao phủ nhiều lĩnh vực như xóa đói giảm nghèo, giáo dục, y tế, môi trường, và phát triển kinh tế bền vững, nhằm đạt được sự phát triển toàn diện và bền vững trên toàn cầu.

Chính sách tiền tệ thắt chặt, như tăng lãi suất, có mục tiêu chính là giảm lạm phát bằng cách làm chậm lại tăng trưởng tín dụng và chi tiêu trong nền kinh tế.

Trong quá trình phát triển kinh tế, tỷ trọng của nông nghiệp trong GDP và lao động thường giảm xuống khi các ngành công nghiệp và dịch vụ phát triển mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp lương thực, nguyên liệu và lao động cho các ngành khác.

Chính sách tài khóa mở rộng, như tăng chi tiêu chính phủ hoặc giảm thuế, thường được sử dụng để kích thích kinh tế khi suy thoái, tăng tổng cầu và giảm thất nghiệp.

Phát triển kinh tế là một khái niệm rộng hơn, bao gồm tăng trưởng kinh tế nhưng còn chú trọng đến các khía cạnh xã hội, môi trường và cơ cấu kinh tế, hướng tới sự cải thiện toàn diện chất lượng cuộc sống.

Lý thuyết phụ thuộc cho rằng tình trạng kém phát triển ở các nước đang phát triển là kết quả của lịch sử thuộc địa và hệ thống kinh tế thế giới bất bình đẳng, trong đó các nước đang phát triển bị phụ thuộc vào các nước phát triển về thương mại, vốn và công nghệ.

Thể chế kinh tế mạnh mẽ, bao gồm pháp luật rõ ràng, hệ thống tư pháp hiệu quả, và quản trị tốt, là nền tảng để tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Cơ sở hạ tầng mềm bao gồm các thể chế, hệ thống và dịch vụ hỗ trợ hoạt động kinh tế và xã hội. Hệ thống giáo dục và y tế là ví dụ điển hình, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao vốn nhân lực và chất lượng cuộc sống, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế.

Các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs) tập trung vào các vấn đề cấp bách về phát triển con người và xã hội như xóa đói giảm nghèo, giáo dục, y tế, bình đẳng giới và môi trường. Phát triển năng lượng hạt nhân không phải là một trong các mục tiêu ưu tiên của MDGs.

GDP bình quân đầu người là thước đo phổ biến nhất để đánh giá mức sống và sự phát triển kinh tế của một quốc gia, phản ánh tổng giá trị sản xuất trên mỗi người dân.

Phát triển kinh tế bền vững đòi hỏi phải cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường đe dọa khả năng phát triển lâu dài và chất lượng cuộc sống của các thế hệ tương lai.

Nền kinh tế xanh là mô hình phát triển kinh tế hướng tới sự bền vững, tập trung vào việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả và tạo ra tăng trưởng kinh tế đồng thời bảo vệ hệ sinh thái và chất lượng môi trường.

Chỉ số đa dạng hóa xuất khẩu đo lường mức độ tập trung hay đa dạng của các mặt hàng xuất khẩu của một quốc gia. Nền kinh tế có độ đa dạng hóa xuất khẩu cao ít phụ thuộc vào một vài mặt hàng và ít bị tổn thương bởi biến động giá cả hoặc nhu cầu của một số mặt hàng nhất định.

Công nghiệp hóa hướng ngoại là chiến lược phát triển kinh tế tập trung vào việc xây dựng và phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế so sánh để xuất khẩu, từ đó thúc đẩy tăng trưởng thông qua thương mại quốc tế.

Chất lượng tăng trưởng kinh tế không chỉ đo lường bằng tốc độ tăng trưởng GDP mà còn xem xét các khía cạnh khác như tính bền vững, công bằng và cơ cấu kinh tế. Tốc độ tăng trưởng GDP chỉ là một phần, không phản ánh đầy đủ chất lượng của tăng trưởng.

Chỉ số GINI là một thước đo mức độ bất bình đẳng thu nhập, với giá trị từ 0 (hoàn toàn bình đẳng) đến 1 (hoàn toàn bất bình đẳng). Nó cho biết mức độ phân phối thu nhập không đồng đều trong xã hội.