Đề 3 – Bài tập, đề thi trắc nghiệm online Ký sinh trùng

Ký sinh trùng đường ruột thường lây truyền qua đường tiêu hóa, do ăn hoặc uống phải thức ăn và nước uống bị nhiễm trứng hoặc bào nang ký sinh trùng.

Trong vòng đời giun đũa, sau khi trứng nở thành ấu trùng ở ruột non, ấu trùng sẽ xuyên qua thành ruột vào máu, di chuyển đến phổi và gây tổn thương phổi trong giai đoạn này trước khi di chuyển ngược lên đường hô hấp và xuống ruột non để trưởng thành.

Ký sinh trùng tùy nghi (facultative parasites) có thể sống và phát triển mà không cần vật chủ, nhưng có khả năng trở thành ký sinh trùng nếu có cơ hội. Ký sinh trùng bắt buộc (obligate parasites) hoàn toàn phụ thuộc vào vật chủ để tồn tại và hoàn thành vòng đời.

Thuốc tẩy giun (anthelmintics) là nhóm thuốc đặc trị để tiêu diệt hoặc loại bỏ giun sán ký sinh ra khỏi cơ thể.

Ký sinh trùng lạc chủ là ký sinh trùng xâm nhập và ký sinh vào một loài vật chủ không phải là vật chủ thường xuyên của nó. Trong trường hợp này, ký sinh trùng thường không thể hoàn thành vòng đời và có thể gây ra bệnh lý bất thường ở vật chủ mới.

Bệnh sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium thuộc nhóm động vật nguyên sinh gây ra, lây truyền qua muỗi Anopheles.

Ký sinh trùng được định nghĩa là sinh vật sống trên hoặc trong một sinh vật chủ khác (vật chủ) và gây hại cho vật chủ đó. Các lựa chọn khác mô tả các mối quan hệ sinh thái khác, không đặc trưng cho ký sinh trùng.

Amip lỵ là bệnh do động vật nguyên sinh Entamoeba histolytica gây ra, gây viêm loét đại tràng và tiêu chảy ra máu.

Trong mối quan hệ ký sinh, ký sinh trùng luôn hưởng lợi bằng cách lấy chất dinh dưỡng hoặc nơi ở từ vật chủ, trong khi vật chủ luôn bị hại, có thể là suy dinh dưỡng, tổn thương mô, hoặc mắc bệnh.

Bệnh ngủ châu Phi do ký sinh trùng Trypanosoma brucei gây ra, lây truyền qua ruồi xê xê (tsetse fly), ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và gây rối loạn giấc ngủ.

Xét nghiệm ELISA (Enzyme-linked immunosorbent assay) là một xét nghiệm huyết thanh học, thường được sử dụng để phát hiện kháng thể đặc hiệu chống lại sán lá gan lớn trong máu bệnh nhân, giúp chẩn đoán nhiễm sán lá gan lớn, đặc biệt là trong giai đoạn sớm khi chưa thải trứng ra phân.

Vật chủ trung gian là vật chủ mà ký sinh trùng sử dụng để phát triển qua giai đoạn ấu trùng hoặc sinh sản vô tính trước khi đến vật chủ cuối cùng, nơi chúng trưởng thành và sinh sản hữu tính.

Vệ sinh cá nhân, đặc biệt là rửa tay sạch sẽ, là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa lây nhiễm ký sinh trùng từ thực phẩm và môi trường.

Ký sinh trùng đa bào (ví dụ như giun sán, côn trùng) có cấu trúc cơ thể phức tạp hơn so với ký sinh trùng đơn bào (động vật nguyên sinh), bao gồm các hệ cơ quan như hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, hệ sinh sản, hệ bài tiết. Ký sinh trùng đơn bào là sinh vật đơn bào, không có hệ cơ quan.

Ký sinh trùng cơ hội là những sinh vật thường không gây bệnh ở người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, nhưng có thể gây bệnh nghiêm trọng ở người có hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ như bệnh nhân HIV/AIDS, người ghép tạng).

Nuôi cấy in vitro (nuôi cấy trong ống nghiệm) là phương pháp nuôi cấy ký sinh trùng trong môi trường nhân tạo bên ngoài cơ thể vật chủ, giúp các nhà khoa học nghiên cứu vòng đời, sinh lý và các đặc điểm sinh học khác của ký sinh trùng.

Kháng sinh là thuốc diệt vi khuẩn, chúng không có tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng (là động vật nguyên sinh, giun sán, hoặc côn trùng). Cần sử dụng các loại thuốc đặc trị ký sinh trùng (thuốc chống ký sinh trùng) để điều trị.

Trong quá trình tiến hóa, mối quan hệ ký sinh trùng - vật chủ thường dẫn đến sự đồng tiến hóa, trong đó cả ký sinh trùng và vật chủ đều phát triển các cơ chế thích nghi để tồn tại và duy trì mối quan hệ này. Ký sinh trùng có thể phát triển để lẩn tránh hệ miễn dịch vật chủ, trong khi vật chủ phát triển các cơ chế phòng vệ.

Ngoại ký sinh trùng sống trên bề mặt cơ thể vật chủ, ví dụ như ve, chấy, bọ chét. Nội ký sinh trùng sống bên trong cơ thể vật chủ.

Kiểm soát vật trung gian (ví dụ như muỗi, ruồi, ve...) là biện pháp quan trọng vì chúng đóng vai trò chính trong việc truyền ký sinh trùng từ người bệnh sang người lành, ngăn chặn sự lây lan của bệnh.

Xét nghiệm phân là phương pháp trực tiếp và phổ biến để phát hiện trứng, ấu trùng hoặc bào nang ký sinh trùng trong đường ruột.

Tế bào lympho T CD4+ đóng vai trò quan trọng trong đáp ứng miễn dịch tế bào, đặc biệt là hoạt hóa đại thực bào để tiêu diệt ký sinh trùng nội bào.

Vectơ truyền bệnh (thường là côn trùng) đóng vai trò trung gian, mang ký sinh trùng từ vật chủ nhiễm bệnh sang vật chủ khỏe mạnh, giúp ký sinh trùng hoàn thành vòng đời.

Biến đổi khí hậu có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sản và phát triển của vật trung gian truyền bệnh (ví dụ như muỗi) và ký sinh trùng, mở rộng phạm vi phân bố của chúng đến các khu vực mới, làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.

Chăn thả gia súc tự do không kiểm soát có thể làm tăng nguy cơ nhiễm ký sinh trùng do tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và các vật chủ trung gian. Các biện pháp khác như tẩy giun, vệ sinh chuồng trại và tiêm phòng đều là biện pháp kiểm soát ký sinh trùng hiệu quả.

Ký sinh trùng nội bào là những ký sinh trùng có kích thước nhỏ, xâm nhập và sống, sinh sản bên trong tế bào của vật chủ (ví dụ như Plasmodium, Toxoplasma).

Nhiễm ký sinh trùng chỉ đơn thuần là sự có mặt của ký sinh trùng trong cơ thể vật chủ, có thể có hoặc không có triệu chứng. Bệnh do ký sinh trùng là tình trạng nhiễm ký sinh trùng gây ra các triệu chứng lâm sàng và tổn thương cho vật chủ, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction) là một kỹ thuật sinh học phân tử, được sử dụng để nhân bản và phát hiện DNA của ký sinh trùng trong mẫu bệnh phẩm (máu, phân, mô...), giúp chẩn đoán bệnh ký sinh trùng với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, đặc biệt hữu ích trong trường hợp nhiễm ký sinh trùng với số lượng ít hoặc khó phát hiện bằng các phương pháp truyền thống.

Candida albicans là một loại nấm men, có thể gây bệnh nhiễm trùng cơ hội ở người, đặc biệt là ở người có hệ miễn dịch suy yếu. Mặc dù nấm thường không được xếp vào nhóm ký sinh trùng theo nghĩa hẹp (thường dùng cho động vật nguyên sinh, giun sán, côn trùng), nhưng Candida albicans thể hiện lối sống ký sinh khi gây bệnh.

Nguyên tắc cơ bản của vệ sinh phòng bệnh là ngăn chặn sự tiếp xúc giữa người và ký sinh trùng, bao gồm các biện pháp như vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, xử lý phân, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và nước uống, kiểm soát vật trung gian truyền bệnh.